De president van Peru, Fujimori, lijkt aftreden te overwegen na het uitlekken van een videoband van zijn superspion Montesinos. De band laat de werking van Fujimori's 'democratuur' in volle glorie zien.

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

LIMA, 18 SEPT."Ik krijg er echt kippevel van", zegt Francisco Loayza. "Je wíst het allemaal wel, maar om het nu ook te zíén te krijgen..." Loayza kan er niet over uit. Steeds opnieuw bekijkt hij de video waarop te zien is hoe Fujimori's hoofd van de nationale inlichtingendienst (SIN), Vladimiro Montesinos, een parlementslid van de oppositie omkoopt om naar het Fujimori-kamp over te lopen. "Deze video is beter dan de beste film." Daar zit hij, Vladimiro Montesinos, de kwade genius achter het regime van Fujimori. Haast niemand kent hem, omdat hij alleen in de schaduw opereert, zoals hij vertelde in het enige televisie-optreden dat hij ooit gaf. Ook op deze video is zijn hoofd alleen van de zijkant te zien. Maar de stem is onmiskenbaar die van de super-spion. "Nee, nee, nee, nee", onderbreekt Montesinos het overlopende parlementslid dat smeekt om 'volgens zijn geweten' te mogen stemmen. "Want, want, want ik wil een meerderheid van zeventig tot 75 (parlementsleden)." Zo praat Montesinos. De parlementariër sputtert tegen dat hij niet samen met de andere vijftien door Montesinos gekochte parlementariërs wil overlopen. Hij wil aan z'n 'imago' denken. "Maar, maar, maar, ík denk aan het imago van Peru", werpt Montesinos tegen. "Hoe winnen wij ons internationale imago terug? Dat winnen we met een sterk congres en een solide meerderheid."

De video toont hoe Montesinos - en niemand anders - bepaalt wat er in Peru gebeurt. Als Montesinos een meerderheid van 75 parlementsleden wil, dan kríjgt hij die. Ook al haalde Fujimori bij de verkiezingen afgelopen april onvoldoende zetels, zijn inlichtingenchef koopt de meerderheid gewoon. En bepaalt ook wanneer en met welke argumenten de heren parlementariërs moeten overlopen. Als een zak patat zit parlementariër Alberto Kouri op de bank bij de man die ook wel de 'Rasputin' van Peru wordt genoemd. Plaats van handeling is het hoofdkantoor van Montesinos' geheime dienst SIN - bijgenaamd 'de fabriek'. Want daar, in de burelen van de SIN intrigeerde, chanteerde, en martelde Montesinos tien jaar lang de 'democratuur' van Fujimori bij elkaar: een systeem waarbij de uiterlijke vormen van de democratie nog wel bestaan, maar die in de praktijk niets meer voorstellen.

