NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Na twee moorden op ex-vrouwen in juni en na de schietpartij in Veghel wil de Turkse gemeenschap een discussie over eerwraak en emancipatie.

Door onze redacteur YASHA LANGE

AMSTERDAM, 15 DEC. "Het is geen wilde westen, maar er zijn excessen", zegt Ilhan Akel, voorzitter van het Nederlands Centrum Buitenlanders. "En er is in de Turkse gemeenschap een grote druk op dochters en vrouwen. Die accepteren dat stilzwijgend, uit angst. Dat is bij veel vrouwen aanwezig. Die angst moet verdwijnen."

Akel wil een discussie aanzwengelen over de houding van Turkse mannen ten aanzien van hun vrouwen en dochters. "Je kan niet verdedigen dat je vrouwen moet vermoorden of je dochter moet opsluiten. Dat moet er echt uit." De discussie is eigenlijk gestart door vriendinnen van een jonge Turkse vrouw die in juni van dit jaar door haar ex-man werd neergeschoten. De zaak komt morgen voor in Dordrecht.

Kezban Vural (29) werd voor de ogen van haar twee kinderen op straat vermoord met negen pistoolschoten. Door haar man Erol, die boos zou zijn over de bezoekregeling en die zou willen dat zijn vrouw en hij weer bij elkaar zouden komen. Direct werd ook een ander motief genoemd: eerwraak. Erols eer zou zijn geschonden, doordat zijn vrouw hem enkele jaren eerder had verlaten. Volgens Kezbans vriendinnen verliet zij Erol, omdat hij haar mishandelde, achtervolgde en haar het leven zuur maakte. Kezban verhuisde, Erol spoorde haar op. Hij kreeg een straatverbod, maar negeerde dat. Kezban deed tien maal aangifte, maar de politie greep niet in.

Drie dagen na de moord op Kezban werd in Amersfoort de 30-jarige Turkse N. Kurt vermoord door haar ex-man. Daarmee was er voldoende aanleiding voor vriendinnen van Kezban om hun nek uit te steken. "Erg dapper", benadrukt Akel. De vriendinnen, onder aanvoering van Nurdan Çakiroglu, vinden dat het "onderdrukkende gedrag" van mannen niet mag worden getolereerd. En mannen die dat toch doen, mogen bij de rechter niet vragen om verzachtende omstandigheden op grond van hun 'culturele en islamitische achtergrond'.

En laat het er nou op lijken dat de advocaat van Erol dat wel van plan is. De vriendinnen van Kezban zijn furieus over een artikel dat de advocaat, D. Urcun, heeft geschreven in het veelgelezen Turkse blad Ekin. Hij schrijft: "Is het eigenlijk wel fout wat Erol gedaan heeft? Stelt u zich een vrouw voor die probeert haar man weg te jagen, haar kinderen naar bed brengt en samen met haar vriendinnen naar andere mannen gaat en tot 's morgensvroeg plezier maakt. [...] Ik wil de culturele factoren gebruiken als uitgangspunt voor mijn pleidooi. [... Als ik dat hard kan maken, ga ik deze zaak winnen."

De vriendinnen van Kezban hebben naar aanleiding van de opmerkingen van de advocaat een brief geschreven naar het parket in Dordrecht. Ze voelen zich "beledigd" over het "negatieve beeld van de Turkse vrouw en Kezban in het bijzonder". Ze willen dat er een "maatschappelijke discussie" komt. Als er rekening zou worden gehouden met de culturele achtergrond van daders, wordt in feite het "onderdrukkende gedrag en het verdedigen van de familie-eer in stand gehouden", schrijven ze. "Zo blijven veel vrouwen in de wurggreep van de angst."

Tijdens een herdenkingsbijeenkomst voor Kezban, in juli, uitte het Tweede-Kamerlid Nehabat Albayrak (PvdA) dezelfde vermoedens. De bescherming van Turkse vrouwen zou erdoor verzwakt worden, zei ze. Albayrak wilde een onderzoek om te bekijken in hoeverre rechtbanken echt rekening houden met de culturele achtergrond van daders. Daar is verder niets meer van vernomen.

Urcun zegt de boze reactie van de vriendinnen van Kezban "wel te begrijpen", maar hij benadrukt zijn rol als advocaat. "Ik praat het doodschieten niet goed. Ik kijk alleen of er verzachtende omstandigheden zijn. De dames vergeten dat de achtergrond niet snel door de rechtbank zal worden geaccepteerd." Zou de rechter daar rekening mee moeten houden? In sommige gevallen wel, volgens Urcun. "Dat iemand hier twintig jaar woont, betekent niet dat hij zijn afkomst of cultuur moet verloochenen."

Akel vindt dat Urcun met deze houding Turkse mannen ten onrechte een alibi verschaft. "Hij maakt eigenlijk publiekelijk alle vrouwen in een Blijf-van-mijn-lijfhuis uit voor halve hoer. Dat is kwetsend, kwalijk en een slecht signaal. Wij moeten juist zorgen dat de conflicten tussen Turkse mannen en vrouwen op een andere manier worden opgelost."

Zie ook:

Vader en zus vastgezet na schietpartij (10 december 1999)
Eerwraak uiterste middel tegen gezichtsverlies (9 december 1999)
Broer: Hasan al langer bedreigd (9 december 1999)
Vijf gewonden bij schietpartij school (8 december 1999)
Moeder: Ali kon er niet meer tegen (8 december 1999)
Veghel en veiligheid (8 december 1999)

( a d v e r t e n t i e s )