U kijkt naar de website van NRC Handelsblad gedurende de periode 1995-2001. Bezoek ook de de huidige site.
NIEUWS  TEGENSPRAAK  SUPPLEMENT  DOSSIERS  ARCHIEF  ADVERTENTIES   SERVICE

Lux

Profiel

Boeken

Cultureel Supplement

Wetenschap en Onderwijs

Zaterdags Bijvoegsel

Magazine

Schoudervullingen, beenwarmers, permanentjes en bubblegumpop, het mag allemaal weer

Het decennium van de wansmaak


De jaren tachtig herleven. In de mode, het uitgaansleven en op internet zijn de jaren 1980-'90 helemaal terug. Schoudervullingen, paardenstaarten, hits van Lionel Ritchie en de Lambada, het mag allemaal weer. Maar of het blijvertjes zijn? Waren de jaren tachtig wel happy genoeg voor een echte revival?

LUKAS KEIJSER

Een vrijdagavond in restaurant Getto op de Wallen in Amsterdam. Dj Steve 'A' staat achter het mengpaneel. Hij draait muziek uit begin jaren tachtig, toen we nog pubers waren die, hevig verliefd op Hollywoodsterren, zwijmelden bij B-films. Our friends electric van Gary Numan en de synthesizerhits Fade to grey van Visage en Tainted Love van Soft Cell schallen door de zaal. De vrolijke bubblegumpop van Duran Duran, Wham!, Madonna en Spandau Ballet, die het decennium zo kenmerkte, laat hij niet horen, die werd pas later 'hot'. Ook moeten we het deze avond doen zonder Hello van Lionel Ritchie, hét slijpnummer van de eighties, en romantische krakers als I just called to say I love you van Stevie Wonder, die steevast werden gedraaid op 'fuiven'.

De jaren tachtig herleven, zij het op bescheiden schaal. De stickers tegen zure regen en de neutronenbom zijn voorgoed verdwenen, buttons zijn op sterven na dood en moonboots onder een korte rok zie je ook niet veel meer. Maar in het uitgaansleven, in de mode, het interieur en op internet herleeft het decennium van de wansmaak: de schoudervulling kan weer, de beenwarmer is weer gesignaleerd en permanentjes zijn niet langer taboe.

Trendy bladen als het Britse The Face en I-D en het Nederlandse Slam! staan bol van modereportages die willen doen geloven dat we teruggaan naar de 'voddenlook'. Na jaren van 'less is more' - getrainde lijven, slanke tailles, blote benen, armen en navels - mogen we onszelf weer bedekken met xxxl en verschillende lagen (o.a. Cora Kemperman) zodat we tien kilo zwaarder lijken dan we in werkelijkheid zijn. Scheuren en gaten zijn toegestaan. Combinaties met sexy lingerie mogen ook weer, net als grote hoeveelheden protserige sieraden, veel riempjes en wikkeldoeken als weinig subtiele finishing touch.

Welbeschouwd was de voddenlook het toppunt van lelijkheid van de jaren '80. Op een poster van de Dolly Dots uit die tijd staan de dames met kaplaarzen onder een maxi-tuinbroek en dan ook nog de pijpen in de laars! Zelf waren we niet minder fout. Zo deden we de heilige communie in een korte rode broek en gingen we met knalgele moonboots naar school - onder een zomerse outfit.

Ook heel erg jaren '80 zijn vleermuismouwen, asymmetrische jurken (één bedekte schouder en één niet) en oversized truien, waar een gemiddelde Amerikaan die leeft op fastfood nog in zou passen. Ook schoudervullingen, die van de smalstgebouwde vrouw een 'power woman' la Krystle en Alexis uit Dynasty maakte, duiken weer op. Net als heftige prints, waarbij het lijkt of de ontwerper met tandenborstel en verf aan het spetteren is geweest. Aan de voeten worden afzaklaarzen, waarbij het bovenste gedeelte uit soepel materiaal bestond, wederom gebruikt door fotostylisten, net als pumps, met daarboven een gekleurde panty, al dan niet van opengewerkt materiaal. De tijd dat we beenwarmers moesten breien in de handwerkles op school lijkt opeens heel kort geleden.

Van boven gaan we ook terug naar de eighties, als we de bladen mogen geloven. Met name de Dolly Dots-look is geliefd: strakke staarten midden op het hoofd, omwikkeld met felgekleurde, verstikkende doeken en elastieken en zwaar gepermanente en getoupeerde kapsels. "We leken wel trollen", zegt ex-Dot Esther Oosterbeek, tegenwoordig visagist voor tv, foto's en commercials. "Eerst zag je haar en dan kwam er nog iets achteraan." Terug naar Big Hair dus. Of nog erger: Oosterbeek gebruikt voor modereportages het destijds door de Dolly Dots gepromote 'wafelijzer' van de firma Babyliss weer, waarbij je haar eruit zag alsof het geëlektrocuteerd was.

Ook in de make-up wordt weer overdreven. Opvallende kleuren, dikke lagen en vooral veel 'pancake', die moeten suggereren dat je net terug bent uit Marbella. Bovendien is rouge terug, na een periode waarin gezonde appelwangen uit den boze waren.

Behalve tijdschriften hebben ook andere media zich gestort op de periode 1980-1990. De BBC heeft sinds een week of twee een programma I love 1980's, waarin muziekclips, mode en trends uit die tijd te zien zijn. Op internet is de eighties-koorts tot kookpunt gestegen. Leverde drie jaar geleden de zoeksleutel 'Fame' nog geen enkele vermelding van de tv-serie op, nu zijn er verschillende, uitgebreide fansites. Enig zoeken levert ook sites op over obscure eighties- verschijnselen als de vergeten tv-held Matthew Star, de knuffelaap Monchhichi en tekenfilmfiguren als Jem van de Holograms en de Snorkels. Ook populaire spelletjes als het digitale PacMan (een bolletjeshappend figuurtje, nagejaagd door spoken) en de zenuwslopende kleurenkubus van Rubik maken een comeback op internet.

Sinds een paar maanden bestaat er een startpagina over het decennium, in de Doe Maar-kleuren felroze en gifgroen, met sites over Ronald Koeman, Margaret Thatcher en Prince, songteksten van hits en de belangrijkste nieuwsgebeurtenissen (Bhopal, Tsjernobyl, de moord op Aquino, de val van de Berlijnse Muur). Ook interessant: sommige 80s-iconen hebben een eigen site. Neem Debbie Jenner, ooit van meidengroep Doris D & the Pins en later verantwoordelijk voor de introductie van aerobic in Nederland. Blijkens haar site beweegt ze nog steeds op muziek. En wanneer je Lee Curreri, destijds Bruno uit Fame, via zijn site een mailtje stuurt, krijg je nog antwoord ook.

De jaren tachtig herleven ook in het uitgaansleven, en niet alleen bij dj Steve 'A'. In Hotel Arena in Amsterdam worden regelmatig eigthies-feesten georganiseerd en tijdens het zondagse happy hour van de hoofdstedelijke homobar April wordt het hele bubblegumrepertoire afgewerkt, van de Pointer Sisters tot de sensuele zomerhit Lambada. Op het jaarlijkse, toonaangevende feest Fucque les Balles van fotograaf Erwin Olaf werd in de mini-disco in de kelder muziek uit die tijd gedraaid. En in een ordidisco als het hoofdstedelijke Cooldown tref je met wat geluk het personeel met pruik en al op de bar aan, terwijl ze Boys van de Dolly Dots playbacken. Net als wij destijds deden, al die middagen thuis na schooltijd, met als nooit gerealiseerde droom aan de mini-playbackshow van Hennie Huisman mee te mogen doen. Zelfs voor de playbackshow op de camping, waar vijf groepen de Bangles nadeden en één de Lambada, hadden we niet genoeg talent. Wel trad ik met mijn zus op een feestje van mijn ouders op als de Dolly Dots, waarbij we zeiden dat de andere vier Dots ziek waren.

Niet alleen mainstream keren elementen uit de jaren '80 terug, ook underground. Een dj als Steve 'A' draait ook platen die nauwelijks meer herkenning oproepen, zoals Automatic Lover van DeeD. Jackson uit 1980. De tekst verwijst naar de toekomst waarin de robot de taken van de geliefde heeft overgenomen. "His hands are so cold!" kermt DeeD., die griezelt van de vibrerende metalen minnaar. In bar Seymour Likely aan de Nieuwezijds Voorburgwal brengt dj Li-Z recent uitgebrachte platen die zijn gebaseerd op de synthesizermuziek van toen. De muziek van Steve 'A' en Li-Z stamt uit de tijd dat we luisterden naar piratenzenders als Totaal, Delta en Keizerstad. In de uitzendingen kon je live de groeten doen - wat we dus continu deden. Elke keer bedachten we een andere naam, anders hadden ze door dat ze steeds dezelfde bellers aan de lijn kregen. Onze radiogroeten legden we vast op cassette. Onze persoonlijke vijftien seconden roem.

Is er nu sprake van een hype of zijn de eighties voor langere tijd terug? Dat mensen weer een Doris D-kapsel willen, kan zangeres Jenner van Doris D & The Pins zich niet meer voorstellen. Ze zal de beenwarmer ook nooit meer dragen. "Dan hebben ze zoiets van 'kijk dat zielige mens eens'." Wel heeft haar nieuwe jas schoudervullingen.

Kledingketen H&M, altijd razendsnel met oppikken van trends, goedkoop en daarmee toonaangevend voor het grote publiek, komt dit voorjaar volgens woordvoerder Elke Kieft slechts met een kleine collectie eighties- kleding. En de schoudervullingen in de mohair truitjes zullen niet schrikbarend breed zijn. Nota bene: in de zomer komen wel de beenwarmers terug bij H&M. Dan krijgen we volgens Kieft "een klein trendje gebaseerd op de film Flashdance. Jazzballetachtig met één blote schouder en leggingachtige broeken."

Ze twijfelt aan een definitieve terugkeer van de eighties. "Slechts een kleine groep is rijp voor zo'n breuk met het voorgaande."

In de tweedehandskledingwinkels is het aanbod niet anders. Er zijn wel 'Bill Cosby-truien' te vinden, zoals Bart Vink van Episode aan het Waterlooplein in Amsterdam de grijszwarte truien met patroon noemt, en asymmetrische jurken, alsook angora truitjes met vlinderapplicaties, maar eighties-kleding is niet overheersend aanwezig. De eighties-items zijn, aldus Vink, vooralsnog "niet de hardlopers". Of ze dat nog gaan worden, betwijfelt hij. "Die jaren waren niet happy genoeg voor een revival, zoals de seventies. Het was een tijd van economische achteruitgang." Opvallend is inderdaad dat de jaren zeventig-trend, die Nederland de laatste vijf jaar in de greep hield, wel massaal doorbrak. Tot in de polder werden synthetische bloesjes en glitter in het haar gezien, tweedehands winkels hingen vol met hippie- en soulkleding. En discokrakers van de BeeGees en Donna Summer waren tot in Hendrik-Ido- Ambacht te horen.

Weinig hoopgevend voor jaren tachtig-liefhebers is dat de eighties al vaker opkwamen zonder veel vervolg. Zo kon je in de RoXy een jaar of negen geleden al dansen op Breakaway van Tracy Ullman en The Final Countdown van Europe. Jaren tachtig-groepen als Doe Maar en de Dolly Dots kwamen voor even weer bij elkaar. Ook breakdance kwam weer voor het voetlicht. Tv-series als the A-team, Dukes of Hazard en Fame werden herhaald. Steeds leek de trend geset, maar nog nooit zette hij door.

Alleen wat muziek betreft zijn de meningen weinig verdeeld. Er is vraag naar muziek uit de jaren '80. DJ Steve 'A': "Het publiek wil nostalgie, maar heeft de seventies-muziek nu wel gehoord." Aerobic-goeroe Debbie Jenner, alias Doris D: "De muziek van toen gebruik ik in mijn lessen en ik heb daar het meeste succes mee." Toch was op het Erwin Olaf-feest de hoofdact een jaren zeventig-medley, waarbij alle uitgekauwde nummers nog eens werden gezongen. De jaren '80-muziek klonk alleen in de kelder.

Maar misschien is het wel zo interessant dat de trendvolgers de trendsetters nu eens niet zo massaal volgen, zoals bij vele andere revivals. Want als alles herleeft, dan blijft er wel erg weinig te griezelen over.

INFORMATIE

Websites

Fame: fameforever.8m.com
Matthew Star: epguides.com/PowersofMatthewStar
Monchhichi: home.zonnet.nl/marjab/monchhichi.html
Jem and the Holograms: www.geocities.com/TelevisionCity/9252/
Weird Science: www.kutha.com/weirdscience.html
Pacman: www.zutco.com/pacman.htm
De kubus van Rubik: www.rubiks.com
DJ Ferry: members.tripod.com/~djferry
80's-server: www.80s.com
Startpagina over de jaren tachtig: jaren80.pagina.nl
Debbie Jenner: www.debbie-jenner.nl
Lee Curreri: people.we.mediaone.net/lcurreri

Uitgaan

Getto, Warmoesstraat 51b, Amsterdam. 020-4215151. Steve 'A' draait hier onregelmatig.

Hotel Arena, 's Gravesandestraat 51, Amsterdam. 020-6947444. www.hotelarena.nl

Seymour Likely, Nieuwezijds Voorburgwal 250. 020-6271427. Li-Z draait op dinsdag vanaf 23u.

NRC Webpagina's
25 JANUARI 2001


ARCHIEF AGENDA 

 VOORKEUR: 


FILM 
MUZIEK  
THEATER 
MUSEA 
GALERIE 

Wijnspreekuur
Wijnspreekuur 


    Bovenkant pagina

NRC Webpagina's © NRC Handelsblad