UITGEVERS

JOURNALISTIEK

ADVERTENTIES

OMROEPEN

NEDERLAND

VERENIGDE STATEN

BUITENLAND

KIJKGEDRAG

NRCWEBSITES

Hard nieuws brengen via internet is geen winstgevende bezigheid in de Verenigde Staten. Bijna alle websites van kranten maken verlies.

Lucas Ligtenberg

DE SAN JOSE MERCURY NEWS in Californië was een van de eerste kranten met een eigen website. Allicht, het blad komt uit in Silicon Valley. Daar moest je je in het begin nog tegen betaling op abonneren en de krant zocht naar manieren om winst te maken. Advertenties uit de papieren krant kwamen op internet en verder moest er voorlopig nog geld bij.

Nu is er op internet Mercury Center, een eigen naam voor de website die bij de krant hoort (www.sjmercury.com). De lezer vindt er nieuws en informatie maar ook veel servicelinks. Hij kan naar onroerendgoedoverzichten, shoppingsites en de archieven. Het bedrijf krijgt als doorgeefluik een paar cent voor het doorsturen van internetbezoekers en hoopt dat mensen voor twee dollar een artikel kopen.

Daar moet het heen met de krantensites, zeggen de kenners. Ze moeten aanloop creëren door de band van hun lezers met de krant, maar zich onderscheiden van de papieren versie. Ze moeten een afzonderlijk medium vormen, maar wel nieuws en informatie bieden. Ze moeten gratis zijn - de surfer weigert te betalen, zo is gebleken - maar door het verlenen van diensten en aanmoedigen tot handel inkomsten genereren.

Goede websites voor nieuws hebben meestal een specialisatie, maar proberen de lezer ook van dienst te zijn. Het Drudge Report, bekend sinds de affaire-Lewinsky, heeft zelf weinig te bieden, maar biedt wel talloze links naar kranten en persbureaus (www.drudgereport.com). De website krijgt dus genoeg bezoekers. Hetzelfde ongeveer doet Totalnews.com dat een zoekmachine is om artikelen over een onderwerp naar keuze in andere media te vinden. Thestreet.com en de Fool.com leveren financieel-economisch nieuws, Cnet.com en Zdnet specialiseren zich in nieuws over technologie. Kennelijk trekken die sites genoeg belangstellenden - eyeballs zegt men in reclamekringen - om te blijven draaien. APBNews is dat niet gelukt. Deze website richtte zich op de media en de behandeling van criminaliteit. Breed opgezet, eigen redactie maar niet vaak genoeg bezocht. De investeerders besloten drie weken geleden de kraan dicht te draaien.

Toch is APBNews.com een uitzondering, want het internet zit nog in zijn aanlooptijd. Om kosten te sparen wordt al meer samengewerkt en redacties protesteren soms. De Wall Street Journal (www.wsj.com), eigendom van Dow Jones, werkt samen met zakenzender CNBC, eigendom van General Electric. De Washington Post (www.washingtonpost.com) werkt redactioneel samen met MSNBC, eigendom van Microsoft en NBC (General Electric). Daar is weinig over te doen geweest, al klonk er een luid protest van de redactie van de Post.

De meestbezochte krantenwebsite is op dit moment die van USA Today (www.usatoday.com), gevolgd door de New York Times (www.nytimes.com) en de Wall Street Journal. Alleen de laatste website is op dit moment winstgevend, maar daar heeft hij vier jaar over gedaan. De Wall Street Journal kan zich veroorloven een bescheiden abonnementsgeld te vragen onder zijn internetlezers, vaak hoger opgeleiden of zakenmensen. De site biedt meer dan alleen een weergave van de papieren editie. De lezer kan naar allerlei servicesites surfen en kan zich het nieuws op maat laten bezorgen.

De website van de New York Times is gratis en ondergebracht in een divisie die New York Times Digital heet. Er zijn plannen om de website naar de beurs te brengen, waarschijnlijk in het najaar. De inkomsten komen uit advertenties, de doorklikvergoedingen en uit de artikelen die lezers opvragen uit het archief. Daarnaast heeft de site bijvoorbeeld een bijverdienste uit de opbrengsten van de puzzel. Die kan je pasklaar bezorgd krijgen via e-mail voor tien dollar per jaar.

