DATUM: 06 Febuari 1997
PAGINA: vp 1,2
OPMERKINGEN: Pagina 2: WHODUNNIT
KOP: EU-commissaris vraagt opheldering over technolease
AUTEUR: Door een onzer redacteuren
TEKST: BRUSSEL/DEN HAAG, 6 FEBR. Europees commissaris Van Miert (mededinging) heeft gisteren officieel besloten de Nederlandse regering opheldering te vragen over de toepassing van de technolease-constructie bij Philips. Van Miert zet deze stap naar aanleiding van publicaties in deze krant vorige week. Hij vermoedt dat Nederland door toepassing van technolease een vorm van verboden staatssteun heeft toegepast.
De Europees commissaris is er met name over gevallen dat het toenmalige kabinet-Lubbers/Kok de verlening van de fiscale faciliteit aan Philips en de Rabobank niet aan Brussel heeft voorgelegd voor een toets op de staatssteunregels die concurrentievervalsing beogen tegen te gaan. ,,Die zaak had destijds moeten worden aangemeld'', aldus Van Miert vanochtend op Radio 1. Het besluit Philips en de Rabobank een technolease-constructie te gunnen werd in de zomer van 1993 in het diepste geheim genomen. Enkele maanden later lekten enkele globale gegevens uit over de constructie. Vorige week werd duidelijk dat met de technolease 2,8 miljard gulden aan technologische kennis was gemoeid, waarvoor Philips in het eerste jaar van het voor tien jaar gesloten contract 680 miljoen gulden van de Rabobank ontving. Philips kwam daarmee uit de acute financiële problemen. De Rabobank had als voordeel van de transactie dat ze 2,8 miljard gulden over tien jaar van de winstbelasting kan aftrekken. Volgens ambtelijke prognoses verwierf de Rabobank daarmee een fiscaal voordeel van 1,1 miljard. Een werkgroep van de Tweede Kamer, voorgezeten door middag had de werkgroep nog geen besluit genomen of ook Tweede-Kamerleden moeten worden gehoord. Volgens voorzitter Van Rey zouden hijzelf en de Kamerleden Mateman (CDA) en Rabbae (GroenLinks) in dat geval uit de werkgroep moeten stappen omdat ze destijds woordvoerder waren voor hun fractie. Op korte termijn hoopt de werkgroep de antwoorden binnen te hebben. Onder meer op basis van deze informatie wordt besloten of er een parlementair onderzoek komt. Pagina 2: EC kan alle staatssteun terugeisen Met het vragen van inlichtingen aan de Nederlandse regering zet Van Miert een eerste stap in een procedure die grote consequenties voor Philips, de Rabobank en de overheid kan hebben. Na afronding van de informatie-inwinning kan de Europees commissaris formeel een onderzoek naar verboden staatssteun starten. Dit is eerder inzake de Fokker-technolease gebeurd, maar dat onderzoek is gestaakt na het faillisement van Fokker begin vorig jaar. De sanctie die de Europese commissie kan opleggen is terugvordering van de verstrekte staatssteun, inclusief rente over de periode dat de steun volgens de commissie illegaal was. ,,Daar hebben we tientallen gevallen van'', aldus Van Miert. ,,Renault heeft destijds bijvoorbeeld vele miljarden moeten terugbetalen. Hetzelfde geldt voor de autoindustrie in Groot-Brittannië.'' Een eventueel negatief oordeel van de commissie biedt concurrenten van Philips en de Rabobank de mogelijkheid door hen geleden schade wegens concurrentievervalsing te verhalen op de Nederlandse overheid. Sinds juli vorig jaar bestaat daarover jurisprudentie bij het Europees Hof van Justitie. In een uitspraak over enkele gevallen van Franse staatssteun bepaalde het Hof dat de bedrijven de staatssteun moesten terugbetalen. Daarnaast stelde het Hof dat de concurrenten van de gesteunde bedrijven die menen benadeeld te zijn hun schade kunnen verhalen op de overheid. ,,Dit kan voor de Staat der Nederlanden een héél dure affaire worden'', zei de Britse L. Hancher, hoogleraar Europees recht aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam zaterdag in deze krant.

