NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent HANS STEKETEE
BELFAST, 4 FEBR. Het Noord- Ierse zelfbestuur wordt volgende week geschorst als het verboden Ierse Republikeinse Leger (IRA) niet toont de beloofde ontwapening serieus te nemen. Dat ultimatum heeft de Britse minister voor Noord-Ierland, Peter Mandelson, gisteravond in het Lagerhuis afgekondigd.

Mandelson sprak na een week van intensief diplomatiek overleg van de Britse en Ierse regeringen met de Noord-Ierse partijen. De protestantse Ulster Unionist Party (UUP) van eerste minister David Trimble wil niet langer regeren met het katholieke Sinn Féin, omdat de IRA, zijn militaire tak, in afwijking van eerdere overeenkomsten nog steeds geen wapens heeft ingeleverd. Mandelson noemde dat "volstrekt onacceptabel" en "verraad aan de hele Noord-Ierse gemeenschap", omdat ontwapening een "essentieel onderdeel is van het Goede Vrijdag-akkoord" uit 1998, de bij referendum goedgekeurde blauwdruk voor een permanente vrede. "Je kunt het Goede Vrijdag-akkoord niet half uitvoeren, het is alles of niets", aldus de minister. Zonder nieuw initiatief van de IRA neemt het Britse Lagerhuis volgende week een noodwet aan die het in december vorig jaar geïnstalleerde zelfbestuur zijn bevoegdheden ontneemt. Ulster wordt daarna opnieuw rechtstreeks vanuit Londen bestuurd. Zonder ontwapening "ebt het vertrouwen in het vredesproces snel weg", aldus Mandelson. "Als de [Noord-Ierse] instituties daardoor onhoudbaar blijken, moet de [Britse] regering die op non-actief kunnen zetten."

De komende week moet een laatste kans scheppen voor een uitweg uit de impasse. "Doe iets! Er is nog tijd bij zinnen te komen", aldus Mandelson, die Trimble vroeg zijn aangekondigde aftreden als eerste minister nog een paar dagen uit te stellen. Leiders van de gematigd nationalistische SDLP, de Ierse premier Bertie Ahern en de Amerikaanse president Bill Clinton hebben de IRA de afgelopen dagen opgeroepen eindelijk een begin te maken met ontwapening. Uit verscheidene opiniepeilingen blijkt dat een meerderheid van de (Noord-)Ieren ook vindt dat de "IRA aan zet is". De IRA, die zich al vijf jaar aan een bestand houdt, liet deze week opnieuw weten "geen gevaar voor de vrede" te zijn, maar heeft nog steeds geen harde toezegging gedaan over het buiten gebruik stellen van wapens. Het ultimatum is de zwaarste proef tot nu toe voor minister Mandelson. Bevriezing van het bestuur leidt tot langdurige politieke en economische stagnatie en mogelijk tot vernietiging van het broze vredesproces. Niets doen betekent ook het einde van de instituties omdat Trimble's gematigde protestanten dan zouden opstappen. Sinn Féin noemde het ultimatum een aanwijzing dat Mandelson is "gezwicht voor de degenen die het zelfbestuur graag zien mislukken". Sinn Féin-chef Gerry Adams heeft eerder gevraagd om meer tijd voor de IRA. Afgelopen weekeinde suggereerde hij dat de mogelijk verdeelde IRA zelfs niet klaar was om over vier maanden, de deadline van het Goede Vrijdag-akkoord, wapens in te leveren.

De radicaal-protestantse Democratic Union Party (DUP) van Ian Paisley riep Mandelson op om volgende week ook de vervroegde vrijlating van gevangenen te staken en om de hervorming van de Ulster politiemacht uit te stellen.

Volgens Mandelson kon er "geen misverstand" over bestaan dat Trimble's partij in november vorig jaar in een regering met Sinn Féin stapte op voorwaarde dat de IRA binnen enkele weken een begin zou maken met ontwapening. Het uitblijven daarvan zou het regeerakkoord opblazen.

De Ierse premier Ahern en zijn Britse collega Blair ontmoetten elkaar gisteravond in Cornwall voor spoedberaad over Noord-Ierland. Aangenomen wordt dat Ahern zal pogen de IRA via Sinn Féin verder onder druk te zetten.

Zie ook:

Weg is vrij voor een Noord-Ierse ministerraad (29 november 1999)
Atmosfeer Drumcree knettert van haat (5 juli 1999)
Laatste voorstel vrede Ulster(3 juli 1999)
Nog steeds geen akkoord Belfast (2 juli 1999)
Vredesgesprek Noord-Ierland vandaag hervat (1 juli 1999)

( a d v e r t e n t i e s )