Mobutu vertrokken naar Zaïre

Amok in diamantcentrum

NICE/KINSHASA, 21 MAART. President Mobutu van Zaïre is vanmorgen vertrokken naar zijn vaderland, nadat hij de strijdende partijen in de burgeroorlog had opgeroepen tot een staakt-het-vuren. De rebellen hebben dit afgewezen.

Mobutu, die al wekenlang niet meer in het openbaar is gezien, werd in een konvooi van zes auto's, geëscorteerd door de Franse politie, naar het vliegveld van Nice gereden, waar hij aan boord ging van een DC-8 met bestemming Kinshasa, de hoofdstad van Zare. Kort daarna maakte Zaïre Airlines, een maatschappij die lijndiensten onderhoudt op de mijnbouwgebieden in het binnenland, bekend dat ze alle vluchten naar Mbuji-Mayi, de hoofdstad van het diamantgebied Kasa, heeft opgeschort. Het bedrijf weet dit aan 'ontketende militairen'. De soldaten, die na de verovering van het oostelijke mijnstadje Kindu door rebellentroepen werden teruggetrokken op Mbuji-Mayi, zouden gepoogd hebben zich met geweld toegang te verschaffen tot vluchten richting Kinshasa. De opstandelingen in Oost-Zare hebben laten weten dat Mbuji-Mayi hun volgende doelwit is. Mobutu, die woensdag het Prinses Graciaziekenhuis in Monaco verliet waar hij eerder was opgenomen voor 'aanvullende behandeling' van prostaatkanker, deed gisteravond een handgeschreven verklaring uitgaan waarin hij de strijdenden partijen in zijn land oproept tot een staakt-het-vuren en de vorming van een 'nationale raad'. Hij deed een beroep op ,,alle Zarese broeders, zonder uitzondering'' de rijen te sluiten om de crisis het hoofd te bieden. Volgens zoon Nzanga sluit Mobutu besprekingen met de rebellen niet langer uit, maar wil hij de regering, het parlement en de strijdkrachten erbij betrekken. De opstandige Alliantie van democratische krachten voor de bevrijding van Kongo-Zare (ADFL) kwam meteen met een afwijzende reactie. In Kisangani, de derde stad van Zare die zaterdag in handen viel van de opstandelingen, zei ADFL-woordvoerder Mawampanga Mwana Nanga dat de rebellen vastbesloten zijn ,,af te rekenen'' met Mobutu. ,,Hij stelt alles in het werk om ons te paaien, maar het is te laat'', zei Mawampanga, ,,we hebben de wapens niet opgenomen om ons nog langer te laten bedriegen door Mobutu. Pas op de dag dat hij zegt 'ik treed af', zullen we de wapens neerleggen.'' Volgens leden van Mobutu's gevolg zou de president om drie uur in de namiddag landen in Kinshasa. Intussen hebben de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland, België en Zwitserland hun burgers, wier aanwezigheid niet strict noodzakelijk is, aanbevolen Zare voorlopig te verlaten. Parijs heeft bovendien aangekondigd dat het honderd militairen naar de buurlanden Gabon en Congo-Brazzaville heeft gestuurd om 'zonodig' de veiligheid te waarborgen van de naar schatting 1.500 Fransen in Zare. (AFP, Reuter)

(NRC Handelsblad / Buitenland, 21 maart 1997)