Minister Borst zei in een interview een discussie over de 'pil van Drion' te willen. Maar de politieke commotie over het vraaggesprek heeft dat debat eerder uitgesteld dan dichterbij gebracht.

Door onze redacteuren RAYMOND VAN DEN BOOGAARD en MARGRIET OOSTVEEN

DEN HAAG, 20 APRIL. Staatsrechtelijk en politiek was er gisteren in de Tweede Kamer, bij de interpellatie van minister Borst (Volksgezondheid) eigenlijk nauwelijks een probleem. Het front der christelijke partijen (CDA, SGP, ChristenUnie) deed een manhaftige, bij voorbaat mislukte poging om een motie van afkeuring aangenomen te krijgen, die vice- premier en minister Borst tot aftreden zou hebben gedwongen. Maar de coalitiepartijen stonden, toen het op stemmen aankwam, pal achter Borst. En zelfs GroenLinks en SP, waar nogal wat kritiek op Borst en het euthanasiebeleid leeft, bleken niet bereid het christelijk spel mee te spelen.

Vergeefs poogden de CDA-leider en de woordvoerder van de ChristenUnie aan te tonen dat er aanzienlijke ruimte bestond tussen de mening van Borst over stervenshulp aan levensmoede bejaarden (denkbaar, maar geen algemene verstrekking van de 'pil van Drion') en de premier, die zich wel wachtte op dit gebied enige creatieve gedachte ten beste te geven. Er is en komt in deze regeerperiode geen nieuw beleid of wetgevingsinitiatief in deze sfeer, dus is er geen sprake van dat de persoonlijke opvatting van een minister afbreuk zou kunnen doen aan de eenheid van kabinetsstandpunt. "Punt uit", aldus de premier. Borst hield tijdens de interpellatie dan ook onbekommerd vast aan haar persoonlijke opvattingen - indachtig Koks opmerking dat als persoonlijke opvattingen over zaken die geen onderwerp van kabinetsbeleid zijn nu ook al verboden worden, van ministers wordt verwacht dat zij "robots" zouden zijn. De interpellatie van minister Borst (Volksgezondheid) in de Tweede Kamer ging dus over meerdere dingen tegelijk. Over de vraag, ten eerste, of na Borsts geruchtmakende vraaggesprek in NRC Handelsblad, van het zittende kabinet nog meer wetgeving inzake euthanasie en aanverwante onderwerpen te verwachten is. Borst en premier Kok, unisono: nee.

Dan ging het - een beetje onverwacht - ook over de vraag of de euthanasiewet die deze maand de Eerste Kamer passeerde onder veel gerucht van christelijke zijde, nu eigenlijk een goede wet is en aan alle commotie over het onderwerp een einde maakt. Vos (VVD) maakte van de gelegenheid gebruik nogmaals de liberale zorgen over de meldingsplicht van artsen te vertolken. Premier Kok zelf repte van behoefte aan 'rust en ordening' in deze materie, opdat de nieuwe wetgeving kan worden geïmplementeerd en ook het sceptische buitenland ervan overtuigd kan worden, dat de Nederlandse wetgeving inzake euthanasie een serieuze zaak is.

En het ging natuurlijk ook een beetje over de rol van de pers in de politiek, en dan met name over de vraag of de minister een gelukkige hand had, NRC Handelsblad pal na de aanvaarding van de euthanasiewet in de Eerste Kamer over deze materie een vraaggesprek te gunnen. Over dit punt heerste brede overeenstemming: "buitengewoon ongelukkig" (PvdA), "geen gelukkige zet" (D66). De minister zelf trouwens toonde zich onaangenaam getroffen door de manier waarop haar uitlatingen uit het interview op de voorpagina tot een pakkend - maar door haar niet als onjuist bestempeld - bericht waren samengevat.

In politiek opzicht gaf de interpellatie, die om één uur 's middags begon aanleiding tot veel manouevreren van de christelijke partijen onderling. ChristenUnie en SGP hadden al aan het begin van de week de steun van het CDA voor de motie van afkeuring gezocht. Maar oppositieleider De Hoop Scheffer gaf er de voorkeur aan voor een gematigder motie steun te zoeken buiten het christelijk kamp. Gisteren om kwart over twaalf faalden de laatste pogingen daartoe, toen de CDA- onderhandelaars onverrichterzake terugkeerden van VVD en GroenLinks. Om half een kwam alsnog de gezamenlijke motie van afkeuring der drie christelijke partijen tot stand.

Voelde de minister zich beschadigd, en niet meer in staat met vrucht bij minister Zalm (Financiën) drastische verhoging van het budget voor de gezondheidszorg te bepleiten?, wilden de journalisten na afloop van Borst weten. Glimlachend wierp ze deze suggesties van zich af, gesteund door de welhaast goede stemming waarin ze tijdens het Kamerdebat met Kok had samengewerkt. Aantoonbaar is slechts dat Borsts reputatie, een beetje een buitenbeentje te zijn in de politiek, door haar onbekommerde vertolking van persoonlijke meningen op een politiek ongelegen moment, weer is bevestigd. De vraag is nog, of de "brede maatschappelijke discussie" over de 'pil van Drion' die Borst voorstaat, door haar recente optreden is bevorderd. Tekenend is in dit verband dat VVD- senator H. Dupuis, die aan het begin van deze week nog volop pleitte voor politiek debat over dit zelfdodingsmiddel, maar vervolgens door VVD-leider Dijkstal nadrukkelijk werd teruggefloten, vandaag veel bedachtzamer klinkt: "Als dingen zoveel emotie oproepen in de samenleving, moet je stoppen. Al is het maar uit sociaal-pedagogische overwegingen." Heeft fractieleider Dijkstal haar te kennen gegeven dat zij gezien de recente commotie terughoudender moet worden? "Nee, nee", haast Dupuis zich. "Dijkstal en ik zijn het meer dan eens. Nederland blijkt er in de verste verte niet aan toe te zijn hierover te beginnen." Of een politieke discussie over 'de pil van Drion' nu verder weg is dan vóór de uitspraken van Borst? "Ik weet het niet", zegt Dupuis. "Als er behoefte aan is moet die discussie wél gevoerd worden." Wat zíj, als ethica, van een zelfdodingsmiddel voor hoogbejaarden vindt? "Ik wil me daar niet over uitlaten. Ik zit natuurlijk wel met twee petten op."

Zie ook:

'Nu vind ik het een zegen dat ik nog leef' (18 april 2001)
Dijkstal: geen 'pil van Drion' in program (18 april 2001)
Arrestaties: hulp zelfmoord (18 april 2001)
Een omstreden stichting (18 april 2001)
Borst onder vuur om 'pil van Drion' (17 april 2001)
Wat Drion indertijd wilde (17 april 2001)
Commentaar: Minister en Drion (17 april 2001)
'Euthanasiewetis voorbeeldvoor Frankrijk' (17 april 2001)
Kritiek op pleidooi Borst voor zelfdodingspil (14 april 2001)
Borst is voor 'de pil van Drion' (14 april 2001)
Borst: 'Ik kan me goed voorstellen dat artsen stervenshulp niet melden' (14 april 2001)