Virtuele veilingkoorts

Het begon met een simpel e- mailtje. Een collega had iets gezien op eBay, een internationale veiling op internet: misschien iets voor mij? Een enkele muisklik verder en een elektronisch veilinghuis ging open. Poncho's, wandelstokken, tenten, camera's en boeken trokken in een eindeloze rij voorbij. Daarna begint de verslaving.

HANS MOLL

'Shoppen' is een nieuw, Nederlands begrip. Je vindt het onbeschaamd in het curriculum vitae van jonge mensen onder het hoofdje 'hobby's'. Shoppen is etalages bekijken, browsen door de nieuwe voorraad schoenen, jassen of boeken; hand op de knip houden en 'Ik moet er nog even over denken' zeggen bij het weggaan.

Het aflopen van veilingen is ook een vorm van shoppen, maar dan één met een aura van belegenheid. Bij veilingen zien we oudere mannen en vrouwen voor ons. Mensen, die al lang niet meer actief deelnemen aan het arbeidsproces en in stoffige ruimten bieden op voorwerpen waarvoor ze - in nieuwstaat - eigenlijk geen geld hebben. Of het zijn verzamelaars die het bezit vergroten van volstrekt onnodige zaken: modeltreinen, messen of wandelstokken.

eBay verenigt het beste van deze twee werelden in zich. Het is een eigentijds veilingforum waar kopers en verkopers uit de hele wereld elkaar treffen. eBay begon in San José, vlakbij San Francisco Bay. De 'e' staat voor 'electronic' (e-mail, e-commerce, etc) en 'bay' verwijst naar een 'safe harbor for trading' en naar San Francisco Bay, aldus Kevin Pursglove, woordvoerder van eBay. Als eBayer kun je het gevoel koesteren ver van de shoppende of biedende meute te staan, zo niet erboven te zweven. Je hoeft je niet te verlagen tot ellebogenwerk in drukke winkelstraten, noch je onder te dompelen in de rook van goedkope sigaren. Een computer en een internet-verbinding is alles wat nodig is, en je betaalt geen veilingkosten.

Op de webpagina van ebay.com staan categorieën vermeld als antiek, juwelen, camera's, boeken, postzegels, computers en sportartikelen. Onder het hoofdje boeken (en films & muziek) staan subcategorieën als algemeen, non-fictie, eerste drukken e.d. Wie 'sports' aanklikt, ziet onder meer Hunting en Hiking. Nu kan de bezoeker twee dingen doen: in een box de naam van een voorwerp intikken, bijvoorbeeld walkingcane of browsen door een van de categorieën.

Walkingcane geeft geen enkele hit, dus browse ik door de lijst Hiking- goederen en vind meteen een artikel dat mijn aandacht trekt: een waterdichte, lichtgewicht tent. Heb ik niet nodig, maar toch even kijken, want er staat een icoontje van een camera bij. Al heb ik twee tenten en één tarp, toch maar even onthouden wat 'online-recycler' aanbiedt. En zie: een beauty van een tentje voor ,99. Over twee dagen en 19 uur wordt hij geveild. Ik scroll verder, laat de Tiger Claw Hunting Knive voor ,95 voor wat hij is en keer terug naar de wandelstok. eBay dwingt tot zelfdiscipline. Volgens eBay zijn er 450. 000 'new items every day'. Eerst voer ik bij de startpagina 'walkingstick' in: één hit. Wandelstok met uitgesneden vrouwenhoofdje uit Zimbabwe voor ,95. "A lovely piece", schrijft aanbieder eliza500: "which I bought from the young man who made it in Bulawayo". De stok kán worden verscheept naar Nederland. De potentiële koper moet er altijd op letten of bij een object staat: 'shipping worldwide' of United States only, anders ben je opeens de eigenaar van iets wat het land niet uit kan.

De geïnteresseerde koper kan precies zien wat voor vlees hij in de kuip heeft. Een van de vele mooie zaken van eBay is namelijk dat kopers en verkopers hun klachten en complimenten op het net kunnen zetten. Zo lezen we dat eliza500 een 'great selection of beads' heeft gestuurd aan sheika. Enthousiast mailt ze dat de kralen 'wonderful as always' waren. Sliperdly noemt eliza500 simpelweg een 'great seller'. Gaan we onthouden. Sinds de Amish, handgemaakte wandelstok ('great conversation piece') aan mijn neus voorbij is gegaan, ben ik opeens erg wandelstok-bewust geworden.

De eBay-deelnemer kan ook zien hoe anderen denken over zíjn afhandeling van de aankopen. Dat ziet er wat mij betreft aardig uit. 'A good eBayer. prompt and polite. deal with confidence' en 'Lightning fast payment! great eBay customer! thanks!' Mijn moeder kan trots op me zijn. Hoewel, iemand van wie ik iets koop, mailt een P.S.: "It will be greatly appreciated if you will leave positive feedback if you are happy with this transaction. I will return the favor". Zo wast de ene hand de andere.

