NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HENK VAN GELDER
Juffrouw Snip snapt er niets van. Vandaag is het wasdag, maar juffrouw Snap loopt al om 3 uur 's middags zorgeloos te wandelen. Hoe is dat nu mogelijk? "Bij mij wordt het vanzelf schoon", zegt juffrouw Snap laconiek. " Ik was met Persil." Maar juffrouw Snip spartelt nog tegen. Zij bewerkt de was nog met de boender op het wasbord, en is daarna druk met chloren, bleken en blauwen. Net zoals de Batavieren het deden, schampert Snap. Nee hoor, een kwartiertje koken in de Persil - en klaar. Hooguit een handje Sil om extra te bleken, of een beetje Henkel erbij als het water nogal aan de harde kant is.

Allemaal uitstekende spullen uit de fabriek in Jutphaas. Voor juffrouw Snap staat het als een paal boven water: "Van Jutphaas komt de victorie." Toen dit propagandistische dialoogje in december 1938 op de plaat werd gezet, waren de revuekomieken Willy Walden en Piet Muyselaar razend populair. Met hun snerpende Snip & Snap-stemmetjes hadden ze anderhalf jaar eerder hun debuut gemaakt in het AVRO-programma De Bonte Dinsdagavondtrein en sindsdien waren ze zeer in trek. Ook voor reclamedoeleinden, zo blijkt uit de vorige week verschenen cd Wat een Meisje weten moet, waarop 24 voornamelijk vooroorlogse reclame-opnamen zijn verzameld.

De reclamegrammofoonplaat was tot in de jaren zestig een veelgebruikt middel om een commerciële boodschap onder het volk te brengen. De radio was in die dagen nog reclamevrij, terwijl zo'n gratis grammofoonplaatje in brede lagen van de bevolking werd beschouwd als een fikse attractie. Dat de liedjes een commercieel karakter droegen, maakte niets uit. Ze werden grif meegezongen. Wat een Meisje weten moet is genoemd naar het lied dat Louis Davids in 1932 zong op een in vier kleuren gedrukt kartonnen grammofoonplaatje voor Persil: "Wat een meisje weten moet wanneer zij wil gaan trouwen, dat zij altijd al haar goed met Persil schoon moet houen. In het huwelijk, beste meid dan win je het altijd met Persil en verdraagzaamheid!"

Het plaatje, dat we nu zouden aanduiden als picture disc, is een collector's item geworden. Maar ook de andere nummers op deze compilatie zijn zeldzaam geworden. Op markten treft men zelden reclameplaatjes aan. "Van sommige platen is nog maar één exemplaar bekend", beaamt verzamelaar Rinus Blijleven, die samen met Harry Coster en Maarten Eilander de cd samenstelde.

De grote Davids komt er trouwens drie keer op voor. Hij zong niet alleen voor Persil, maar ook voor Primagaz ("je bent altijd in je sas, met een flesje Primagaz, zelfs al wou je aan de Noordpool gaan kamperen") en de Provinciale Utrechtse Electriciteitsmaatschappij ("doe 't electrisch, doe 't electrisch, dat is de grootste zaligheid!"). Piet Muyselaar is een goede tweede met de Snip & Snap-dialoog voor Persil, een ode aan theater Carré en een uit 1936 of 1937 daterend lied voor Heineken: "Heineken's bieren, heerlijk voor de dorst, op snikhete dagen en tien graden vorst."

Wonderlijk naïef zijn de teksten, die door de vocalisten niettemin uit volle overgave werden gezongen. "'t Is de thee van Van Nelle, dat weet ik, want die smaak noch die geur die vergeet ik", zong de revue- zanger Bert van Dongen met een belcanto dat een innig liefdeslied suggereert. "Bij een kop thee en de krant moet je roken, omdat het de gezelligheid vergroot", zongen de cabaretiers Herman Tholen en Albert van Lier voor Kup-Koy sigaretten, alsof het een ernstig advies voor de volksgezondheid betrof. En plechtig verklaarde de komiek Lou Bandy dat er voor kippenhouders niets beter was dan het krachtvoer van Calvé: "Tok Tok maakt tevreden kippen. Tok Tok maakt tevreden mensen en brengt geld in het laadje."

Wat een Meisje weten moet. Favorite 1-95204 (Theater Instituut Nederland i.s.m. verzamelaarsvereniging De Weergever)

Eerder verschenen in deze rubriek:

De koning van het affiche
(23 november 1999)
Shockvertising
(16 november 1999)
Negers kunnen goed dansen
(9 november 1999)
Het geluk als sigaar
(2 november 1999)
Prachtig, mislukt, bekroond
(26 oktober 1999)
Gevoelige zieltjes
(19 oktober 1999)
Baby zoekt IT'ers
(12 oktober 1999)
Fresco's van de middenstand
(5 oktober 1999)
Stelen van artiesten
(28 september 1999)
Dood op de agenda
(21 september 1999)
Gesneuvelde campagnes
(14 september 1999)
De grote Cola-oorlog
(7 september 1999)
Sponsorperikelen
(31 augustus 1999)
Keiharde antireclame
(24 augustus 1999)
Experimentele theaterreclame
(17 augustus 1999)
Misselijke mosselen
(10 augustus 1999)
Weggevertjes
(3 augustus 1999)
Copywriter in een boze wereld
(27 juli 1999)
Nagelaten werk
(20 juli 1999)
Vrouwen en auto's
(13 juli 1999)
Onschuldige dwergen
(6 juli 1999)
Hunkeren naar een Prijs
(29 juni 1999)
NS gaat heilige koe te lijf
(22 juni 1999)
Nederig tegen het vloeken
(15 juni 1999)
Muziek, bier en boetes
(25 mei 1999)
Dood van een cowboy
(18 mei 1999)
Rotterdamse glorie
(11 mei 1999)
Omstreden kus
(4 mei 1999)
Bij Ben is iedereen eerlijk
(27 april 1999)
'Goed bezig, Herman!'
(20 april 1999)
Frits en de mayo
(13 april 1999)
Het nieuwe gezicht van H&M
(6 april 1999)
Verkade toen
(30 maart 1999)
Het Peugeootje van Margootje
(23 maart 1999)
De reclamefilm van het jaar
(16 maart 1999)