Banketbakkers

In banketbakkerij 'In het Wittebroodskind' vind je nog een ouderwets aanbod aan speculaasjes met hele amandelen, rijkelijk met hele amandelen versierde speculaaspoppen en amandelstaaf, de lekkerste van Den Haag. De bonbons van eigen fabrikaat zijn om van te watertanden.

De aloude Haagse koffietent Wiener Konditorei heeft een royaal assortiment Oostenrijkse Strudels. Heel bijzonder zijn de maanzaadstrudel - uniek in Nederland - en de Ksetorte, ofwel kwarktaart.

De oude puddingvormen, speculaasplanken en stopflessen en de houten toonbank uit de jaren '40 geven aan dat bij Carlier in Rotterdam een ouderwetse banketbakker aan het werk is: heerlijke toetjes als crème brûlée met vanillesaus, chipolatapudding en frambozenpudding met marasquinsaus. Het taartenassortiment varieert van walnoten, appel, abrikozen, chocolade breton en harde weners in de winter tot een zoetig-zure aalbessenschuimtaart 's zomers. Verder veel zoute koekjes - allemaal uit eigen bakkerij.

Pompadour doet zijn naam eer aan. Het is de meest Franse onder de Amsterdamse banketbakkers. Elegante, delicate bonbons en ook de croissants op zaterdag smaken Parijzig. Het mooist en het lekkerst zijn de hoogst verfijnde taartjes. Ze kunnen ook ter plekke worden genoten in de kleine, maar chique salon. Een ideale plaats om je moeder mee naar toe te nemen.

Te gekke taarten

De Taart van m'n Tante heeft taarten bezaaid met sterren, bloemen, vissen of rode marsepeinen harten, schuimhuisjes, jungletaarten met tijgerprint, een twee meter hoge berg van duizend soezen met gouden marsepeinen rozen, taarten versierd met dozijnen pareltjes, wilde bloemen of veren, gedragen door een plateau van zilveren cupidootjes. Ze zijn mooi én smakelijk: van Amerikaanse maanzaadtaart tot Italiaanse zucotto, van Franse appeltaart tot chocolateslut pie; en met de helft minder suiker dan gebruikelijk. Alleen op bestelling en volgens afspraak. Standaardtaarten vanaf ƒ37 (binnen 24 uur), taarten op maat duren langer, maar daarbij is de sky the limit.

Haa.... Gebak in Rotterdam maakt lekkere, bijzondere en vooral kunstige taarten. Hoe gekker de opdracht, hoe leuker, zegt eigenaresse Hilly van West. Zij is taartengek én kunstzinnig en dat resulteert in bijzonder gebak met subtiel gekleurde bloembladeren, ijsschotsachtige witte creaties of Luilekkerlandtaarten voor kinderen. Alleen op bestelling.

Chocola

Afgelopen week gingen er ruim 1.000 kilo truffels over de toonbank van Smits' Ambachtelijke Chocolaterie. Het geheime recept van de beroemde roomtruffels - roomboter vermengd met room en chocolade in een omhulsel van cacao en chocolade - is in 1914 bedacht door de 'suikerbakker' Johan Smits. De huidige eigenaren Ans en Laurens Verhoeven vulden het assortiment aan met 24 andere bonbons, waaronder drie zeldzame suikervrije.

Leve de bonbons van Puccini Bomboni, verleidelijk door hun schoonheid, opbeurend door hun hoge cacaogehalte en troostrijk door hun omvang. Het is lastig kiezen, bonbons met sereh, tijm, peper of toch maar gewoon noga, calvados en amandel? In het filiaal Staalstraat zie je in het open atelier de bonbonmakers aan het werk. En de hagelslag is de beste van Nederland.

Hartige taarten

Wie in de buurt van Delft is, moet absoluut langs Les Gâteaux, naar eigen zeggen de lekkerste hartige-taartenzaak van Nederland. Je kunt het zo gek niet bedenken of Les Gâteaux heeft er een hartige taart van gemaakt: aspergerissotto met quorn, dadels met prei en gemengde noten of lemon-koriander. De taarten zijn er in verschillende maten, ook in gebakjesformaat.

Vlees

Fred de Leeuw, Nederlands beroemdste slagerij van Amsterdam e.o., verkoopt vlees van naam, zoals het voortreffelijke Wagyurund, en dat kost wat. Uit eigen keuken komen gerechten uit de Franse, landelijke keuken, maar ook feestgerechten in diverse stadia van culinaire afwerking. Truffel en ganzenlever worden niet geschuwd. Tegen kerst is het aanbod spectaculair.

Bij slagerij Tol in Rotterdam krijgen de klanten exclusief maatwerk. Neem de tijd en vertel de heer Tol voor wie gekookt gaat worden en bij welke gelegenheid. Dan begint het creatieve proces: 'Wat denkt u van....? Kinderen, dan geen pepervulling. Groot gezelschap buitenlandse gasten: misschien een kalfsrug met kruiden in de oven bereid.' Elke suggestie gaat vergezeld van receptuur en bereidingsadvies, want volgens Tol slaan sommige kookboeken de plank flink mis. Wie de adviezen opvolgt, eet gegarandeerd een fantastische maaltijd.

