Brussel ver weg voor Kok

Wim Kok is genoemd als mogelijke kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Maar de PvdA houdt vast aan haar premier.

Door onze diplomatiek redacteur

DEN HAAG, 19 MAART. Ondanks premier Koks herhaalde pertinente afwijzing, woensdag nog in de Tweede Kamer, van een kandidatuur voor het voorzitterschap van de Europese Commissie sluit niet iedereen in de PvdA-fractie het helemaal uit dat Kok uiteindelijk voor een moeilijke nadere afweging kan komen.

,,We houden ons vast aan premier Koks verzekering dat hij zijn rit als premier tot 2002 wil afmaken. Dat is goed voor het kabinet en goed voor de PvdA'', zei een woordvoerster van PvdA-fractieleider Melkert vanmorgen desgevraagd. ,,We hebben geen boodschap aan de geruchten die nu door de internationale media gonzen, we gaan niet in op die geruchten''.

Maar in de grootste regeringsfractie zijn ook andere geluiden te horen. Een invloedrijk fractielid zegt bijvoorbeeld dat hij zich zou kunnen voorstellen dat er, als andere kandidaten zijn afgevallen en tijd dringt, voor Kok een andere afweging zou kunnen gelden. ,,Als er een acute noodsituatie zou zijn ontstaan, als er een Europese crisis moet worden bedwongen, en kanselier Schröder en de premiers Blair en Jospin er Wim Kok met nadruk om zouden vragen, dan zou hij misschien toch wel willen overwegen om voorzitter van de Europese Commissie te worden. Ik vermoed dat er dan wel oren naar heeft''.

In de Tweede Kamer heeft Kok woensdag niet alleen opnieuw een eigen kandidatuur voor Brussel afgewezen, maar bovendien een voorkeur voor een socialistische kandidaat uit Zuid-Europa laten doorschemeren. Hij maakte bovendien duidelijk dat hij, net als zijn Belgische en Luxemburgse collega's, er de voorkeur aan geeft dat eind volgende week op de Europese Top in Berlijn eerst een akkoord over de financiering van de EU voor de periode 2000 tot 2006 (Agenda 2000) wordt bereikt. Los daarvan, en een week of twee weken later, zou hij een besluit van de EU- regeringsleiders over een nieuwe voorzitter van de Commissie wensen. Die zou dan, terwijl de huidige Commissie demissionair aanblijft tot na de Europese verkiezingen (10 tot 13 juni), alvast als een soort 'formateur' de samenstelling van een nieuwe Commissie en de verdeling van de portefeuilles kunnen gaan voorbereiden.

Deze door de Benelux en andere EU-landen gewenste procedure zou meebrengen dat een akkoord over de Agenda 2000, volgende week in Berlijn, inclusief alle concessies van EU-leden, bereikt is vóór een nieuwe Commissievoorzitter wordt aangewezen. Alsdan is ook duidelijk of de door het tweede kabinet-Kok geraamde bezuiniging van 1,3 miljard gulden (in 2002) op de nettobijdrage aan de EU zal worden verwerkelijkt. Mocht die doelstelling geslaagd zijn, komt de vraag op of de Zuid-Europese EU-landen, waaronder Frankrijk, nog wel iets voelen voor een kandidatuur van de Nederlandse minister-president. Andere mogelijkheid: Nederland moet voor een akkoord over de Agenda 2000 zoveel concessies doen aangaande het Europese landbouwbeleid en de EU-structuurfondsen dat eigen bezuinigingsdoelstellingen onhaalbaar worden. In dat geval wordt het voor de Nederlandse premier extra moeilijk om Den Haag en het geldende regeerakkoord te verruilen voor Brussel. Dit alles nog afgezien van de zware Europese post die Duisenberg al heeft als president van de Europese Centrale Bank, de problemen die een tussentijds vertrek van Kok voor de PvdA zou meebrengen en het feit dat de VVD dan zou moeten afzien van 'haar' kandidatuur voor een gewone commissaris in Brussel.

NRC Webpagina's
19 MAART 1999