Zieke Mobutu laat zijn gezicht zien in Zaïre

KINSHASA, 24 MAART. Een vermoeide en vermagerde president Mobutu van Zaïre heeft zich zondag voor het eerst sinds weken aan de pers vertoond. Voor zijn woning in de hoofdstad Kinshasa ontving hij vice-president Thabo Mbeki van Zuid-Afrika en noemde hij zijn thuiskomst ,,in het hoogste belang van Zaïre''.

,,Ik ben Mobutu'', antwoordde de Opperste Leider zelfbewust op het spervuur van vragen van journalisten. Dan, zachter en met de van hem bekende ironie: ,,Ik ben niet teruggekomen om me te wijden aan de belangen of het fortuin van Mobutu, zoals jullie nog wel eens schrijven. Ik ben hier in het hoogste belang van Zaïre, dat wil zeggen onze eenheid en territoriale onschendbaarheid.'' Mobutu arriveerde vrijdagmiddag vanuit Frankrijk in Kinshasa. Het ontvangstcomité op het vliegveld wachtte tevergeefs, want de presidentiële limousine reed ijlings naar Mobutu's woning aan de rivier de Zaïre. Het optreden zondag duurde hooguit een minuut, daarna begaf de president zich met zijn Zuidafrikaanse gast naar binnen. Mobutu, die de laatste maanden doorbracht in zijn villa in Zuid-Frankrijk en vorige week in Monaco opnieuw werd behandeld voor prostaatkanker, oogde moe en mager, maar liep op eigen kracht. Hij droeg zijn vaste attributen, het hoofddeksel van luipaardvel en een houten stok. Vragen over de opmars van de rebellentroepen in het oosten negeerde hij en over zijn plannen voor de nabije toekomst zei hij alleen: ,,Dat hoort u binnen 48 uur.'' De Zuidafrikaanse vice-president Thabo Mbeki, die vorige maand tevergeefs probeerde besprekingen op gang te brengen tussen Mobutu en rebellenleider Kabila, overhandigde zijn gastheer een brief met vooralsnog onbekende inhoud. Mbeki, die zondagavond terugkeerde naar Pretoria, zei dat Mobutu zichtbaar ziek was, maar zowel lichamelijk als geestelijk in staat leek om besprekingen te voeren over beëindiging van de vijandelijkheden in zijn land. Welingelichte kringen in Kinshasa melden dat Frankrijk pogingen in het werk stelt om de zieke Mobutu voorlopig te vervangen door generaal Marc Mahele Lieko Bokungo, de stafchef van het leger. De kandidatuur van Mahele, die naar verluidt furieus is over het wanbeheer en de corruptie van de politieke elite in de hoofdstad, zou volgens dezelfde bronnen op verzet stuiten in Washington. Mobutu heeft laten weten dat hij zijn aanwezigheid op de topontmoeting van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE), die woensdag bijeenkomt in de Togolese hoofdstad Lomé, ,,in beraad'' houdt. Volgens de laatste berichten naderen de rebellentroepen van de Alliantie van democratische krachten voor de bevrijding van Kongo-Zaïre (ADFL) Lubumbashi, de hoofdstad van de koperrijke provincie Shaba. België stuurt vandaag 550 man paracommando's naar het buurland Congo-Brazzaville, waar zich al 35 van hun collega's bevinden. De Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Erik Derijcke, heeft de naar schatting 3.000 Belgen in Zaïre gisteren dringend verzocht het land te verlaten om een kostbare evacuatie te voorkomen. (AFP, AP, Reuter)

(NRC Handelsblad / Buitenland, 24 maart 1997)