Relatiebemiddeling wordt steeds gewoner. Maar ook diverser. Aan een partner komen kan op steeds meer manieren.

Henriëtte Smit

‘‘EIGENLIJK IS DIT EEN BEETJE te chic voor mij. Hier komen ook professoren en commissarissen, terwijl ik al jaren in de WAO zit'', zegt een man (43) in een ruimvallend pak. Het is druk op Landgoed Dennenburg in Driebergen, waar iedere zaterdagavond een ‘ontmoetingsparty' wordt georganiseerd. De avonden worden gemiddeld door 270 mensen bezocht. Gasten moeten ‘correct gekleed' zijn, en ouder dan 25 jaar maar de meerderheid is boven de veertig. In de vijf ruimtes staan mooi gedekte tafels, er lopen vele obers rond en er is live muziek.

Eigenaresse Willy Zwiers vertelt dat de eerste avond in 1983 werd georganiseerd toen een vriendin huilend vertelde dat ze als alleenstaande nergens heen kon. "Voor velen is kasteel Dennenburg een tweede thuis. Een vaste groep komt iedere week.'' Bijvoorbeeld de 66-jarige oud-docent Ron. Hij is niet per se op zoek naar een relatie, maar "als er iets gebeurt is dat mooi meegenomen''. "Het is hier gezelliger dan een zaterdagavond alleen voor de buis.'' Een avond Dennenburg is tegenwoordig slechts een van de vele manieren om een partner te zoeken. Ontmoetingsavonden, contactadvertenties en relatiebemiddelingsbureaus zijn nog tamelijk klassiek.

Nederland kent zo'n vijftig relatiebemiddelingsbureaus, waarvan acht erkende. Volgens voorzitter Merel Mönch van de Algemene Vereniging Relatiebureaus (AVR) concentreren bureaus zich steeds meer op een specifieke doelgroep. Er bestaan relatiebemiddelingsbureaus voor vijftigplussers, dikke mensen en buitenlandse vrouwen. Het totaal aantal bureaus stijgt echter niet. Volgens Mönch komt dit voor een deel door de aparte afdeling die de Geschillencommissie Consumentenzaken in Den Haag sinds 1998 heeft om de bureaus te controleren. Mönch vindt dat de relatiebemiddelingsbureaus goed in de moderne tijd passen. "Zoals een makelaar naar een passend huis zoekt, is een relatiebemiddelaar op zoek naar een geschikte partner.''

Constance Sars van het gelijknamige bureau het oudste in Nederland, uit 1968 ziet dat steeds meer hoogopgeleiden een relatiebemiddelingsbureau ervaren als ‘iets gewoons'. "Voorheen dachten ze vaak dat ze zelf wel een partner konden vinden. Nu zeggen velen: ik ben er niet vóór, maar het werkt wel.'' En Mönch: "Hoogopgeleide dertigers vormen een grote groep alleenstaanden. Ze hebben wel vrienden om mee te gaan tennissen of winkelen, maar daaruit ontstaat geen relatie. Pas als hun vrienden trouwen, realiseren ze zich dat ze door het harde werken zijn vergeten om aan hun sociale leven te werken.'' Het type cliënt is in de loop van de tijd wel veranderd. "Twintig jaar geleden kwamen er veel verdrietige, verbitterde vrouwen, die door hun man voor de secretaresse in de steek waren gelaten'', meent Mönch. "Tien jaar later meldden zich juist veel mannen aan, die verbaasd waren dat hun vrouw hen had verlaten.''

Naast bureaus blijven contactadvertenties een populaire manier om een partner te vinden. Psycholoog Wil Zeegers schreef in 1998 het boek Op zoek naar een kanjer, waarin hij advertentieteksten van 1945 tot 1998 onder de loep nam. De leeftijd van de grootste groep adverteerders ligt tussen de 35 en 50 jaar. De tijdgeest is volgens Zeegers goed af te lezen uit de teksten van de advertenties: "In 1945 waren bestaansvoorwaarden belangrijk in de advertenties. Na de oorlog was het bezit van een huis een voorwaarde om een huwelijk aan te gaan. Tegenwoordig is onder andere door de welvaart en individualisering de invulling van het leven belangrijk. Persoonlijkheid, hobby's en karaktereigenschappen worden vaak vermeld.''

Contactadvertenties staan tegenwoordig niet alleen meer in kranten en tijdschriften. Met name jongeren plaatsen vaak een advertentie op een van de vele dating-sites op internet. Op www.freedating.nl kan iedereen een gratis advertentie plaatsen; er staan er ruim 17.000. Bij www.e-matching.nl staan ongeveer 4.000 mensen ingeschreven, die tegen betaling een advertentie kunnen plaatsen of met elkaar kunnen chatten. Landelijke kranten, zoals de Volkskrant of het Algemeen Dagblad, hebben interessepraatgroepen voor alleenstaanden op hun site.

Ook de datingsites hebben soms een specifieke doelgroep. Op www.vegatopia.com staan ‘vegetarische contactadvertenties': "Welke kookgek weet mijn maag te stillen met heerlijke vegakost?'' In Amerika is speeddating uitgevonden, voor mensen die een joodse partner zoeken. "Meet quality Jewish singles from our database'', kopt de website. Hiermee is het mogelijk op één avond maar liefst zeven mensen te ontmoeten, en die elk zeven minuten één op één te spreken. Online of in het echt, tijdens een off line speeddating event. Kennelijk werkt het, want speeddaten kan nu ook al in Frankrijk, Groot-Brittannië, Australië, Zuid-Afrika en de Oekraïne.

De populariteit van zulke sites doet de georganiseerde mogelijkheden om een partner te vinden alleen maar verder groeien, want kennelijk valt aan alleenstaanden geld te verdienen. In toenemende mate worden er reizen en andere evenementen voor alleenstaanden georganiseerd. Urban Picnic bijvoorbeeld, overgewaaid uit Amerika. Na een kennismakingsgesprek met het organiserende bureau wordt een lunch in een restaurant geregeld, met een onbekende. De eerste vier afspraken kosten in totaal 650 gulden.

Ook de televisie heeft ontdekt dat alleenstaanden een nieuwe goudmijn zijn. In ‘Partner Gezocht', een programma van RTL4, zoekt presentatrice Minoesch Jorissen samen met het relatiebemiddelingsbureau Mens en Relatie twee mensen uit die bij hun eerste afspraak door de camera worden gevolgd. Veronica is onlangs begonnen met ‘De Relatieman', gepresenteerd door Menno Buch, waarin mensen een oproep kunnen doen. Bij het programma horen een krant, een website en telefoonlijnen. In vraaggesprekken geeft Buch openlijk toe dat het hem om het geld te doen is.

En relatiebemiddeling is een groeimarkt. Het aantal alleenstaanden in Nederland neemt toe. Momenteel zijn het er ongeveer 2,4 miljoen. Tegenwoordig is bijna iedereen wel af en toe een periode alleen waarna er weer een partner gezocht moet worden. Kassa!

Maar Merel Mönch van de AVR weet daar nog wel op een romantische manier naar te kijken: "Vroeger vormde een getrouwd stel een economische eenheid, nu trouwen mensen uit liefde.''