Door onze correspondent SALOMON BOUMAN
TEL AVIV, 2 AUG. De Israelische minister van Buitenlandse Zaken, David Levy, heeft vanmorgen zijn ontslag aangeboden aan premier Ehud Barak. Levy stemde onmiddellijk daarna voor een wetsontwerp ter ontbinding van de Knesset, het parlement. Dit wetsontwerp werd in eerste lezing met 61 tegen 57 stemmen bij zes onthoudingen aangenomen. Het is de eerste keer dat de 120 zetels tellende Knesset met een absolute meerderheid zijn vertrouwen in de regering Barak heeft opgezegd, hoewel er niet over een motie van wantrouwen werd gestemd.

Op een persconferentie beschuldigde Levy de premier ervan in Camp David te hebben ingestemd met de verdeling van Jeruzalem tussen Israel en een te stichten Palestijnse staat. Volgens Levy is een zeer ernstige toestand ontstaan doordat langs geheime kanalen overeenkomsten met de Palestijnen zijn bereikt die tegen Baraks verkiezingsbeloften ingaan.

Tijdens de persconferentie bleek dat Levy zich zwaar beledigd voelt door de manier waarop Barak hem als minister van Buitenlandse Zaken tijdens het vredesproces met de Palestijnen heeft genegeerd. Toch prees hij de persoonlijke vriendschap die tussen hem en Barak was ontstaan. Levy zette uitvoerig uiteen dat hij niet met de concessies van Barak aan de Palestijnen kan leven. De vorming van een regering van nationale eenheid, met Likud, is volgens hem geboden om de grote gevaren die Israel bedreigen het hoofd te bieden.

Aangezien Barak zijn oproep tot de vorming van een dergelijke regering had genegeerd, zat er voor Levy niets anders op dan zijn portefeuille ter beschikking te stellen. Levy waarschuwde Barak dat er in het Israelische volk geen meerderheid is voor de vredespolitiek van de premier. "Het volk aanvaardt geen verregaand (vredes)compromis", zei Levy.

Barak sprak zijn spijt uit over het aftreden van Levy. Ondanks de zware nederlaag die zijn regering tijdens de stemming over de ontbinding van de Knesset leed, is er volgens Barak als het er op aankomt geen meerderheid voor vervroegde algemene verkiezingen. Hij zei ook dat zijn regering een duidelijke vredesagenda heeft en zich daaraan zal houden.

De aanvaarding in eerste lezing van het wetsontwerp ter ontbinding van de Knesset heeft voorlopig geen praktische betekenis. De Knesset gaat nu op reces. Alleen als 61 parlementariërs daarom vragen, en dat is niet waarschijnlijk, kan de Knesset het wetsontwerp versneld in tweede en derde lezing behandelen. Premier Barak heeft nu de ruimte om te proberen alsnog een vredesakkoord te sluiten met Arafat.

Een koekoeksjong dat aanvoelt wanneer het tijd is op te stappen

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN
TEL AVIV, 2 AUG. Niemand in de harde Israelische politiek verstaat de kunst van overleven beter dan David Levy. En er zijn er maar weinigen die een betere politieke barometer hebben dan deze Israeliër van Marokkaanse afkomst, die opklom van bouwvakker tot vice-premier en (enkele malen) minister van Buitenlandse Zaken.

Trefzeker heeft Levy de politieke storm zien aankomen die de boot van premier Ehud Barak tot zinken dreigt te brengen. Met een mogelijke terugkeer in de rangen van de Likud-oppositie als reddingsboei is hij van het zinkende schip gesprongen. Premier Ehud Barak, die hem ruim een jaar geleden met warmte opnam als minister van Buitenlandse Zaken in zijn als breed bedoelde regeringscoalitie, had vandaag geen andere keus dan de ontslagbrief van Levy in ontvangst te nemen. Benjamin Netanyahu, de vorige premier, kreeg van Levy dezelfde behandeling toen hij voorzag dat diens regeringscoalitie vastliep. Toen trad hij als minister van Buitenlandse Zaken af omdat hij zich niet kon verzoenen met de obstructie van het vredesproces. Ter verklaring van zijn besluit om Netanyahu de rug toe te keren, legde hij echter de nadruk op het feit dat deze Likud-premier tekortschoot op sociaal gebied.

