Nederland wist niet van vertrek Trojan

Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN
FURNAS, 6 MEI. De permanente vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie, Bernard Bot, geloofde tot het laatste moment dat de positie van de Nederlander Carlo Trojan als secretaris-generaal van de Europese Commissie geen enkel gevaar liep.

Binnen de Commissie gonsde het al maandenlang dat Trojan vervroegd zou moeten opstappen omdat hij een symbool was van de vorig jaar door het Europees Parlement tot aftreden gedwongen Commissie onder voorzitterschap van Jacques Santer. Dat ontging de Nederlandse diplomatie in Brussel volkomen. Men was woensdag oprecht verrast door de mededeling van de voorzitter van de huidige Europese Commissie, Romano Prodi, dat Trojan met ingang van 1 juni moet opstappen. De Nederlandse vertegenwoordiging bij de EU vernam dat niet in Brussel, maar moest door Den Haag op de hoogte worden gesteld. Prodi had 's morgens vroeg zijn besluit aan premier Kok gemeld.

Nederlandse diplomaten zeggen dat zij geen enkele aanwijzing hadden dat Prodi een maatregel tegen Trojan overwoog. Vorig jaar september was er wel vrees voor de positie van Trojan als secretaris-generaal. Toen verscheen een rapport van drie 'wijzen' over misstanden bij het ambtenarenapparaat van de Europese Commissie. Critici vonden dat Trojan voor de toestand bij de Brusselse bureaucratie grote verantwoordelijkheid droeg en moest vertrekken.

De Nederlandse diplomatie spande zich toen in om Prodi ervan te overtuigen dat Trojan sinds 1997 als secretaris-generaal juist aan hervormingen had gewerkt. Toen Prodi vervolgens Trojan handhaafde, was de Nederlandse permanente vertegenwoordiging ervan overtuigd dat alle gevaar geweken was. Een Nederlandse diplomaat zegt dat niemand de indruk had "dat zich een onweersbui aan het vormen was die zich ieder ogenblik kon ontladen". Volgens hem was het nieuws van Prodi's besluit voor de Nederlandse diplomatie "echt een verrassing". "We hadden geen enkel teken dat Trojan voor een open deur stond waar hij ieder moment uitgeduwd kon worden", aldus de diplomaat.

Hij zegt dat, als de Nederlandse diplomatie wel tevoren de indruk had gehad dat Prodi van Trojan af wilde, er aangedrongen zou zijn op een overgangstermijn waarin rustig naar een passende baan gezocht kon worden voor Trojan. Als secretaris-generaal is Trojan de hoogste ambtenaar van de Europese Commissie. Hij is nu benoemd tot vertegenwoordiger van de Commissie in Genève bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO), een veel lagere ambtelijke functie.

Trojan realiseerde zich al maanden dat hij bij Prodi de invloedrijke positie was kwijtgeraakt die hij bij de Europese Commissie van Santer had. Prodi heeft zich omringd door eigen adviseurs. Een Nederlandse diplomaat zegt dat Trojan wel "problemen" kan hebben gehad, maar dat dit voor de Nederlandse diplomatie toch geen reden is geweest om alarm te slaan.

Ambtenaren van de Europese Commissie zeiden al enkele weken geleden dat Trojan zijn functie zou kwijtraken. Zij zeiden dat tijdens een receptie waar geen Nederlandse diplomaten waren.

NRC Webpagina's
6 MEI 2000