Tango is in. Eind jaren zeventig sloeg de tangokoorts toe in Nederland en nog steeds is zijn greep niet verslapt. In de afgelopen twintig jaar zijn hier al heel wat concerten gegeven door Zuid-Amerikaanse orkesten zoals Tango Argentinia onder leiding van Mariano Mores en het Trio Luis Borda. Uit Argentinië afkomstige docenten hebben les gegeven op dansvakopleidingen en er zijn ontelbare tangodansscholen ontstaan waar menige dansliefhebber zich met passie uit kan leven.

Ook de Nederlandse danser en choreograaf Wouter Brave is bezeten van de tango. Hij kreeg de gelegenheid in het kader van het Holland Festival de productie El Arte del Tango/The Art of Tango te realiseren.

Brave noemt El Arte del Tango terecht een show. Door de protserige oranjekleurige kostuums, de miserabele belichting en de afgrijselijke geluidsweergave krijgt de voorstelling iets goedkoops. De voorstelling is opgebouwd uit componenten van muziek, zang, poëzie en dans die ieder voor zich de ziel van de tango moeten weergeven. De hoofdmoot is het muzikale gedeelte, dat verzorgd wordt door het weinig subtiel spelende zevenkoppige Sexteto Canyengue onder leiding van Carel Kraayenhof en Leo Vervelde, waarbij als gast de bandoneonist Roberto D. Alvarez optreedt in composities van onder anderen Piazolla en Cobián.

Wat de saxofoon is voor de jazz en de gitaar voor de blues is de bandonéon voor de tango. Voor de van oorsprong Duitse kleine knoppenaccordeon werd een speciaal 142-tonig systeem ontworpen, bestemd voor de tango. Hierdoor kan een melancholische, melodische lijn worden gespeeld naast pittige, opgewekte tonen, terwijl de agressie in de melodie wordt beklemtoond door het instrument in een ritmisch patroon op de knie te drukken. De speler mishandelt als het ware het instrument waardoor het specifiek jankende geluid ontstaat. De gezongen tango wordt ook wel 'een opera in drie minuten' genoemd. Het is de ultieme vorm van het levenslied met thema's als liefde, ontrouw, geluk en verdriet, maar gaat ook over triviale onderwerpen als je hondje of een foto van je grootmoeder. De zangeres Nanette Currie en Juan Carlos Tajes, een zanger met een doorleefde stem, brengen met veel pathos zowel de liederen, bijvoorbeeld Piazolla's Ballade para mi Muerte, als de poëziefragementen van Pessoa en Borges. Soms worden de teksten geprojecteerd op het decor, evenals straatbeelden van Buenos Aires.

In de havenwijken van die stad en in de achterbuurten van Montevideo onstond de gedanste tango, een rauwe versie en een echte stadsvolksdans waarin de man domineert. Enigszins bijgeschaafd werd hij geschikt voor de internationale dansvloer, waar hij rond 1910 net zo'n schok veroorzaakte als de Weense wals in de vorige eeuw. Tango vraagt om vakmanschap en verfijning anders gaat het sensuele karakter verloren en wordt het een erotisch robbertje vechten. Kenmerkend zijn de snelle tempowisselingen, het scherpe spel van benen en voeten en de specifieke omarming van de partners. De kleine draaicirkel gaf aan het danspaar Claudia Codega en Esteban Moreno, en in mindere mate aan het koppel Brave/Anhalt, voldoende ruimte om een heel spectrum van verleidingskunst te tonen.

Die wisselstroom van gevoelens tussen man en vrouw ging echter volkomen verloren in de door Brave in elkaar geknutselde choreografieën voor tien dansers van Het Nationale Ballet. Hierin presenteert hij zich als een middelmatige en ouderwetse musicalchoreograaf. Van die onbeduidende stukjes was alleen het duet A Evaristo Carriego, gedanst door Denise Kromopawiro en Altin Kaftira, spannend, maar dit onderdeel is dan ook oorspronkelijk voor de HNB-workshop in 1995 gemaakt. In El Arte del Tango/The Art of Tango wilde Wouter Brave de 'tango bevrijden van de omhelzing'. Ik heb echter tijdens de voorstelling zitten denken: 'Bevrijd de tango liever van Brave'.

NRC Handelsblad, 4 juni 1997