David Levy (Foto AP)

Barak ligt nu onder vuur van Levy omdat hij zich niet kan verenigen met de belangrijke, informele concessies die deze vredespremier in Camp David heeft gedaan aan de Palestijnse leider Yasser Arafat over de status van Jeruzalem, het vastleggen van de grenzen, nederzettingen en het recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen. Levy's diepste politieke instincten, die werden gevormd in de fel nationalistische

Heruth-partij van de magische Menahem Begin, kwamen, zo lijkt het tenminste, in opstand tegen Baraks vredesvisie en vredeskaart.

Geen enkele premier heeft overigens veel plezier beleefd van Levy naast zich. Ook met de Likud-premier Yitzhak Shamir lag hij snel als minister van Buitenlandse Zaken overhoop.

Als vertegenwoordiger van de grote Marokaanse gemeenschap in Israel was Levy in handen van de verschillende premiers een aantrekkelijke electorale troefkaart. Deze trotse man heeft haarscherp aangevoeld dat hij werd misbruikt. Maar zijn door een minderwaardigheidscomplex gedreven politieke ambitie heeft hem daar over heen gezet. Het is nogal paradoxaal dat Levy als minister van Buitenlandse Zaken geen deel heeft gehad aan welke fase dan ook van het problematische Israelisch-Arabisch- Palestijnse vredesproces. Premier Shamir nam hem niet mee naar de grote vredesconferentie in Madrid in 1993; van de geheime besprekingen Oslo in 1993 had hij geen weet, en tijdens de jongste Israelisch-Palestijnse top in Camp David weigerde hij Barak naar het buitenverblijf van de Amerikaanse president Bill Clinton te vergezellen. Hij bleef niet thuis omdat hij het falen van de top voorspelde, maar omdat andere ministers die wel Engels spreken en een academische achtergrond hebben, zoals professor Shlomo Ben Ami (ook een Marokkaanse Israeliër) de geheime onderhandelingen met de Palestijnen voerden. In de meeste belangrijke zaken die als topgeheim kunnen worden gekwalificeerd, werd Levy door alle premiers in het ongewisse gelaten. In Israel gestationeerde diplomaten kregen al gauw een afkeer van hem. Ambassadeurs die naar Jeruzalem werden gesommeerd, moesten soms uren wachten voordat de deur van zijn kantoor voor hen open ging. Toch heeft Levy op kritieke momenten historisch inzicht getoond. Het was zijn stem die in de regering van nationale eenheid in 1984 de doorslag gaf bij het beëindigen van de twee jaar eerder begonnen Libanese oorlog. Dat is zijn belangrijkste wapenfeit. Een ander is dat hij nooit een verkiezingscampagne heeft gewonnen en altijd als een koekoeksjong in het nest van anderen groot is geworden.

Zijn carrière begon toen hij in 1977 in de regering Begin minister van Immigratie werd en al in 1981 vice-premier. In 1990 diende hij als minister van Buitenlandse Zaken onder Shamir. In 1995, toen hij het moeilijk had in Likud en zei dat hij door de partij als een aap in een boom werd gezien, stichtte hij de Gesher-partij. Deze partij deed nooit mee aan algemene verkiezingen maar voegde zich eerst weer bij Likud en daarna bij de 'Israel-Eén' partij van Barak.

Levy trekt zich graag terug in zijn villa in het ontwikkelingsstadje Beit Shean in de Jordaanvallei. Hij is vader van elf kinderen. Een dochter van hem is een bekende mannequin in Israel.

Zie ook:

Barak aangeslagen, nog niet verslagen (.. 2000)
Onderhandelingen Israel en Palestijnen gaan door (27 juli 2000)
Camp David faalt, hoop blijft(26 juli 2000)
Witte Huis: geen akkoord Camp David (25 juli 2000)
Cruciale fase vredesberaad Camp David (24 juli 2000)
Het gevecht om een heilige stad (24 juli 2000)
'Voor Egypte dreigt irrelevantie' (22 juli 2000)
Israelische krant meldt Amerikaans vredesplan (21 juli 2000)
Top Camp David mislukt en herleeft (20 juli 2000)
Arafat en Barak wilden gered worden van de afgrond (20 juli 2000)
'Arafat zal ons vermoorden' (17 juli 2000)
Clinton meldt beetje vooruitgang (17 juli 2000)
Israel wil voor vrede land ruilen met Palestijnen (13 juli 2000)
Definitieve deling Palestina op 't spel (11 juli 2000)

( a d v e r t e n t i e s )