Ik ga terug naar de startpagina en voer nu cane in en ziedaar, de wondere wereld van eBay openbaart zich weer eens in alle onverwachte glorie. Vanaf ,95 kunnen we bieden op een oorspronkelijke VHS video van Mondo Cane!, de beroemde trendzetter uit 1963 van de shockumentaries. Gualtiero Jacopetti maakte mini-documentaires bedoeld om de kijker te shockeren: vrouwen die worden vetgemest om de koning van een eilandenrijk te behagen; uitzonderlijk dikke, Amerikaanse vrouwen die aan het afvallen zijn; mensen die honden eten en andere buitenissigheden. Niet naar gezocht, maar leuk om te vinden. Dat is meteen het gevaar van eBay. Na een tijd vruchteloos naar iets te hebben gezocht, blijkt de koopdrift tot schier onbeheersbare hoogte te zijn gestegen. Plots roept van alles hebzucht op. Als er geen wandelstok naar wens kan worden gevonden, dan maar geboden op die schitterende bushmaster van Muela. Alleen al de foto van dit Spaanse kapmes (Muela Handmade Bolo/Camp Machete Knife) brengt me op door braamstruiken overwoekerde paden in de Ardèche. Op dit specifieke mes word ik een paar dagen later - op de Amerikaanse site - overboden, maar precies hetzelfde type mes duikt op bij de Duitse eBay en hebbes!

Toegegeven, weer een onnodige vermeerdering van het bezit, maar het is zeer bevredigend je bod te zien winnen. eBay begrijpt dit gevoel en kondigt per e-mail dan ook aan: 'Congratulations - this auction successfully ended'. Kom daar maar eens om in een winkel of een veilinghuis.

Voordeel van eBay is verder dat je je stoel niet uit hoeft. Stel, je zoekt een yashica T5, met beeldzoeker bovenop de camera voor sneakshots. Volgens de fotospeciaalzaak bij mij om de hoek een gewild object waarvoor ik stad en land zal moeten afzoeken om hem te vinden, en hij kost ruim vijfhonderd gulden. Met eBay heb je geen haast en telt geen afstand. Je tikt om de zoveel tijd yashica T5 in, en als het niet waar is: in Duitsland is er eentje neuwertig te koop. Voor ƒ230 ben ik daar dus onlangs de toegezegde bezitter van geworden. Toegezegd, omdat tussen het hoogste bod en pakjesavond douanewetten zitten en praktische bezwaren.

eBay adverteert driftig met het internationaal overmaken van geld via paypal. Maar die optie blijkt alleen voor US-ingezetenen voorbehouden. "We are planning to expand our service internationally, laat paypal weten. Er gloort hoop, want: "and have made it one of our top priorities for this year". Op een chat-site van eBay moppert een dame dat het lastig is uit het dorpje in Engeland waar ze woont US dollars over te maken. Als ingezetene van Nederland is het evenmin makkelijk geld over te maken naar Amerika. Ik heb ondertussen een Visa- account via Billpoint geopend, maar ben nog niet in de gelegenheid geweest die te toetsen via een invoice van mijn verkoper. Tot nu toe heb ik goede resultaten geboekt met geld cash versturen.

Het leukste werk op eBay is bieden. Je ziet een item met een vraagprijs en biedt. eBay vraagt je wat je hoogste bod zou zijn. Bied je bijvoorbeeld op een zakloep, pakweg vijf dollar, dan vul je in bij maximum bod: 10. Elke keer dat iemand boven jouw bod komt, overbiedt eBay automatisch tot de tien is bereikt. Dan meldt eBay per e-mail dat je bent overboden en vraagt wat we nu moeten doen. Doorgaan met bieden, of niet? Al ben je dan overboden, je hebt wel de satisfactie dat iemand anders dieper in de buidel heeft moeten tasten dan hij van plan was. Trouwens, een loep hoort bij de voorwerpen waarvan er honderden dagelijks te koop worden aangeboden. Dus blijf zoeken en weet dat je een paar dagen later tot je intense tevredenheid bij je e-mail de mededeling zal vinden: 'Item Title: 10 X Jewelers folding loupe .50'.

Om de verzendkosten te drukken, is eBay-Duitsland een voor de hand liggende keus. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het aanbod kwalitatief goede artikelen bij onze oosterburen betrekkelijk laag is. Van de 'Lowe alpine Trekkingrucksack Modell cerro torre 65+20 Liter!' weten we dat hij goed is en 250 Dm ervoor is niet veel. Maar het is dan ook de enige kwaliteitsrugzak die ik tegenkom in de weken dat ik door eBay surf. De Nederlandse veiling-sites leveren zelfs helemaal niets van enige waarde op.

Wat ís de waarde van wat je krijgt toegestuurd? We gaan met de bushmaster van Muela naar dé messenwinkel van Amsterdam. De heer Moes beziet de aanschaf kritisch en verklaart dat de prijs, omgerekend ƒ124 inclusief verzendkosten, hem meevalt. Hij vraagt wat ik ermee van plan ben te doen. "Houthakken voor een kampvuur", zeg ik. Hij weegt het mes in de hand, klopt op de kling, kijkt langs de snede en legt even later een super de super mooi mes op tafel; een stuk lichter, veel sterker en slechts een paar tientjes duurder. "Voor echte kwaliteit moet je toch in de winkel zijn", zegt hij.

Het grote voordeel van winkelen is ook dat je je huis uit moet. Wanneer je niet wilt toegeven aan je consumptiedrang ga je gewoon de deur niet uit. Bij eBay is dat lastiger; ik zit bijna dagelijks achter het scherm. Een muisklikje tijdens een windstil moment is zo gezet. Maar na het kapmes, de zakloep en de camera en - nog minder echt nodig, maar nog geiniger - een verduveld handig zakmesje en een wandelstok die ik niet kon laten liggen, moet ik uit overwegingen van koopkrachtbehoud eBay maar eens vaarwel zeggen. Stap één is eBay uit mijn favorieten halen. Vooruit, nog even kijken wat ze aan wandelstokken hebben. De laatste keer.

www.ebay.com Deze site geeft ook verbinding met Groot- Brittannië en Duitsland

http://www.linq.nl/veiling.htm geeft een overzicht van Nederlandse internetveilingen

Wijnspreekuur