Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

Door onze redacteur JOOST ORANJE
SARAMACCA/PARAMARIBO, 23 MEI. Het beleid van de regering-Wijdenbosch heeft de discussie over bestuurlijke en politieke vernieuwing hoog op de agenda gebracht in de Surinaamse verkiezingsstrijd.

Srihdan Radikonam, landbouwer uit het district Saramacca, heeft lang getwijfeld. Maar nu weet hij het zeker. Voor het eerst in zijn leven zal hij niet stemmen op de Hindoestaanse volkspartij VHP, die deel uitmaakt van het Nieuw Front (NF), de combinatie van 'oude politieke partijen'. ,,Het Front heeft niets voor ons gedaan, ook niet toen ze in de regering zaten'', zegt hij. ,,We hebben hier geen stroom, geen water, niets. Ik geef u één voorbeeld. Weet u wat ik vanochtend voor een kwart zak rijst moest betalen? 15.000 gulden! Vorige week was dat nog 12.000. Nee, er moet echt iets heel nieuws komen.''

Daarmee bedoelt Radikonam, zo vertelt hij, niet alleen maar economische verbeteringen: ,,De manier waarop ze politiek bedrijven is niet meer van deze tijd. Ze zitten dingen te doen die wij als volk niet kunnen zien. Het enige dat we zien is dat ze er zelf rijker van worden.'' Deze dag vertrekt Radikonam, die kouseband, peper, amsoi en tomaten verbouwt, naar Paramaribo om daar een 'massameeting' van DA91 bij te wonen. Deze typische uiting van Surinaams verkiezingsgedruis is al in volle gang als hij aankomt. De grond bij het Kwakoe-monument dreunt onder de strijdliederen. De schaafijskarretjes en bananenchipsverkopers doen goede zaken. Overal vlaggen en T-shirts met de tekst 'DA91 good governance'.

Dat begrip speelt in de verkiezingsstrijd een belangrijke rol. Niet alleen DA91, ook veel andere partijen hebben transparanter en verantwoordelijker bestuur in het programma staan. Het is allemaal 'geïnspireerd' door de regeerperiode van president Wijdenbosch, wiens beleid volkomen ondoorzichtig was. Nergens is bijvoorbeeld te achterhalen hoe de buitenlandse schuld in elkaar zit, niemand weet hoe twee grote, nieuwe bruggen exact zijn gefinancierd en er heersen grote twijfels over de onafhankelijkheid van de Centrale Bank. ,,We weten niets, er is geen enkele openheid van bestuur'', zegt E. Brunings, lijsttrekker van de landbouwpartij PVF. Hij wijst op de ,,verziekte politieke cultuur'' in Suriname. ,,Er is een oncontroleerbare schaduweconomie en dito machtssysteem waarbij geen verantwoording meer plaatsvindt.''

Ook de kritiek op het presidentiële stelsel groeit. Het nieuwe staatshoofd, die uiteindelijk een regering zal moeten vormen, wordt niet rechtstreeks door het volk gekozen, maar door een tweederde meerderheid in het parlement. Is dat onhaalbaar, dan komt er een Verenigde Volksvergadering waar honderden vertegenwoordigers met een gewone meerderheid een staatshoofd kiezen. Het is een ideale gelegenheid om de vertegenwoordigers te manipuleren. Invloed en controle op de macht, zo vinden partijen als DA91 en de PVF, staan hierdoor te ver van het electoraat af.

DA91, ook wel het 'D66 van Suriname' genoemd, pleit allang voor bestuurlijke en staatkundige vernieuwing. Maar ze heeft aan geloofwaardigheid verloren, sinds DA91 te veel probeerde aan te klampen bij het oude systeem, zegt Monique Essed-Fernandes, lijsttrekker van de vernieuwingsbeweging DOE (Democratie en Ontwikkeling in Eenheid). Haar partij staat een brede radicale omslag voor. In de statuten staat dat minimaal dertig procent van de bestuursleden jonger dan 35 jaar moet zijn en ten minste de helft vrouw. In het verkiezingsprogramma wordt gepleit voor een tweejarig ,,noodprogramma'' om ,,de sociaal-economische en morele neergang te stuiten'', maximale transparantie en een wijziging van de Grondwet binnen twee jaar als het gaat om ,,de wankele fundamenten van de bestuurlijke orde''.

DOE heeft in korte tijd enige populariteit opgebouwd en hoopt op één parlementszetel. Toch is ook DOE met haar neus op de mores van de Surinaamse politiek gestuit. De nummer drie van de lijst, W. Wirth, interpreteerde het positieve partijstandpunt over voorkeurstemmen wat al te actief en begon een grote privé-campagne. Waardoor niet het gezicht van Essed-Fernandes, maar dat van Wirth overal in de stad op posters is te zien. De lijsttrekker is er niet gelukkig mee: ,,Ik zie het maar als weeën van het politiek volwassen worden'', aldus Essed-Fernandes.

In ieder geval speelt bestuurlijke en politieke vernieuwing een rol bij veel partijen. Ook het Nieuw Front spreekt over het ,,herstel van de democratische orde'', hervorming van het kiesstelsel en herziening van de Grondwet. Landbouwer Radikonam heeft er evenwel geen vertrouwen meer in. Hij wil zijn stem, zo verklaart hij, niet meer geven aan ,,mannen die daarna niets voor je doen''. Vol vertrouwen kijkt hij op de DA91-massameeting naar het podium met lijsttrekker Winston Jesserun, telg uit een bekende Surinaamse artsenfamilie. ,,Laat die mensen ook eens in de regering gaan. Laat ze het anders doen: vooral goed voor ons, en niet voor henzelf.''

Archief