Elke beurs heeft een eigen publiek: boeren op de Landbouw RAI, macho's op de race-autobeurs en schoonheden bij de Beauty Salon. Al die publieken bij elkaar geven een aardig beeld van Nederland. Wie toerist in eigen land wil spelen, zou eens wat beurzen moeten bezoeken. Snuffelen aan inheemse culturen aan de vooravond van de Vakantiebeurs.

ATTE JONGSTRA

Er zijn veel redenen om in de winter aan de zomer te denken. Vast onderdeel van die gedachten is de vraag waar de vakantiereis ditmaal eens naar toe zal gaan. Naar het bekende (zongarantie, zee, naast Haring Arie op de playa) of het onbekende (zweet, malaria, ongedachte culturen). De rechte weg naar het antwoord op die vraag is de vakantiebeurs, waar ongetwijfeld meer antwoorden voorhanden zijn dan we vragen hebben.

Maar de zomer is nog ver en wat doen we tot dan met onze vrije tijd? Kunnen we onder het motto 'lekker weg in eigen land' niet ook aan vreemde culturen snuffelen? Dat blijkt te kunnen. Ons eigen land kent vreemde culturen, te bezichtigen op beurzen. We vinden rokend Nederland bijeen op de Eurotab(ak)-beurs, liefhebbers op de reizende KamaSutra- beurs, bordspelbedrijvers op de Spellenbeurs, mycofielen op de jaarlijkse Champignondagen, boeren op de Landbouw RAI, het mooie en schone volksdeel verzamelt zich op de Beauty Salon-beurs. Men voelt zich als een toerist op zulke beurzen, als men rookt noch paddestoelen eet, de liefde noch het bordspel beoefent, als men zich boer noch schoonheid mag noemen.

Onwillekeurig te vroeg gearriveerd, bevond ik mij in november 2000 tussen de wachtende honderden voor de Speed & Design op Utrechtse Jaarbeursvloeren. Angstige momenten - al die mannen en jongens waren sterker en langer en breder dan ik. Maar leerzaam. Ik heb in mijn notitiebloc de woorden 'acne', 'nek scheren!' en 'leren jack nóóit meer vergeten!' opgeschreven. Er stonden trouwens mooie raceauto's op die Speed & Design beurs, en nieuw gefabriceerde old-timers waarin je dolgraag even achter het stuur zit. Voor de trommelvliezen was het intussen een aanslag: de kofferbakken van veel tentoongestelde, sportief ogende vervoermiddelen waren volgestouwd met power-packs die de sierdoppen van de wielen stampten. Donkdonkdonk, het kon niet luid genoeg.

Wil men de Nederlanders leren kennen, dan is het raadzaam beurzen te bezoeken. Elke beurs trekt een volstrekt ander publiek, die publieken bij elkaar opgeteld geven een fraaie staalkaart van de typen waarmee ons volk naar buiten treedt. Ik geloof dat studenten psychologie, sociologie, politicologie, studenten van alle denkbare kunne hun bul niet verdienen zonder een oriëntatiesemester op de beursvloer van de Amsterdamse RAI en de Utrechtse Jaarbeurs, de twee grootste beurzen van ons land.

Leerzaam is bij voorbeeld de KamaSutra-beurs. Ik moest me door een soortement geboortekanaal persen om er in te komen - over bange momenten gesproken. Een bordeelportier scheurde mijn kaartje doormidden en ik kreeg een lollie aangereikt door een hoog op de benen uitgevoerd naakt. Twee stappen verder struikelde ik al over de landgenoten die zich speciaal voor deze beurs in gedurfde duffels hadden gehesen, of motorjassen met uitsnijdingen waaruit melkwit vlees werd geperst, en hier en daar een tepel.

Ik geloof dat de bezoekers van deze door heel Nederland reizende beurs vooral zichzelf representeren, maar het is wel een grote groep. Het was duister op de KamaSutra, hier en daar werd soft karwatswerk gedemonstreerd, in een andere hoek stuitte ik op een gekooide slaaf die geduldig op invrijheidstelling wachtte. Ik zag gezette winkeldames in eigen waar gehuld, tussen rekken 'lingerie voor als het licht uitgaat'. En ook de banketbakker was present met chocolageslachten - in de maten 'kutjes groot' en 'kutjes klein'. Op de KamaSutra wordt geschemerd, op de Eurotab 2000 hing er dikke mist. Iedereen op deze RAI-beurs voor rokers en rookwaren rookte. Binnen vijf minuten had ik al vijf brandende sigaretten in mijn hand om het verschil in smaak te proeven. Het is een verdrukte groep, de rokers, maar onderling heerst gemeenschapszin en veel gezelligheid. Gezelligheid ook op de Champignondagen in het MECC te Maastricht, de vakbeurs voor paddestoelenkwekers. Gemoedelijke mensen, die graag vertellen over hun vakgebied: paardenmest, essences, de helende kracht van gemalen zwam en kweken zonder grond. Gastvrij ook: het vat shi-takebier leek geen bodem te bezitten.

Je hebt vakbeurzen en je hebt consumentenbeurzen. Het meest in het oog lopende verschil is dat er op consumentenbeurzen méér wordt geconsumeerd. RAI en Jaarbeurs weten dat en vermenigvuldigen hotdogstand en hamburgertent op hun vloeren met de factor vier. Een typische consumentenbeurs is de Kampeer & Caravan RAI. Geen gastvrije beurs, maar dat brengt de aard van het product met zich mee. Ik heb lang staan dubben bij de aanblik van enorme rijen kunststof caravanmuren. Hoe zou ík ze hebben opgesteld? Maar was men eenmaal tot de middenterreinen doorgedrongen, daar zat de campingfeer er helemaal in. Er werd gebarbecued, hier en daar gingen de eerste jassen uit, en alle tenten leken bewoond: ik zag het publiek de siësta oefenen, praatjes wisselen over niets en over geld ('hoeveel kost zo'n tentje nou?'), één en al getreuzel en geslenter.