Wild

De wintermaanden zijn voor wildhandel en poelier Treuren de drukste periode van het jaar. De verse lekkernijen lonken in de vitrine: kalkoenen, reeruggen, hertenmedaillons, eendenborsfilets, wildterrines en gevulde kwartels, maar ook cranberrysaus, fonds en heerlijke mosterdsoorten. Als u geen zin heeft om te koken zijn de hazenpeper en de hertengoulash een uitkomst. Wie echt uit zijn dak wil met iets extreems kan opteren voor krokodillenschijven - te bakken als biefstuk. Dit (diepvries-)vlees schijnt te smaken naar garnaal. Alle andere producten zijn vers. Alles is voorradig, geen bestellingen.

Kazen

Het smalle, lange winkeltje van Loekie in Amsterdam heeft behalve een mooie collectie rauwmelkse kazen een hoog gezelligheidsgehalte. Als het druk is krijgt de vaste klant een kopje koffie aangeboden en voordringen wordt uiterst vriendelijk en beschaafd onderschept. Truffelproducten (olie, ingemaakt, schilletjes in olie), oude port en madeira staan broederlijk naast lekkere patés en traiteurgerechten. Aan de overkant zit Fred de Leeuws vlees- en truffelpaleis in een al even smal pand. Goed voor een welbestede zaterdagochtend.

De clientèle van kaaswinkel l'Amuse in Haarlem bestaat voor het grootste deel uit toprestaurants. Maar ook particulieren zijn welkom. L'Amuse verkoopt zo'n vierhonderd soorten en wie wil, kan over elke kaas uitgebreid uitleg krijgen. U vindt er onder meer Bleu de Termignon uit de Savoie, gemaakt van melk van koeien die op minimaal 800 meter hoogte grazen. En Salers, een pikante harde kaas uit de Cantal. Maar ook zestig soorten geitenkaas.

't Zuivelhoekje te Wageningen is dit jaar door een onafhankelijke jury uitgeroepen tot de beste kaaswinkel van Nederland. Tevens kregen eigenaren Michel en Erica van den Belt de buitenlandsekaastrofee en de boerenkaastrofee. De enthousiaste bediening geeft ter zake kundig advies over een keur van kazen waarvan de gemiddelde Nederlander nog nooit gehoord heeft. Door er een op te noemen zou je onrecht doen aan de overige, maar die rauwmelkse Camembert ligt nog vers in het geheugen.

Delicatessen

In de prachtige omgeving van de Linge ligt de Heerlijkheid Mariënwaerdt. In de Landgoedwinkel in een van de ruime schuren worden levensmiddelen verkocht die van producten van het landgoed zijn gemaakt: jams, honing, kazen, erg goede advocaat. Bijzonder goed is het vlees van de eigen Angus runderen, dat per gemengd pakket of los (diepgevroren) kan worden gekocht. Vanaf 9 dec worden workshops voor o.a. koken met wild, patisserie en het bereiden van het kerstdiner gegeven.

Italiaanse delicatessen

In deze Italiaanse specialiteitenzaak in Den Haag kun je alles uit de Italiaanse keuken krijgen wat je hartje begeert. Speciaal aan te bevelen is de salami uit het Noord-Italiaanse Friuli, de verse panforte (notentaart) uit Toscane en de vele soorten verse pasta.

Vis, vis, vis

Visliefhebbers kennen geen rangen en standen. Van heinde en verre maakt heel het volk zijn keuze uit de verse vis van Henk Schoorl in IJmuiden. Het is ook een uitgelezen plek aan de vissershaven, recht tegenover de vismijn. Op zaterdag is het een nummertje trekken en lang wachten. Maar dat krijgt aantrekkelijk vorm in het petit restaurant, met visbereidingen zonder poespas.

Zo'n 130 soorten verse vis en, voor de luie kok, gerookte, gestoomde, gemarineerde, gebakken vis, vissoep en sushi's. Voor de visliefhebber is Schmidt in Rotterdam luilekkerland, zeker tegen Kerstmis als er oesters in allerlei nullen zijn en kreeft en kaviaar uit Iran. Veel vis wordt tegenwoordig vers uit Nieuw Zeeland overgevlogen, waar volgens Schmidt de vis 'stressvrij' wordt gevangen, waardoor de vis 'sappiger' blijft. En staat de bereidingswijze van red snapper niet in uw kookboek? Geen nood, de verkopers geven bij alle vis desgevraagd culinaire tips.

Oesters

Echte Zeeuwse mosselen en oesters komen uit de haven van Yerseke. Langs de Korringaweg zijn verschillende mossel-, oester- en kreeftenhandels, maar de mooiste schelpdieren vindt u bij Piet van Oost. Bij hem kosten de creuses 75 cent en de platte Zeeuwse ƒ2,10. Wie het schoonmaken te veel werk vindt, kan heerlijk oesters eten bij restaurant Nolet of de Oesterbeurs aan de Wijngaardstraat 2.

