Dossier IRT-affaire

Nieuws

Rapport

Kamercommissie

Achtergrond

Biografie

Opinie

Begrippen

Door onze redacteur ROB SCHOOF
DEN HAAG, 1 APRIL. Staatssecretaris Schmitz (Justitie) raakt politiek verder in het nauw door het verschijnen van een uiterst kritisch rapport van de rijksrecherche over de criminele inlichtingendienst (CID) van de Haarlemse politie.

De Kamerleden Korthals (VVD) en Van der Heijden (CDA) vinden dat de PvdA-staatssecretaris, ten tijde van de IRT-crisis burgemeester van Haarlem, ,,het een en ander heeft uit te leggen'' aan de Kamer. In het rapport van de rijksrecherche, dat nog niet openbaar is, wordt ernstige kritiek geleverd op de Haarlemse politie, met name op korpschef Straver en hoofdofficier van justitie De Beaufort. De Haarlemse 'driehoek' werd destijds gecompleteerd door Schmitz.

,,Het rapport van de rijksrecherche is een bevestiging van wat we al wisten, maar de bal rolt wel steeds meer in de richting van de staatssecretaris'', zegt Korthals. ,,Het komt neer op de vraag in hoeverre je een bewindspersoon kunt aanspreken op diens vorige functie. Dat blijft ingewikkeld'', aldus Korthals, die onder meer doelt op het Kamerdebat over de opheffing van het IRT, op 7 april 1994. Toen moest toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Van Thijn een oordeel vellen over zijn eigen handelen als burgemeester van Amsterdam. Van Thijn trad later, onder druk van de Kamer, af.

Tijdens haar verhoor voor de parlementaire enqutecommissie opsporingsmethoden, op 20 oktober vorig jaar, erkende staatssecretaris Schmitz dat zij niet op de hoogte was van het doorlaten van verdovende middelen en de criminele inkomsten van de Haarlemse CID. ,,Waar een korpsleiding verantwoordelijk is, is uiteraard daarmee ook de beheerder verantwoordelijk, dus ik vind dat ik daar medeverantwoordelijk voor ben.''

Korthals zegt zich nu af te vragen of Schmitz ,,niet een Fingerspitzengefühl had moeten ontwikkelen en toch meer vragen had moeten stellen'' over de zaken die fout liepen bij de Haarlemse politie. Over twee weken debatteert de Tweede Kamer met de commissie-Van Traa over de enqute. Daarna volgt het debat met de regering.

Tussen de ministers Dijkstal (Binnenlandse Zaken) en Sorgdrager (Justitie) is inmiddels onenigheid ontstaan over de openbaarmaking van het rapport van de rijksrecherche. Het kabinet besloot vrijdag het rapport deze week vertrouwelijk aan de Tweede Kamer te sturen. Nadat een groot aantal dagbladen zaterdag de conclusies publiceerde, hield Sorgdrager de mogelijkheid open het rapport alsnog openbaar te maken. Ze zei gisteren dat ze dit ,,niet uitsluit''. Dijkstal en enkele ambtelijke adviseurs zijn van opvatting dat de rijksrecherche buiten haar boekje is gegaan met de conclusies van het onderzoek.

Volgens Dijkstal is het aan de meest betrokken bewindslieden conclusies te trekken. Dat bepaalt mede zijn verzet tegen publikatie van het rapport, los van het formele argument dat rijksrecherche-onderzoeken nooit openbaar worden.

Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt echter dat de inhoud van het rapport wel in de openbaarheid moet komen. Van der Heijden: ,,Ik geloof niet dat er nog meer namen in staan dan die wij al kennen.'' Hij vergelijkt de zaak met het geheime deel van het rapport-Wierenga over de ondergang van het IRT. Dat moet volgens de CDA'er ook alsnog openbaar worden gemaakt. ,,Anders krijg je straks in de Kamer weer een hopeloze glij- en trekpartij over de conclusies.''

Dat argument wordt door de meeste Kamerfracties aangevoerd. Tijdens het IRT-debat van twee jaar geleden kregen alleen de fractievoorzitters van de vier grote partijen inzage in het rapport-Wierenga. Naderhand stelde de commissie-Van Traa vast dat er grote verschillen bestaan tussen de conclusies in het geheime deel en het openbare deel van 'Wierenga'. De Kamer wil nu voorkomen dat met het dossier van de rijksrecherche een vergelijkbare kennisachterstand ontstaat.

Korthals vindt dat het kabinet uiteindelijk een beslissing moet nemen over het vrijgeven van het rapport. ,,Rijksrecherche-rapporten zijn in principe niet openbaar, maar dit is wellicht een bijzonder geval. Het moet alleen geen precedentwerking hebben.'' PvdA, D66, CDA en GroenLinks hebben daar dezelfde opvatting over.

Morgen bespreekt de vaste Kamercommissie voor Justitie het rapport, waarin onder meer staat dat de Haarlemse politie vijf miljoen gulden aan drugsgeld heeft ontvangen, dat deels is gebruikt voor opsporing. Van enkele miljoenen guldens kan de politie niet aantonen hoe ze zijn besteed. Minister Dijkstal heeft op grond van de bevindingen van de rijksrecherche aan de Haarlemse burgemeester Pop gevraagd of hoofdcommissaris Straver nog kan worden gehandhaafd.