DATUM: 05 Febuari 1997
PAGINA: bin 2
OPMERKINGEN: Foto: Een griffier maakt aantekeningen bij het overleg gistermiddag van de gecombineerde Kamercommissie voor Economische Zaken en Rijksfinanciën. (Foto Roel Rozenburg)
KOP: Kamer zeer omzichtig bij onderzoek technolease
AUTEUR: Door onze redacteuren CEES BANNING en TOM-JAN MEEUS
TEKST: De VVD haalt de druk van de ketel, terwijl het CDA de pressie opvoert. Is de technolease-werkgroep die de Kamer gisteren vormde opmaat voor een eigen onderzoek of een paarse bezweringsformule?
DEN HAAG, 5 FEBR. Het wordt spitsroeden lopen. Vijf Tweede-Kamerleden onder voorzitterschap van Jos van Rey (VVD) gaan aan de slag met het opstellen van een vragenlijst naar aanleiding van recente publicaties in deze krant over de technolease-constructie tussen de Rabobank en Philips. Door technologische kennis aan de Rabobank te verkopen en die vervolgens weer terug te huren, kreeg Philips in 1993 direct een bedrag van 680 miljoen gulden. De steunoperatie verschafte de Rabobank volgens ambtelijke notities een fiscaal voordeel van 1,1 miljard gulden. Uit een eerste reactie van parlementariërs bleek dat ze niet op de hoogte zijn geweest van de toen voorspelde financiële gevolgen. Is de Kamer in 1993 voldoende genformeerd, zo vragen de parlementariërs zich af. Dezelfde vraag die ook over de Fokker-technolease van 1994 is opgeroepen. Daarbij ontving het Fokker 411 miljoen gulden van de Rabo en liep de schatkist 770 miljoen gulden aan belastinginkomsten mis; ambtelijke kostenramingen werden volgens vele betrokkenen evenmin aan de Kamer voorgelegd. De voormalige oppositiepartijen, VVD en D66, drongen eind vorige week direct aan op een onderzoek. De VVD'er Van Rey pleitte voor een parlementair onderzoek, zijn D66-collega Gerrit Ybema wil een aanvullend onderzoek door de Algemene Rekenkamer. Die heeft ervaring met het onderwerp, want vorig jaar bracht ze een, door het kabinet bestreden, rapport uit over de technolease-constructie tussen de Rabobank en Fokker. De 'oude' regeringspartijen CDA en PvdA reageerden in eerste instantie afwachtend. De christen-democraten worstelen met hun bestuurlijke erfenis. Gebleken is dat oud-premier Ruud Lubbers de fiscale constructie voor Philips en Fokker heeft afgedwongen. Ook minister van Economische Zaken Koos Andriessen toonde zich een groot voorstander van de regeling. Het feit dat Van Rey direct om een parlementair onderzoek riep, wekte wrevel op bij de CDA'ers. ,,Op welke CDA-bijeenkomst is deze deal nu weer geregeld'', vroeg de VVD'er in 1993 aan de CDA-bewindslieden Andriessen en Marius van Amelsvoort (Financiën) nadat de minister van Economische Zaken voor de VPRO-radio had uitgelegd wie de ware redder van Philips was geweest. Ook de PvdA behandelt de kwestie met fluwelen handschoenen. Toenmalig minister van Financiën Wim Kok was formeel verantwoordelijk voor de toepassing van de technolease. ,,Een onzettend opgeklopt verhaal'', zei Kamerlid Wim van Gelder (PvdA) zaterdag in het PvdA-Vlugschrift over de stukken in deze krant. ,,Het enige waar je over verbaasd kan zijn is over de hoogte van het bedrag dat ermee gemoeid blijkt te zijn.'' Zijn fractiegenote Tineke Witteveen sloot zich echter vrijdag al