Een beter inzicht in de werkwijze van het duo Montesinos-Fujimori konden de Peruanen niet krijgen. Op de video is te zien hoe het parlementslid zich nederig voor Montesinos in bochten wringt. "Ik heb vorig jaar nog wel met uw mensen gepraat", verontschuldigt de man zich voor zijn lidmaatschap van de oppositie. "Ja, ja, ja, maar dat leidde tot niets", onderbreekt Montesinos hem met een geïrriteerd gebaar. Even later paait Montesinos hem weer: "Ik weet dat ik met u geen paard van Troje in huis haal. Ik haal met u een eerzaam man met principes binnen. Toch?" Hoogtepunt van de vijftig minuten durende videoband is natuurlijk het moment dat Montesinos de parlementariër betaalt. Montesinos legt tienduizend dollar op tafel. "Hoeveel, hoeveel, hoeveel. Hier heb je tien. Je mag zelf onderhandelen." De parlementariër stamelt dat hij víjftienduizend dollar wil. Montesinos gaat onmiddellijk akkoord: "Goed. Tien plus vijf is vijftien." Een betere slag dan het vertonen van deze video kon de oppositie niet slaan. Maar hoe kwam de video in hun handen terecht? "Dat is geheim", zei de leider van de oppositiepartij 'Onafhankelijk Moraliserend Front' die de band vrijdag aan Canal N gaf, het enige televisiekanaal dat nog niet in handen is van Fujimori. De oppositieleider maakte duidelijk dat hij 'hulp' had gehad van binnenuit de geheime dienst, maar weigerde namen te geven. Niet zo vreemd als men bedenkt dat verschillende voormalige agenten van de geheime dienst door Montesinos zijn doodgemarteld. Ook een paar maanden geleden dreigden banden vertoond te worden waarop de dienst 'aan het werk' te zien zou zijn. Het was vlak voor de presidentsverkiezing van eind mei, waarbij Fujimori zich als enige kandidaat presenteerde. De videotapes waren in handen gekomen van de onafhankelijke journalist Fabián Salazar. Maar voordat hij er iets mee kon doen werd zijn kantoor overvallen door vier mannen van Montesinos. Ze zaagden met een ijzerzaag zijn arm door, om erachter te komen waar het 'lek' binnen de geheime dienst zat. Uiteindelijk staken ze het kantoor in brand, en namen de banden weer mee. Maar nu is Montesinos dan toch in zijn eigen zwaard gevallen. "Hij is het zelf die alle videobanden maakt", verklaart Francisco Loayza, hoofdredacteur van het blad Punto Final. Ooit was Loayza zelf een spion. Hij was de 'mentor' van Montesinos, en stelde hem tien jaar geleden aan de Japanse presidentskandidaat Fujimori voor. Om "boete te doen voor deze onvergeeflijke fout" doet Loayza al tien jaar niets anders dan de gangen van Montesinos onderzoeken. "Hij vangt zijn prooi in een web van informatie", vertelt Loayza over de werkwijze van Montesinos. "Hij verzamelt gegevens waarmee hij iemand kan manipuleren." Dat is ook de reden dat Montesinos elk gesprek dat hij voert op video zet. Volgens Loayzo heeft Montesinos in zijn 'fabriek' meer dan 2.500 banden. "Stel nu toch dat we die eens allemaal te zien zouden krijgen", droomt de ex- spion met open ogen. Maar zover is het nog lang niet. Ondanks de aankondiging van Fujimori dat hij nieuwe verkiezingen uitschrijft en de geheime dienst van Montesinos ontbinden, overheerst onder waarnemers in Peru de scepsis. Waarom zou Fujimori vanwege deze videoband opstappen? Wat zijn de werkelijke plannen van het 'duivelse duo'? "De verhouding tussen Montesinos en Fujimori is die van een mafioos bondgenootschap", verklaart Loayza. Fujimori is de 'gegijzelde' van Montesinos, vanwege de informatie die de superspion over hem heeft. Omgekeerd kán Fujimori ook niet buiten Montesinos, omdat de manipulaties van de spion zijn enige machtsbron vormen. Zou Montesinos nu bezig zijn een legercoup voor te bereiden? "Niet ondenkbaar", meent Loayza, omdat de top van het leger uit zijn hand eet: "Er is niemand binnen het leger waarover Montesinos geen dossier heeft." Maar wat is in zo'n scenario dan de rol van Fujimori? Heeft Fujimori zijn Rasputin gedumpt, of is het juist omgekeerd? Voorlopig blijft het in Peru nog gissen.

Zie ook:

Rellen Lima 'provocatie' (31 juli 2000)
Fujimori heeft gegokt en gewonnen (28 juli 2000)
VS en EU laken verloop verkiezingen (31 mei 2000)
Arm Peru (30 mei 2000)
Toledo trekt zich terug uit verkiezingen Peru (19 mei 2000)
Kleine indiaan komt uit het niets (14 april 2000)
Fujimori krijgt net geen 50 procent (13 april 2000)
Verkiezing Peru eindigt in traangas (10 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )