'Prodi, Solana geschikt'

Kok is 'geen kandidaat' EU-topbaan

Door onze redacteuren
DEN HAAG / BRUSSEL, 20 MAART. ,,Oud-premier Prodi is een heel goede kandidaat. Ook NAVO-secretaris-generaal Solana is heel geschikt. Zelf ben ik geen kandidaat.'' Zo bestreed premier Kok gisteren speculaties dat hij de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie wordt.

Belangrijke Europese bladen hebben hem als zodanig getipt. Ook Scandinavische leiders onder wie de Finse premier Lipponen noemden Kok als nieuwe EU-topman.

De premier toonde zich wel vereerd met alle aandacht. ,,Maar Kok is natuurlijk ook een korte naam in krantenkoppen'', relativeerde hij de berichten tijdens zijn wekelijkse persconferentie. ,,Ga er maar vanuit, dat als ik zeg dat ik geen kandidaat ben, dat ik dat dan ook niet ben.''

Hij herhaalde zijn stelling dat een zittend premier niet kan opstappen. ,,Je bent in beginsel gehouden om een regeringsperiode van vier jaar, zolang het vertrouwen vanuit de Kamer blijft bestaan, dat te doen.''

Hij wilde niet ingaan op de vraag of dit verandert als zijn favorieten om wat voor reden dan ook afvallen. Van deze kandidaten heeft Prodi inmiddels laten weten beschikbaar te zijn voor het voorzitterschap. De Italiaan heeft zijn kandidatuur wel afhankelijk gemaakt van unanieme steun van de 15 lidstaten, en van de garantie van de volledige zittingstermijn van vijf jaar.

Diplomatieke bronnen in Brussel meldden vrijdag dat onder anderen de Britse premier Blair, de Franse president Chirac en de Duitse bondskanselier Schröder een klemmend beroep op Kok hebben gedaan om de afgetreden commissievoorzitter Santer op te volgen. Chirac ,,zou erover heen kunnen stappen'' dat Nederland in de persoon van Duisenberg ook al de president van de Europese Centrale Bank levert, aldus de bronnen.

,,Heel vereerd'' en ,,het stemt tot nadenken'', reageerde Kok, maar de premier maakte duidelijk dat hij ,,een ernstige voorkeur heeft voor een Zuid-Europese kandidaat''. Hij hecht aan een Zuid-Europese kandidaat wegens ,,spanningen tussen Noord en Zuid die soms nu al de kop opsteken bij de Agenda 2000''. Kok doelde daarmee op de financiële voorstellen en de plannen om de landbouw in de EU te hervormen. Volgende week moeten daarover tijdens een top in Berlijn knopen worden doorgehakt.

Kok: veel aanzien bij Europese collega's Kok noemde het daarom van ,,groot politiek en psychologisch belang'' dat na de Fransman Delors en de Luxemburger Santer nu een ,,goede, uitmuntende Zuid-Europeaan'' aan de beurt is. De Italiaan Prodi en de Spanjaard Solana hebben volgens Kok een ,,goede kijk'' op Europa's toekomst en het management dat nodig is voor een beter functioneren van de Commissie.

Het kabinet wil dat over de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie pas een besluit wordt genomen na de Europese top in Berlijn. Volgens Kok zou er kort na Berlijn een nieuwe topontmoeting moeten komen, speciaal gewijd aan de samenstelling van de nieuwe Europese Commissie.

Volgens bronnen in Brussel zou de gedachte aan Kok als geschikte mogelijke kandidaat zijn geboren tijdens een informele bijeenkomst van regeringsleiders in oktober vorig jaar in het Oostenrijkse Pörtschach. Het was de eerste keer sinds zestien jaar dat de Duitse bondskanselier er niet was en als vanzelfsprekend keek iedereen naar Kok als de nieuwe, natuurlijke leider. ,,Als hij spreekt, luistert men'', wordt in Brussel gezegd. Op de Europese top in Wenen, december vorig jaar, wisten diplomaten te vertellen dat als Kok hij de opvolger van Jacques Santer kan worden. Kok geniet bij zijn Europese collega's veel aanzien. Hij is een van de oudst gedienden van de regeringsleiders en hij spreekt zijn talen. Bovendien straalt het succes van het bewonderde poldermodel op hem af.

NRC Webpagina's
20 MAART 1999