Dossier Ramp Enschede

Nieuws

Logboek

Onderzoek

Feiten

Slachtoffers

S.E. Fireworks

Vuurwerk en veiligheid

Reageer

ACHT RIJKSINSPECTIES hebben een gezamenlijk rapport gepubliceerd over de vuurwerkramp in Enschede. Ze vellen een hard oordeel, met name over de gemeente en de brandweer. De ramp had kunnen worden voorkomen als de gemeente behoorlijk had gecontroleerd. De aanpak van de ramp zelf haperde op cruciale punten. Als de brandweer het vuurtje bij S.E.Fireworks direct goed had aangepakt had het waarschijnlijk niet eens tot de vreselijke explosie hoeven te komen. Verder ging het volgens de inspecties in bijna alle schakels van de veiligheidsketen mis.

En hoe zit het met de inspecties zelf? Wat deze vraag betreft vertoont de rapportage zoals dat heet een geschakeerd beeld. Er valt niet te ontkomen aan de indruk dat het niet allemaal koek en ei is in inspectiekringen. Een kwestie van toch ook enige boter op het eigen hoofd? Het ligt er maar aan welke invalshoek men kiest. Er is in het veiligheidsbeleid sprake van een voortdurende eb en vloed tussen centraliserende en decentraliserende stromingen, om maar te zwijgen van interdepartementale rivaliteiten.

Het onderzoek van de inspecties heeft een omvangrijke rapportage opgeleverd waar van alles valt uit te halen. Duidelijk is in elk geval dat het toch nog slechts een deel van het totale plaatje betreft. De speciale onderzoekscommissie onder voorzitterschap van oud-ombudsman Oosting moet haar bevindingen nog bekendmaken. Oosting deed de ongebruikelijke stap om voor de publicatie van de inspectierapporten in een vraaggesprek met het Algemeen Dagblad het beeld op voorhand te corrigeren. Het is volgens de speciale onderzoeker een kwestie van een overheid die over de hele linie heeft gefaald, niet alleen gemeente en brandweer.

DIT IS EEN nuttige waarschuwing. Wat er ook allemaal in Enschede is misgegaan, het is zeer onwaarschijnlijk dat het valt af te schrijven op een louter lokaal tekort. Zo draalt de rijksoverheid bijna een jaar na de ramp nog met elementaire regelgeving, het zogeheten Vuurwerkbesluit. Toch is zonneklaar dat lokale overheden een stevig juridisch handvat nodig hebben wanneer zij een eind willen maken aan langdurige gedoogsituaties. Men zou zeggen dat een kabinet daar geen onderzoekscommissie voor nodig heeft. De discussie in Den Haag dreigt intussen vooral te gaan over de gepastheid van deze voortijdige interventie van Oos ting. Dat is echter de omgekeerde wereld. Bij dit soort calamiteiten dient voor alles de eenheid van rapportage te worden bewaard. De Bijlmerramp heeft wel geleerd hoe nadelig een gefragmenteerd onderzoeksfront kan zijn voor de bestuurlijke en politieke afwikkeling. De beoordeling van grote calamiteiten verdient een heldere context. Deze kan alleen Oosting cum suis geven.

In het AD zegt Oosting dat hij niet denkt dat íemand de ramp had kunnen voorkomen. Hij spreekt van een "keten van gebeurtenissen". Maar met reden waarschuwt hij dat het niemand van zijn individuele verantwoordelijkheid ontslaat dat hij maar een schakel in het geheel was. Het trefwoord voor het echte Enschede-debat is wel duidelijk: ketenverantwoordelijkheid. Dat maakt het des te meer van belang het overzicht te bewaren.