aan bij het verzoek van D66 voor een aanvullend onderzoek door de Rekenkamer. De Kamerleden Van Rey, Witteveen, Wim Mateman (CDA), Jan van Walsem (D66) en Mohamed Rabbae (GroenLinks) gaan de vragen van hun collega's inventariseren en trekken na welke instantie die vragen het best kan beantwoorden. Saillant is dat het onderwerp gisteren al met het presidium van de Algemene Rekenkamer is besproken. Twee keer per jaar neemt een delegatie van de Tweede Kamer met het presidium de onderzoeksagenda door. Bij de rondvraag is de Philips-technolease aan de orde gesteld. Rekenkamer-voorzitter Henk Koning wees er direct op dat de financiële relatie tussen de overheid en Philips minder intensief is dan met Fokker. Het verkrijgen van informatie zal voor de Rekenkamer formeel daarom moeilijker zijn. Daarnaast is de verhouding van de Rekenkamer met het kabinet-Kok ernstig verstoord door de publicatie van het eerdere Fokker-rapport. De Rekenkamer typeert de technolease als staatssteun - een analyse die het kabinet bestrijdt, maar die bij de Europese Commissie in Brussel ook weerklank vindt. Aan het einde van het gesprek heeft Koning laten weten dat de Tweede Kamer de zaak beter zelf kan uitzoeken: immers het gaat om de vraag of de parlementariërs wel voldoende waren genformeerd. Morgen zal de commissie-Van Rey het plan de campagne presenteren. De vragen zullen worden voorgelegd aan het kabinet, de Algemene Rekenkamer en eventueel verantwoordelijke bewindslieden. Onduidelijk is of daarmee de Kamer serieus van plan is de tanden in de zaak te zetten, dan wel aanstuurt op een subtiele afwending van een onderzoek om de paarse coalitie niet te belasten. De bal wordt neergelegd bij het kabinet: wanneer de beantwoording van de vragen volgens de regeringsfracties voldoende is, lijkt een parlementair onderzoek afgewend. De VVD haalt enige druk van de ketel, terwijl het CDA de druk juist opvoert. De christen-democraten maakten gisteren namelijk een verrassende ommezwaai. Nadat financieel woordvoerder Gerrit Terpstra afgelopen weekeinde weinig enthousiasme voor een onderzoek toonde, nam de fractie gistermorgen een ander besluit: aansluiting bij de voorkeur van VVD en GroenLinks voor een parlementair onderzoek. Een aantrekkelijke optie in de aanloop naar de Tweede-Kamerverkiezingen volgend jaar. ,,Mateman loopt zich al warm om premier-Kok te ondervragen'', zegt een Kamerlid van het CDA. Premier Kok kan tegen een stootje, weet Mateman, die vorig jaar nog om een parlementair onderzoek vroeg naar de deconfiture van Fokker. ,,Hij heeft veel verantwoordelijkheid gedragen in het verleden en ik ben ervan overtuigd dat ook Kok zelf zal willen getuigen.''

DATUM: 05 Febuari 1997
PAGINA: vp 1
OPMERKINGEN: Pagina 2 KAMER OMZICHTIG
KOP: Tweede Kamer stelt vragen op over technolease
AUTEUR: Door een onzer redacteuren
TEKST: DEN HAAG/BRUSSEL, 5 FEBR. De Tweede Kamer heeft gisteren een werkgroep geformeerd die in kaart zal brengen welke vragen in het parlement leven over de technolease aan Philips en Fokker in 1993 en 1994. In Brussel werd vandaag rond het middaguur vergaderd door Europees commissaris Van Miert (mededinging) over mogelijke stappen tegen de Nederlandse regering wegens de technolease.