Ik vond tot mijn opluchting op diezelfde beurs een stand die geurneutralisators bracht, zodat men tenminste in de eigen tent de burenwalm die bij kamperen hoort niet hoeft te ruiken.

Of je nu op vakbeurzen bent, of op uitstallingen voor de consument: de prijsvraag hoort er bij. Op de Uitvaartbeurs die ik bezocht werd mij in de stand van een luchtvervoersfirma voor stoffelijke overschotten gevraagd op een papier het gewicht in te vullen van een kist met inhoud: een man van tachtig kilo.

"U moet de zinklaag om de houten kist niet vergeten mee te wegen", zei de standhouder. "Maar gaat uw gang, en raden maar!"

Helaas zat ik er naast, ik had gehunkerd naar de prijs: een ballonvaart voor twee, geheel verzorgd. Op de Landbouw RAI liep ik bij een soortgelijke invuloefening twee sterke boerenlaarzen mis, maar de trekking van een gratis verzorgde subpagina op www.farmpage.nl is nog niet geweest. Ik maak nog steeds een kans.

Natuurlijk gaat men niet alleen ter beurze voor medemens, maag of luchtballon. Het gaat om het product. Wat heb ik niet al aan fraais gezien? Ik herinner me van de Woonbeurs 2000 Jungs ideale, edelstalen lichtschakelaar, multigarant vloeren als de Pitch Pine rustiek of de wit eiken kwastloos, de ultiem verende rugpijnbestrijdingskruk SwOpper, of de door de NASA ontwikkelde Winx 300 lattoflex, een 'compleet herdacht' slaapsysteem dat topsporter alsmede fragiele bejaarde dankzij interlokale massage tijdens de nachtrust door de latexmatras heen als een ander mens laat opstaan. Op de Uitvaartbeurs passeerde ik stands van handafdrukkennemers, katafalkrokkenmaaksters, urnenbakkers en mortuariuminrichters. Op de Spellenbeurs 2000 verzeilde ik in het nationaal bordspelkampioenschap en zag ik zes heren aan een kartonnen terrein met autootjes en linialen zo manipuleren, dat ze 'de tegenstander zo snel mogelijk verrot konden schieten', één bord verder opnieuw een slagveld, voor een potje 15 millimeter Napoleon. Op de Speed & Design vond ik het stuurslot 'Baseball Bat' en ventieldoppen kogelmodel, model Universeel. De firma Kitchen Trends Products demonstreerde mij de compacte opslagmogelijkheden van zijn Pic Nic-rugzak, op de Kampeer & Caravan- RAI abonneerde ik me op de Kampeerkampioen wegens de bonus: een gratis trekhaakdop. Ik maakte op de KamaSutra kennis met Techno-Flex-Pleaser, de Combo Tool, de Pocket-Pussy, een zaadpomp die Red Devil heette, penistuigjes en dan de Odilio, het genotshout met twee bruikbare uiteinden ter G-spotstimulatie. De Hortifair, ook een grote beurs, onthulde het bestaan van Alberts Alligators anti-algdekken voor gietwaterbassins, alsmede de continue vezels van het non-woven- propyleen overwinteringsvlies. Op de recente Landbouw RAI probeerde ik het Cozy Cow koematras uit, ging op de koffie bij de aanbieder van de Eindeloze en Naadloze Dakgoot, ik huiverde bij Kempers Champion- generatie 2001 maaivoorzetstukken voor elke gangbare hakselaar, de zelfdrinkers voor de koeienstal van de firma 'La Buvette' gaven mij de aangename sensatie van de eerste dorst.

Ik mag ten slotte beslist niet vergeten de welriekende scrubcreams, de minerale maskers, de kunstnagelsystemen, oliën en vetten van de Utrechtse Beautysalon 2000. Op die schoonheidsbeurs, te midden van een publiek dat ik tot in de diepte van de poriebodem nergens schoner zag, liet ik aan een mevrouw van de abrasonie de overblijfselen van een Zweedse bijlwond op mijn hand zien.

"Neemt U plaats", zei zij. "Dat gaan we even wegzandstralen."

Volgde haar bombardement van aluminiumkristallen, dat de doorbloeding in mijn littekenweefsel weer zodanig op gang bracht dat je de wondstreep bijna niet meer ziet.

"Allemachtig", zei ik tegen de abrasoniste. "Dat dat kan."

Dat zoiets kan, dat zoiets bestaat. Ongedacht. Op de Beauty-salon 2000, op alle beurzen.

INFORMATIE

Van wo 10 t/m zo 14 jan wordt in Jaarbeurs Utrecht de Vakantiebeurs 2001 gehouden - zie ook www.vakantiebeurs.nl. Men heeft onderzoek gedaan, zo lees ik op die site: waarom vakantie? Cultuur is dit jaar het belangrijkste vakantiemotief, dan natuur, vervolgens zon/zee/ strand of sport. Eén op de drie landgenoten gaat intercontinentaal, zestig procent zoekt het dicht bij huis. Men denkt dat de 2,3 keer er even uit dit jaar 3.900 gulden gaat kosten, zes van de tien geÏnterviewden willen een deel daarvan aan operators spenderen, of aan een reisbureau.

Atte Jongstra bezoekt voor zijn veertiendaagse rubriek 'Beurs na beurs' op de pagina 'Producten' in het economiekatern van NRC Handelsblad zeer uiteenlopende vak- en consumentenbeurzen.

Wijnspreekuur