Politieke partijen gebruiken Internet vooral om hun nieuws te spuien. Interactieve discussies zijn er weinig op hun websites, en ze zijn niet zonder risico.

Tijn Kramer

SLECHTS SPAARZAAM benutten de Nederlandse politieke partijen de mogelijkheden van het Internet om met hun leden in contact te treden. Wel zijn de partijen die in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd op één na (SGP) alle te vinden op het world wide web, maar ze gebruiken het medium vooral als nieuwsbank. De interactieve mogelijkheden lijken te veel geld, te veel tijd of te veel zorgen te vergen.

Een rondgang langs de websites leert dat de partijen vooral hun nieuws kwijt willen op het web. En dat doen de meeste dan ook met verve. De acties en reacties van Kamerleden zijn na te lezen op het web, net als de partijprogramma's, inspanningen van de Europese fracties, lokale fracties, campagnenieuws en zonder uitzondering de agenda van de komende weken. Wie wil weten hoe zijn partij in beweging blijft, heeft via Internet een uitstekende monitor.

Toch zou er veel meer mogelijk zijn, meent dr. G. Voerman, onderzoeker bij het Documentatiecentrum Politieke Partijen te Groningen. ,,Naar mijn idee worden nog lang niet alle mogelijkheden gebruikt. Het is vooral een top-down benadering. Er is weliswaar veel informatie te vinden, maar weinig interactie. Je zou bijvoorbeeld kunnen denken aan een digitale inbreng van leden op een congres. Maar hoewel het medium misschien niet goed wordt gebruikt, moet je er ook geen torenhoge verwachtingen van hebben. Er zijn nogal wat barrières.''

Een van die barrières werd een paar maanden geleden zichtbaar op de website van de VVD. De site kende een 'open forum' waar bezoekers hun meningen kwijt konden in een digitaal debat. Het ging lange tijd goed. ,,Tot opeens in vrij korte periode we erg veel last kregen van racistische, extreem-rechtse uitingen op onze site'', zegt VVD-voorlichtster P. Ginjaar. ,,De meest walgelijke teksten hebben erop gestaan. We waren steeds re-actief bezig door onze provider opdracht te geven deze teksten te verwijderen. Soms wel meerdere keren per dag. Op een gegeven moment hebben we moeten constateren dat het niet meer in de hand te houden was. We hebben het forum toen gesloten. Als je interactief bezig wil zijn, zal je dat gemodereerd moeten doen.''

De noodzaak tot moderatie (filtering) lijkt een eerste vereiste voor politieke partijen op het web. De meeste maken inmiddels gebruik van een 'tussenpersoon' die de interactieve discussie niet alleen draaiende houdt, maar ook schoont van de mededelingen die niet terzake doen.

Dit is nog niet overal gelukt. Een nog na te lezen voorbeeld is te vinden op de site van de PvdA. Niet alleen blijkt interactie weinig populair, het biedt surfers ook de zoveelste verzamelbak van ongewenste junkmail. De partij heeft vijf 'debatten' opengesteld op het web, van 'de euro' tot 'de staat van de unie'. In drie maanden tijd zijn er bij het euro-debat slechts dertien reacties van bezoekers gekomen. Daarvan zijn er drie serieus te noemen, de overige tien prijzen voornamelijk te goedkope software aan.

Voerman onderstreept de problemen van de interactie. ,,Een belangrijk aspect is het kostenplaatje. Je kan voor een habbekrats informatie neerzetten op Internet. Wil je het goed doen, kost het al meer. Maar als je echt het maximum eruit wil halen zal je er een redactie op moeten zetten die modereert en de site voorziet van actuele informatie. Want als je dit niet doet, en je krijgt dus allerlei ongewenste informatie, dan zal ook de serieuze bezoeker weinig zin hebben om te reageren.''

Een nuttiger functie lijkt het web te kennen als digitaal partijblad en communicatiemiddel. Dus niet zozeer om nieuwe leden te werven of een politieke discussie te beginnen, maar als handig logistiek instrument voor de bestaande leden. In navolging van het bedrijfsleven komt nu ook bij de politiek het besef dat een e-mail sneller is dan een brief met postzegel. De VVD, die afgelopen dinsdag een geheel nieuwe website opende, deed dit onder meer met 'een soort Intraweb' - alleen toegangelijk voor VVD-medewerkers - in gedachten, die te zijner tijd vorm moet krijgen.

De uitzondering op de digitale snelweg heette altijd de SGP. Maar ook de partij die principieel geen gebruik maakt van de zendtijd voor politieke partijen op tv, gaat nu overstag voor Internet. De streefdatum voor www.sgp.nl is 1 april. Maar waarom wel Internet en veel minder tv, een medium met veel minder 'zondige invloeden'? Woordvoerder P. van Vught: ,,De achterban staat inderdaad nogal ambivalent tegenover Internet. Maar Internet is meer passief dan tv. Er komt in ieder geval niets de huiskamer binnen dat niet gewenst is, zoals bij tv.''

Het bezorgde SGP-lid kan nog meer zekerheid krijgen: de SGP-site komt in twee gedaanten. ,,Via het Reformatorisch Dagblad verzorgen wij ook een 'schone' site. Mensen met toegang tot deze site kunnen alleen op gefilterde sites komen. En de site zal maar zes dagen per week te bezoeken zijn. Op zondag is de website niet te raadplegen.''

Interactie met kiezer op het web is de SGP vooralsnog door verschillende bedrijven ontraden. ,,We gaan eerst wat ervaring opdoen. En daarbij gaan we ook kijken naar de bezoekersaantallen, want er zit natuurlijk ook een kostenplaatje aan vast.''

Een kijkje op de PvdA-site geeft een indruk van de populariteit van de politieke websites. In zeven weken werd de PvdA-site 15.667 keer bezocht. Op de drukste dag zagen 501 mensen de site. In de rustige periodes nemen minder dan 200 mensen de moeite. Er wordt voornamelijk tijdens kantooruren op werkdagen naar de site gesurft, hetgeen de indruk wekt dat weinigen in hun vrije tijd de politieke sites bezoeken.

Het lage bereik is volgens Voerman een van de redenen dat partijen nog niet zo heel veel investeren in hun websites. ,,Mensen moeten actief naar de sites gaan. Als Kok bijvoorbeeld bij Sonja Barend op tv zit, is het bereik heel veel malen groter.''