Nadat vorige week regeringspartij VVD en GroenLinks een parlementair onderzoek naar de technolease bepleitten, toonde gisteren ook oppositiepartij CDA zich hier voorstander van. In de regeringspartijen PvdA, D66 en VVD bestaat echter inmiddels de vrees dat de paarse coalitie te zeer wordt belast met zo'n onderzoek. Premier Kok was in het vorige kabinet als minister van Financiën verantwoordelijk voor de technolease. De werkgroep, voorgezeten door Van Rey (VVD), rapporteert morgen aan de Kaelde misgelopen belastinginkomsten zijn volgens diverse parlementariërs in 1993 en 1994 niet aan de Kamer voorgelegd. De technolease bij Philips en Fokker - een constructie waarmee de overheid via fiscale faciliteiten een bank in staat stelt een bedrijf te steunen - is door de Nederlandse regering niet aangemeld in Brussel voor een toets wegens mogelijk verboden staatssteun. EU-commissaris Van Miert gaf begin deze week zijn staf opdracht te onderzoeken welke stappen hij tegen de Nederlandse regering kan zetten, aldus verklaren Brusselse ambtenaren. Van Miert heeft in Brussel een reputatie als strijder voor vrije concurrentie binnen de Europese Unie. Hij besloot eerder een onderzoek wegens mogelijk verboden staatssteun in te stellen naar de technolease van Fokker uit 1994. Dit onderzoek staat op een laag pitje sinds Fokker begin vorig jaar failliet ging.

DATUM: 04 Febuari 1997
PAGINA: eco 17
KOP: Concurrenten zwijgen over technolease-truc laatste vijftien jaar doortastend geëxpandeerd in het midden- en kleinbedrijf en in bankdiensten voor de Nederlandse multinationals. Precies de markten waar ook ABN Amro en ING actief zijn. De grote concurrenten die het fiscale douceurtje missen en ook niet in staat werden gesteld te 'bieden' op de omstreden financieringsconstructies vinden het niet op hun weg liggen op de gevolgen van de fiscale vrijgevigheid te reageren. De Rabobank kocht van de financiële kwakkelaars Philips en Fokker technische kennis, zodat de twee bedrijven een broodnodige geldinjectie kregen, terwijl de Rabobank gedurende tien jaar haar investering kon afschrijven ten laste van haar fiscale winst. ,,Zij hadden iets nieuws bedacht, dat soort slimmigheidjes drijft de concurrentie'', zegt een woordvoerder van ABN ent van de aandelen bezit. De vergelijking met de controversiële steun die de Franse overheid de afgelopen jaren aan de noodlijdende staatsbank Crédit Lyonnais heeft verstrekt, gaat niet op wil de woordvoerder van ABN Amro nog wel kwijt. Franse bankiers reageerden vorig jaar ontevreden over de miljarden staatssteun aan een grote concurrent, zonder dat aan de activiteiten van Crédit lyonnais vergaande restricties werden gesteld. Crédit Lyonnais werd geholpen omdat het de bank slecht ging, dat is bij de Rabobank niet het geval. Dat de Rabobank nu de fiscale lusten kan genieten van een unieke vorm van privatisering van overheidssteun noemt een topbankier ,,de ironie van het noodlot''. Hij herinnert eraan dat de Rabobank tot ver in de jaren tachtig een lagere vennootschapsbelasting betaalde omdat de bank kon profiteren van de zogeheten vrijstelling voor spaarbanken. Deze fiscale regeling was bedoeld voor de traditionele spaarbanken. De Rabobank had als grootste partij op de spaarmarkt ook een gedeeltelijke belastingvrijstelling voor het spaarbedrijf. Toen de spaarbanken zich ook buiten de afzet van spaarbankboekjes gingen bewegen moesten zij de fiscale vrijstelling na een overgangsfase inleveren. ,,Het nadeel van veel belasting moeten betalen is nu opeens een groot voordeel geworden'', zegt eerder genoemde bankier. Het is een publiek geheim dat de Rabobank een van de grootste, zo niet de grootste betaler van vennootschapsbelasting in Nederland is. Dat heeft er mee te maken dat de Rabobank een groot eigen vermogen plus geheime stille reserves heeft en goed winstgevend is. De fiscale jaarrekening van de bank is overigens geheim. Het openbare jaarverslag van de Rabo over 1995 meldt een zichtbaar eigen vermogen van 17,6 miljard gulden en een belastingpost van 636 miljoen gulden. De netto winst was toen 1,43 miljard gulden. Als de Rabobank de fiscale aftrekpost niet in de concurrentieslag met andere banken inzet, komt het de positie van de bank in de internationale haute finance nog goed van pas. De Rabo is de laatste particuliere bank (zonder overheidsgarantie) met het superieure financiële rapportcijfer voor kredietwaardigheid. De bank heeft de zogeheten triple A rating van de drie toonaangevende instellingen die zulke opinies afgeven. Om dit rapportcijfer te behouden moet de Rabobank goed winstgevend blijven: als ledencoöperatie wil zij geen aandelen uitgeven. Toen de Rabo concurrenten als Deutsche Bank en UBS de triple A zag verliezen, vreesde zij met grote vreze. Maar vorig jaar kreeg werd zij gerust gesteld.

