NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Er gaan stemmen op om het verleden van een mogelijk aanstaand lid van het koninklijk huis te onderzoeken. Maar zo'n onderzoek gedijt juist bij geheimhouding.

Door onze redacteur YASHA LANGE

ROTTERDAM, 3 APRIL. Onderzoek naar antecedenten van aanstaande leden van het koninklijk huis is een standaard-procedure. Maar het is de vraag in welk stadium zo'n onderzoek moet worden gedaan, in hoeverre het in de openbaarheid plaatsvindt en - in het geval van Máxima - in hoeverre het mogelijk aanstaand lid van het koningshuis wel iets te maken heeft met het verleden van haar vader. Jorge Zorreguieta was Argentijns minister van landbouw tijdens het 'vuile handen' regime van generaal Videla. In een toespraak in 1980 liet hij zich lovend uit over de dictatuur.

A.J. van der Leeuw, voormalig onderzoeker van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, herinnert zich nog goed hoe het ging, voorafgaand aan de verloving van toenmalig prinses Beatrix en jonkheer Claus von Amsberg. In juni 1965 werden de geruchten over een aanstaande verloving hardnekkiger. Direct werden ook de commentaren in de kranten scherper: een Duitser, met een verdachte leeftijd, er moet meer duidelijkheid komen over zijn rol tijdens de oorlog. Het was de directeur van het RIOD zelf, dr. Lou de Jong, die naar het ministerie stapte, herinnert Van der Leeuw zich. "Hij zei: er moet een onderzoek komen. Het bleek dat die lui in Den Haag echt nog niets wisten. Zeker niet van Claus' periode in Italië." Claus vervulde zijn dienstplicht in het Duitse leger, van 1944 tot 1945. De laatste drie maanden zat hij in Italië, bij een pantserdivisie van de Wehrmacht. De Jong en Van der Leeuw vertrokken direct naar Italië, spraken met oud-verzetsleiders. "Het was de bedoeling het onderzoek in het geheim te doen, maar de Telegraaf kreeg er lucht van", zegt Van der Leeuw. Bij terugkeer op Schiphol gaf De Jong een persconferentie: Claus zat bij een divisie die weinig had misdaan, er was dus niets aan de hand. Vier dagen later, op 29 juni 1965, werd de verloving van Claus en Beatrix aangekondigd. Premier Cals zei in de Tweede Kamer dat het verleden van Claus uitvoerig was onderzocht. "Daarmee was de kous wel min of meer af", zegt Van der Leeuw. Op deze manier was critici de wind uit de zeilen genomen. Maar nu Máxima. Het verleden leert dat een onderzoek voorafgaat aan de aankondiging van een verloving. Een onderzoek publiekelijk aankondigen staat in principe gelijk aan het aankondigen van een verloving. Vandaar dat het in stilte zal moeten gebeuren. Zoals bij Claus gepoogd werd, maar mislukte.

Wilhelmina-biograaf C. Fasseur vermoedt dan ook dat een onderzoek naar de antecedenten van Máxima allang loopt. Het voorstel om een wetenschappelijk onderzoek hiernaar te entameren vindt hij "het intrappen van een open deur". Fasseur: "Via de BVD, de ambassade en informele kanalen zijn ongetwijfeld allang inlichtingen ingewonnen. Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie zou een vijfde wiel aan de wagen zijn." NIOD-directeur J.C. Blom zegt af te wachten. "De vraag of er een onderzoek moet komen is een politieke. Wij nemen geen initiatieven", aldus Blom. De Rijksvoorlichtingsdienst ontkent dat een dergelijk onderzoek nu al plaatsvindt.

Claus was zelf onderwerp van discussie, bij Máxima gaat het om haar vader. Voor sommigen is de vraag of er toch onderzoek moet worden gedaan misschien niet relevant. De rol van Jorge Zorreguieta zal toch moeten worden bekeken, al was het maar omdat hij de toekomstig grootvader van leden van het koninklijk huis zou kunnen zijn. Het blijft vervolgens een vraag voor de Tweede Kamer in hoeverre eventuele bezwaarlijke feiten over haar vader Máxima moeten worden aangerekend.

Zie ook:

Máxima moet stressbestendig zijn (14 januari 1999)
Hof werkt aan huwelijk prins en Argentijnse (13 januari 1999)
Máxima, de koninklijke vriendin (13 januari 1999)
Op kousenvoeten rond het koninklijk huis (1 december 1999)
RVD: tijden van terughoudendheid voorbij (3 september 1999) Argentijnse Zorreguieta nieuwe vriendin kroonprins (1 september 1999)

( a d v e r t e n t i e s )