Geen krant in de VS kan zich veroorloven zonder website voort te bestaan. Althans, dat is de gedachte achter vele van de honderden krantenwebsites. In de VS zijn ongeveer 1.800 van zulke krantensites. ,,Je moet als website iets unieks te bieden hebben, dan komen de mensen naar je toe'', zegt Frank Romano, verbonden aan het Rochester Institute of Technology. ,,Wat voor website je ook hebt, het gaat altijd om het vergroten van de aanloop. Je geld verdien je door advertenties en bepaalde diensten. De meeste kranten zijn maar gewoon met een website begonnen omdat het zo hoorde. Inmiddels wordt er hard nagedacht over doelstellingen, waarin je je kunt onderscheiden en hoe je geld kunt verdienen.''

Warren Huff, topman van Open Pages, ziet websites van kranten als een nieuw kanaal dat niets hoeft af te doen aan de oude, vertrouwde papieren krant. Open Pages, gevestigd in Boston, levert de software en begeleiding die de inhoud van kranten naar internet brengt. ,,Bibliotheken zijn ooit gezien als de dood voor de uitgeverij en de boekhandel, video werd gezien als een slag voor de filmindustrie'', aldus Huff. ,,Het tegendeel bleek waar. Bibliotheken vergrootten het leespubliek en video's zijn nu een van de grootste omzetstromen voor de studio's.'' Huff ziet kranten als informatieverwerkers die voordeel moeten kunnen putten uit een extra medium voor hun product.

De klanten van Huff, waaronder de Miami Herald (www.herald.com) en Crain's (www.crainschicagobusiness.com), krijgen hun inkomsten van de websites uit advertenties en bemiddeling in transacties. Hij geeft als voorbeeld dat een restaurantrecensie de mogelijkheid biedt door te klikken en een reservering te maken. Het restaurant betaalt de krant dan een bedrag. ,,Bundel informatie met de mogelijkheid van een transactie'', aldus Huff's recept.

Nu de websites van kranten een paar jaar in de lucht zijn, beginnen zich de ontwikkelingen af te tekenen. Grote kranten en kleine regionale kranten doen het uitstekend, de middenmoot tobt. Dus USA Today, de New York Times, de Wall Street Journal redden het ook wel op internet, maar de Los Angeles Times (www.latimes.com) en de Philadelphia Inquirer (www.philly.com) hebben grote zorgen over de dalende papieren oplage en missen het kapitaal om flink te investeren in een nieuw medium. Daartegenover staan de kleine kranten. De VS tellen zo'n duizend plaatselijke kranten met een oplage van onder de 30.000. Hun websites hebben weinig pretenties, maar zijn uitstekend geschikt als regionaal en plaatselijk servicemedium. De trend is dat lokaal nieuws op internet aantrekkelijk is. Uit onderzoek bleek dan ook dat de bezoekers van de websites van kleine kranten dezelfde zijn als de lezers van de papieren krant. De websites van grote kranten trokken ook anderen dan hun eigen lezers/abonnees.

De concurrentie van internet heeft veel plaatselijke tv-stations gedwongen websites te beginnen. Niet alleen proberen ze hun kijkers terug te halen maar ze zijn bij uitstek gespecialiseerd om het gat in de markt, plaatselijk nieuws, te vullen. Bovendien, zeggen de reclamemensen, zit daar het publiek voor je advertenties. Vacatures, onroerend goed, auto's - allemaal plaatselijk materiaal.

Voor de toekomst ziet iemand als Huff van Open Pages dat kranten in papieren vorm via internet of mobiele apparatuur naar persoonlijke voorkeur worden toegesneden. Kranten moeten zorgen dat ze de nieuwsbron blijven, want voor de gebruiker maakt het niets uit of hij de nieuwsflitsen van zijn voorkeur van de ene of de andere website krijgt. Nieuws is tegen die tijd niet zomaar nieuws maar onderverdeeld in bijvoorbeeld nieuws, nieuws van vandaag en het allerlaatste nieuws. Gebruikers kunnen zich voor een bedrag abonneren op die laatste dienst, omdat dat vaak een meerwaarde heeft. Het laatste nieuws blijft immers heel belangrijk.