DATUM: 04 Febuari 1997
PAGINA: eco 13
KOP: De omstreden wis-truc van banden technoleasediscussie
AUTEUR: Door onze redacteuren CEES BANNING en TOM-JAN MEEUS
TEKST: Vandaag besluit het parlement of de Algemene Rekenkamer om een aanvullend onderzoek wordt gevraagd naar de technolease van Philips/Rabobank. Het eerste rapport over technolease kwam uiterst moeizaam tot stand. Over 'gewiste tl-tapes' en andere naijver tussen het bestuur en diens controleur.
DEN HAAG, 4 FEBR. De stem van PvdA-parlementariër Henk Vos buldert door de telefoon. ,,Hoe kan de Algemene Rekenkamer nou weten wat er op die banden stond? Ze waren toch geheim?'' Het gaat om een ogenschijnlijk detail uit de historie van het 'dossier techno-lease', maar diverse betrokkenen volgen de kwestie al een jaar vol argwaan. Omstreeks februari vorig jaar werden in opdracht van Vos, voorzitter van de Kamercommissie Economische Zaken, geluidsbanden gewist die volgens de Rekenkamer konden bewijzen of de Tweede Kamer juni 1994 correct was ingelicht over voorspelde fiscale kosten van de Fokker-technolease. Onder meer minister van Sociale Zaken Bert de Vries kreeg na afloop van die vergadering het signaal dat de Kamer daarover niet was genformeerd. Nochtans waren er op Financiën ambtelijke berekeningen voorhanden die uitkwamen op 770 miljoen gulden niet door Rabobank betaald belastinggeld voor een transactie die Fokker 411 miljoen gulden opleverde. Dat de Rekenkamer de banden twee jaar geleden op het spoor kwam was een toeval in een project dat zich als een thriller ontwikkelde. Onderzoeker Harry Kramer, beaamt een woordvoerder van de Rekenkamer, kreeg begin 1995 bij het inventariseren van het archief van Economische Zaken van een ambtenaar van dit departement te horen dat er ,,bandopnamen waren van het overleg tussen het kabinet en de Kamer over Fokker''. De secretaris van de Rekenkamer, Tobias Witteveen (oud-griffier van de Tweede Kamer), schreef daarop een vriendschappelijk briefje aan Vos ('Beste Henk') in diens functie van voorzitter van de Kamercommissie EZ. Vraag was of de Rekenkamer de betreffende banden mocht afluisteren om feiten te verifiëren. Het was de voorbode van een incidentrijke geschiedenis. Na een negatief advies van Vos wees het presidium van de Tweede Kamer het voorstel van de Rekenkamer zomer 1995 af. Toenmalig Kamervoorzitter Wim Deetman meende dat de Rekenkamer voldoende bevoegdheden heeft op de departementen materiaal te vinden. Ook lag op het bureau van Deetman een advies van zijn griffier die meende dat de Comptabiliteitswet niet voorziet in het verstrekken aan derden van vertrouwelijk verkregen informatie. Anders bestond het gevaar, vond de griffier, dat bewindslieden in de toekomst de Kamer minder snel achter gesloten deuren zouden informeren. Dit hoofdstuk leek gesloten, de research van de Rekenkamer ging voort. Tussen de departementen van Financiën en EZ en de onderzoekers - naast Kramer Luuk Krijnen en Govert Mellink - ontstond al snel ongemak. Medewerkers van de Rekenkamer zijn het gewend met scepsis op ministeries te worden begroet. ,,Meermalen'', schreef de Rekenkamer twee maanden geleden aan het parlement, ,,werd archiefmateriaal ontdekt waarvan het bestaan in eerste instantie was ontkend''. Het deed zich vooral bij EZ voor, waar grote angst bestond dat door het onderzoek vertrouwelijke bedrijfsgegevens naar buiten zouden