Van mens tot mens
Sores Güngür (28)
Beroep: ondernemer
Geboorteplaats: Bismil (Turkije)
,,Het begon al op school, bij het zingen van het Turkse volkslied. Ik weigerde mee te zingen, kwam altijd vijf minuten na aanvang van de les de klas binnenlopen. Pas na een tijdje werd mijn docent achterdochtig. 'Waarom zing je niet mee', vroeg hij me op een dag. 'Voel je het bloed niet sneller door je aderen stromen bij ons prachtige Istiklal Marsi?
' 'Uw volkslied raakt mij niet',
antwoordde ik. 'Maar raakt u dan wel ontroerd bij het horen van God save the queen?'
Een gesprek onder vier ogen had hij me vooraf beloofd. Maar nog geen tien minuten later stond de Turkse politie voor de deur.
,,Ik ben ontelbare keren opgepakt, heb dagenlang in gevangenissen doorgebracht. Telkens werd ik weer van school geschopt; nu eens omdat ik Koerdische liedjes zong, dan weer omdat ik Koerdische feesten organiseerde.
Ik maakte hoe langer hoe meer vrienden, mijn netwerk breidde zich steeds verder uit. Maar dat betekende ook dat mijn naam in één adem werd genoemd met die van politieke activisten. Op een dag werd een van mijn vrienden vermoord. En nog een, en nog een. Ik had twee keuzes: vechten, samen met de guerrillastrijders, of vluchten naar Europa. Ik koos voor het laatste.
,,De politiek, dat trok mij aanvankelijk wel; politici proberen op vreedzame wijze hun idealen te verwezenlijken. Al snel merkte ik echter dat de Europese politiek draait om economische belangen; de rechten van de mens komen pas op de tweede of derde plaats.
Ik probeer nu op andere manieren het lot van de Koerden te verbeteren: ik neem deel aan manifestaties, ga discussies aan met nationalistische Turken. 'Van mens tot mens', zeg ik dan.
,,Zijn Koerden bijzonder? Ik weet het niet. Hun situatie is bijzonder, zoveel is zeker. Maar wat ik voor de Koerden voel, voelde ik vroeger ook voor de Palestijnen en de Vietnamezen. Ik houd gewoon van mensen.''
Interviews: DANIELLE PINEDO
Foto's: BAS CZERWINSKI
,,Zeventien jaar geleden ben ik mijn geboorteland Irak ontvlucht. Een klein halfjaar later bereikte ik de grens met Nederland. Te voet ben ik eerst naar Teheran gereisd, van daaruit per trein door Bulgarije, Roemenië en Tsjechië. Mijn eindbestemming moest Nederland of Zweden worden: daar had ik contacten. Ik heb, om mijn doel te kunnen bereiken, veel moeten liegen en bedriegen. De Oostbloklanden waren zeer corrupt, dat is mijn redding geweest. Voor mijn vlucht was ik leraar natuur- en wiskunde. De problemen begonnen toen ik weigerde lid te worden van de BAATH-partij van Sadam Hussein. Ik zou een gevaar zijn voor de samenleving. Zou mijn leerlingen ophitsen. Rebels maken. Helemaal ongelijk hadden ze niet, maar dat gaf ik tegenover de veiligheidsdienst natuurlijk nooit toe.
,,Ik ben Koerd. Wie die zin uitspreekt in Turkije, krijgt het aan de stok met de politie. Ik was bovendien een actief Koerd. Als student zat ik in de jeugdcommissie van HADEP, een legale partij die het Koerdische vraagstuk zonder wapens wil oplossen. Ik liep mee in demonstraties, vocht voor de vrijheid van mijn volk. Niet zonder gevaar: veel van mijn medestudenten en vrienden zijn in die periode opgepakt of zelfs vermoord. Mij was waarschijnlijk hetzelfde overkomen als ik niet gevlucht was. Dat ik hier met tegenzin woon, heeft daar veel mee te maken: zij vechten door, ik leef in vrijheid. Fysieke vrijheid wel te verstaan, want mijn geest huist na twee jaar nog altijd in Koerdistan. Daar wonen mijn ouders. Daar ligt de bakermat van de Koerdische cultuur. Daar wordt - in het geheim - de taal gesproken die mij zo lief is. Aan hun rijke taal ontlenen Koerden hun identiteit. En juist die taal wordt ons ontnomen. Intens verdrietig word ik daarvan.
,,Ben ik voor een onafhankelijk Koerdistan? Vijftien jaar geleden had ik 'ja' gezegd. Tegenwoordig twijfel ik. Misschien zijn de Koerden beter af met een federatie, of een confederatie. Autonomie is een mooi streven, maar in economisch opzicht schiet je er weinig mee op. Kijk naar Europa, kijk naar Afrika - overal worden economische pacten gesloten. Turkije, Syrië, Irak en Iran zouden ook zo'n pact kunnen sluiten. Maar wat mij betreft spreken de Koerden zich door middel van een referendum over deze kwestie uit.