Wijn

De winkel bestaat al ruim 130 jaar, er hangen kroonluchters en de houten vloeren laten krakend hun ouderdom horen. Vrijwel alle wijnen worden door eigenaar Louis Kat en zijn zoon direct betrokken van wijnboeren in Frankrijk, Italië en Spanje. Voor een aantal huizen, waaronder Château Trotanoy, Château de Pibarnon en Domaine A. Clape, heeft de wijnkoperij de exclusieve distributie. Vaste klanten ontvangen zesmaal per jaar de Okhuysenkrant met smaakimpressies en tips. Zij kunnen eerst zelf proeven in de reusachtige ruimte vol kandelaars, kisten en duizenden flessen wijn onder de winkel. Wie zijn koopdrift niet kan bedwingen en erg royaal inslaat, kan de auto in de eigen garage parkeren. Er is verder een grote keus aan glaswerk, kurkentrekkers en wijnboeken.

Wie de trap afdaalt naar de eeuwenoude mergelkelders van de firma Thiessen in Maastricht ruikt de geur van schimmel, vermengd met alcohol. In de kelders (eigenlijk meer brede gangen) liggen zo'n 250 eikenhouten fusten met jonge wijn te rijpen en in de schappen rusten nog eens 500.000 flessen. De familie Penris, eigenaar van Wijnhandel Thiessen, importeert vooral wijn van kleine zelfstandige wijnboeren uit de Bourgogne, Bordeaujolais, Rhône, Ventoux, Corbières en Roussillon. Het leukst is om een bezoek aan de kelders te combineren met een proeverij van jonge wijn (al dan niet uit een fust).

Samen met oprichter Nico Mcgough doet Fonger Kranenburg de inkoop voor de diverse filialen van De Gouden Ton. Beide heren houden van karaktervolle wijnen, wijnen die typerend zijn voor het gebied en het jaar waaruit ze komen. Zelf runt Kranenburg een winkel aan de Willemsparkweg in Amsterdam en het assortiment is representatief voor zijn eigen voorkeuren. Volgens Kranenburg laten sommige wijnhandelaren zich nogal leiden door het schrijvende wijnorakel John Parker, die een voorliefde heeft voor veel nieuw hout en een overdaad aan concentratie. Kranenburgs belangstelling gaat uit naar verschillende landen. Zijn motto is: 'Overal ter wereld worden goede wijnen gemaakt, je moet ze alleen weten te vinden'.

Whisky

Een internationaal bekend whiskyparadijs bevindt zich achter een onopvallende gevel in een onopvallend stukje straat in Den Bosch. Laat u niet misleiden: hier worden ruim achthonderd whisky's verkocht, Ierse en Schotse, single malts en blends. Voor de doorzetter is er een proefruimte, waar als het niet druk is wel eens 'genosed' kan worden. De eigenaar is een wandelende vraagbaak over het onderwerp whisky.

In Amersfoort zit Van Wees Whiskeyworld, die naar eigen zeggen een voorraad heeft van ruim 1.000 whisky's. Wie op internet www.whiskeyworld intikt, kan rondneuzen in de winkel, de kelder en het proeflokaal.

Koffie en thee

Een uiterst Leids instituut is de nostalgische koffiewinkel Het Klaverblad, die stamt uit begin vorige eeuw, toen hier ook de gelijknamige koffiebranderij was gevestigd. Er is weinig veranderd in de oude winkel (met winkelbel), waar een ruim assortiment koffie en thee wordt verkocht, en artikelen die erbij horen (o.a.kandij, chocolade koffieboontjes). Als verjaarsgeschenk voor wie alles al heeft kan men hier een koffie- en theemand aanschaffen, rijk gevuld met een selectie van de diverse producten.

Sinds jaar en dag prijkt er op elk zakje een Pelikaan met het motto van de zaak: 'Pelikaan thee: het geheim van een goed humeur.' Maar liefst 150 theesoorten heeft de winkel in voorraad. Geliefd zijn de Darjeeling, de Goudpunt melange en de bestseller geurthee nummer 5, die lijkt op de bekende Earl Grey. Al ruim 150 jaar wordt deze geurthee door de Pelikaan zelf gemleerd en gearomatiseerd met de beste soort bergamotolie. Voor de fijnproevers is er van de hoger gelegen ondernemingen uit de Himalaya ook de Darjeeling 'first flush'. Het is de eerste (handmatige) pluk en een van de weinige theesoorten die vers worden overgevlogen. Hij komt vrij groen aan in Nederland en heeft een niet te evenaren geur.

Met bijdragen van Juliette Berkhout, Lucette Faber, Joep Habets, Sjoerd Hesselbach, Margot Poll, Yvo van Regteren Altena, Tonny Schoemaker, Friederike de Raat en Marten Pieter de Vries