komen. Secretaris-generaal Ad Geelhoed van EZ kon het bloed van onderzoeker Kramer wel drinken, zo was soms op de gangen van het departement te horen. Ook met Financiën werden de verhoudingen allengs slechter. Lagere ambtenaren op het departement juichten het toe dat de Rekenkamer zich in de technolease vastbeet. Reeksen ambtelijke adviezen, waarin de fiscale constructie als 'te duur' en 'niet Brussel-proof' was afgewezen, waren door de politieke leiding van het departement genegeerd. Ondershands wilden ambtenaren de onderzoekers graag ter wille zijn. Zo wezen zij erop dat in het archief van de inspectie Belastingdienst Grote Ondernemingen in Amsterdam een schat aan informatie over de Philips- en Fokker-technolease was te vinden. Maar toen de onderzoekers er bij de ambtelijke en politieke top van het ministerie om vroegen, kregen ze nul op het rekest. Ook na ,,herhaaldelijk'' aandringen werden de documenten geweigerd, meldde de Rekenkamer twee maanden geleden het parlement. Zo stonden de verhoudingen al ongebruikelijk op scherp toen de laatste fase van het onderzoek aanbrak - de ruimte voor gedachten aan bizarre complotten was wederzijds geschapen. In december 1995 rondden de onderzoekers hun werk af, net in een periode dat nieuwe rampberichten over Fokker verschenen: de Duitse moeder Dasa dreigde haar lovebaby kort na ommekomst alweer af te stoten. De gevonden feiten over de technolease uit 1994 konden na publikatie de onderhandelingen met Dasa onmogelijk gunstig benvloeden, stelde presidiumlid Saskia Stuiveling vast. Zij nam de honeurs waar voor president Henk Koning die met wintersport was en besloot in de pen te kruipen. Op 19 januari 1996 schreef ze premier Kok en gaf ,,in essentie aan welke onderwerpen de Rekenkamer kritisch aan de orde zou stellen'', aldus het (openbare) eindrapport van oktober vorig jaar. Eén van die onderwerpen was de informatievoorziening aan de Kamer. Binnen vijf dagen was ook de Kamercommissie voor de Rijksuitgaven, geleid door Konings partijgenoot Jos van Rey (VVD), ineens weer actief. Op 24 januari heropende zij de discussie over het verstrekken van geheime bandopnamen aan de Rekenkamer. De commissie meende dat de Comptabiliteitswet het wèl mogelijk maakte de tl-tapes, zoals ze worden genoemd, aan de Rekenkamer ter beschikking te stellen. De voorzitter van de Kamercommissie Financiën, Gerrit Ybema (D66), had een zelfde opvatting: ,,De Rekenkamer weet goed om te gaan met het dilemma van de vertrouwelijkheid.'' Het presidium van de Tweede Kamer werd gevraagd de zaak opnieuw ter discussie te stellen. De Kamer is een bureaucratie als vele anderen, dus werd een extra adviesronde ingelast. Het presidium vroeg andermaal naar het oordeel van de Kamercommissie EZ en stelde een zelfde vraag aan de Kamercommissie Werkwijze, die op 7 februari bijeenkwam en zich opnieuw vond in het standpunt dat bandopnamen van vertrouwelijk overleg niet kunnen worden afgestaan. Over de rest van de historie lopen de lezingen ernstig uiteen. Bij brief van 17 februari deelde de commissie EZ mee dat zij niet alleen haar standpunt handhaafde maar ook dat de commissie, los van afwijkende opvattingen in de Kamer, zelfstandig had besloten ,,de in haar bezit zijnde geluidsbanden van vertrouwelijk overleg te wissen''. De Rekenkamer kon fluiten naar de tl-tapes. Waarom moest dat ineens? ,,De griffier van de commissie