Dossier Ramp Enschede

Nieuws

Logboek

Onderzoek

Feiten

Slachtoffers

S.E. Fireworks

Vuurwerk en veiligheid

Reageer

"VEILIGHEID KENT geen compromis, laten we het met zijn allen een topprioriteit maken." Dat zegt minister De Vries (Binnenlandse Zaken) in reactie op de rapportage van acht rijksinspecties over de vuurwerkramp in Enschede. De bewindsman maakt zich zorgen over de geloofwaardigheid van de overheid. Er dient een einde te komen aan de bestuurlijke gedoogcultuur als het gaat om gevaarsobjecten. De Vries: "Laten we de komende maanden proberen schoon schip te maken."

Wat men ook van de overheid mag zeggen, zij heeft al voor Enschede - en Volendam - onderkend dat er sprake is van een handhavingstekort in diverse geledingen van het bestuursapparaat. In 1998 publiceerde een commissie onder voorzitterschap van de hoogleraar Michiels op verzoek van het eerste kabinet-Kok een rapport over dit vraagstuk onder de snedige titel Handhaven op niveau. Vlak voor Enschede verscheen het kabinetsstandpunt. Pas in de nazomer werd dat met de Tweede Kamer besproken. Het betreft dan ook "een nogal ingewikkelde materie", zoals minister Korthals (Justitie) ter verdediging van het tijdsverloop opmerkte.

Schoon schip maken is kortom eenvoudiger gezegd dan gedaan. "Het kabinetsstandpunt inspireert niet tot daadkracht", aldus de bestuursrechtdeskundige Vermeer van de Groningse universiteit. Voor een belangrijk deel is dat een klassieke kwestie van capaciteitsgebrek, mensen en middelen. Dat zijn dingen waar De Vries cum suis op korte termijn iets aan kan doen. Maar er is ook een gebrek aan bestuurlijke aandacht. Geheel vreemd is dat niet. Er is een duidelijk verschil met de strafrechtelijke handhaving van voorschriften, zoals de landelijke officier van justitie voor het milieu vorig jaar uitlegde op de opiniepagina van deze krant: "Voor ons is een bedrijf verdachte, voor de gemeente belanghebbende." Ook het publiek staat tweeslachtig tegenover het inlopen van handhavingstekorten. Als dat de ander betreft is het al gauw te weinig, als het de eigen speelruimte raakt is het al gauw te veel.

DAT IS NATUURLIJK geen reden zich neer te leggen bij schrikbarende tekortkomingen zoals in het geval van Enschede nu worden gesignaleerd. Minister De Vries en zijn collega's zullen met wat meer moeten komen dan het kabinetsstandpunt Handhaven op niveau. Want dat is in de woorden van Vermeer nogal "braaf". Typerend is dat de discussie zich al direct toespitste op de bestuurlijke boete, die het gat met de strafrechtelijke handhaving moet overbruggen. Het gaat daarbij primair om "de kleine ergernissen van de lokale veiligheid", zoals het kabinet het uitdrukte.

Het gaat er om een nieuw Enschede en Volendam te voorkomen. Dat vraagt niet alleen het "offensief handhavingsbeleid" waartoe het kabinet zich heeft verplicht, maar vooral een strategisch handhavingsbeleid. Daarin moet niet zozeer de kleine ergernis, maar het bestuurlijk tekort centraal staan. De makkelijke weg is allerlei toezichthouders boetes te laten opleggen voor kleine milieuovertredingen als het dumpen van afval of vissen zonder vergunning. Daarvoor is al een stimuleringstraject begonnen. Maar waar is de prikkel dat bestuurders intussen een vuurwerkfabriek midden in een woonwijk niet jarenlang links laten liggen?