heeft de banden gewist en die handelde in mijn opdracht'', zegt Henk Vos, net als Wim Kok oud-FNV-bestuurder en in de Kamer een van de vurigste pleitbezorgers van de technolease bij Philips en Fokker. ,,Mijn opvatting is dat vertrouwelijke gesprekken niet met terugwerkende kracht openbaar kunnen worden gemaakt. Zelfs de paus van Rome praat mij dat niet uit het hoofd. Het feit dat ze er niet meer zijn, maakt niks uit. De Rekenkamer had ze toch nooit gekregen, dat had de Kamer in 1995 al besloten.'' Dat besluit stond echter opnieuw ter discussie. ,,Maar de Kamercommissie EZ heeft opnieuw het oude standpunt ingenomen'', zegt Vos. ,,Verder heb ik met geen commissie iets te maken. Het waren ónze banden.'' De instemming van de commissie EZ waarop Vos zijn wis-actie baseert, komt echter niet terug in het besluitenlijstje van de betreffende vergadering. ,,Ik kan mij geen consultatie in de commissie EZ herinneren'', zegt Leen van Dijke fractievoorzitter van de RPF. ,,Ik ben uitermate verbolgen dat de banden zijn vernietigd'', aldus Gerrit de Jong (CDA). ,,Ik had ze wel willen afstaan voor onderzoek.'' Hella Voûte-Droste (VVD) kan zich echter herinneren dat ,,niemand Vos tegensprak'' toen het onderwerp aan de orde kwam maar is zij ,,er achteraf niet gelukkig mee. We hadden de banden moeten afstaan voor onderzoek zodat een onafhankelijke instantie kon controleren of de Tweede Kamer voldoende is ingelicht''. Vos zegt evenwel dat ook toenmalig Kamervoorzitter Deetman zijn vernietiging van de tl-tapes steunde. Deetman weerspreekt dat: ,,Het wissen van de banden is de verantwoordelijkheid van de commissie EZ.'' Toen de banden vernietigd bleken te zijn, kon men zich bij de Rekenkamer moeilijk aan de indruk onttrekken dat Vos, die tijdens de steunacties aan Philips en Fokker kind aan huis was op het ministerie van EZ, onderdeel was geworden van de obstructietactiek van de twee departementen. Maar ook aan de andere kant werden de complottheorieën steeds heftiger. Vos zag in een recente publikatie in NRC Handelsblad over technolease (,,kloteverhaal, klopt niks van, meer zeg ik niet'') de sturende hand van ,,Rekenkamer-figuren die niet eens kunnen rekenen'' en zich alleen het gemak van wijsheid-achteraf permitteren:(1977-1981) Marius van Amelsvoort tegen het lijf liep. In een genoeglijk onderhoud van oude 'strijdmakkers' bevestigde de oud-staatssecretaris het hele verhaal - Koning besloot zich schrap te zetten. Het was nodig. Eindeloos veel tijd ging verloren aan overleg met het kabinet over publikatie van het rapport en de mate waarin dat openbaar kon. Pas oktober vorig jaar, negen maanden nadat het rapport af was, kon het stuk naar buiten. Minister Hans Wijers (EZ) en staatssecretaris Willem Vermeend (Financiën) veegden er de vloer mee aan. Vol fouten, betwistbare aanbevelingen en politiek geladen conclusies stond het rapport, vonden de bewindslieden. De ,,overtuiging'' van de Rekenkamer dat de Kamer onvolledig over de Fokker-deal was genformeerd noemde de minister ,,kwalijk en eigenaardig'' nu het bewijsmateriaal daarvoor ontbrak. Het zout had niet dieper in de wonden gestrooid kunnen worden. De meeste Kamerfracties neigden er de laatste dagen toch toe een nader onderzoek te vragen naar de Rabo/Philips-technolease aan de Rekenkamer. Vanmiddag zouden de betrokken parlementariërs daarover een knoop doorhakken.

>> Lees verder