NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent
LONDEN, 29 NOV. Noord-Ierland neemt vandaag een historische stap met de vorming van een eigen regering met protestantse en katholieke ministers.

Dat werd mogelijk nadat de belangrijkste protestantse partij, de Ulster Unionist Party (UUP), zaterdag het jongste politieke akkoord met het katholieke Sinn Féin voorwaardelijk goedkeurde. Het verboden Ierse Republikeinse Leger (IRA), de militaire tak van Sinn Féin, moet nu een begin maken met ontwapening.

"Wij zijn onze belofte nagekomen, nu is het uw beurt, meneer Adams", zei UUP-leider en aankomend 'premier' David Trimble na de stemming in een oproep aan Sinn Féin-leider Gerry Adams. "We hebben de sprong gewaagd, volg ons."

Het besluit van de unionistische partijraad maakte de weg vrij voor een stapsgewijze machtsoverdracht van het Britse parlement in Londen aan de nieuwe Assemblee in Belfast, die de komende dagen zal plaatsvinden. Noord-Ierland wordt daarmee na Schotland en Wales het derde Britse gewest met een semi-onafhankelijk zelfbestuur. Het akkoord legt ook de basis voor een permanente vredesregeling sinds het oplaaien van de zogeheten Troubles, die in dertig jaar aan ruim 3.000 mensen het leven hebben gekost.

De sterk verdeelde unionisten verbonden aan hun goedkeuring wel een voorwaarde. In februari komen ze opnieuw bijeen voor een "eindoordeel" over de beloofde ontwapening. Als die niet is opgeschoten, treedt Trimble af en trekken de unionisten hun ministers terug. Dat voorbehoud moet voorkomen dat de republikeinen politieke macht krijgen met behoud van hun wapenarsenaal.

Vanmiddag komen de 108 leden van de Noord-Ierse Assemblee in Belfast bijeen om de ministerraad te kiezen en de twaalf portefeuilles te verdelen: vier voor Trimble's unionisten; vier voor de gematigd nationalistische SDLP, twee voor de protestantse haviken van dominee Paisley's DUP, en twee voor het republikeinse Sinn Féin.

De Britse, Ierse en Amerikaanse regeringen hebben het akkoord als een historische mijlpaal toegejuicht. De Britse premier, Tony Blair, die het mislukken van een eerder akkoord in juli aan de unionisten heeft geweten, prees Trimble dit weekeinde om zijn "uitzonderlijke moed". Het Ierse parlement komt donderdag bijeen om zijn in de grondwet geregelde aanspraak op Noord-Ierland op te geven. De Ierse premier, Bertie Ahern, waarschuwde Sinn Féin hem "geen hoofdpijn te bezorgen" door zich niet aan de overeenkomst te houden. De Britse minister voor Noord- Ierland, Peter Mandelson, deed herhaaldelijk eenzelfde oproep. Bemiddelaar George Mitchell zei zaterdag dat "niemand moet denken dat alle moeilijkheden nu voorbij zijn"

Sinn Féin heeft boos gereageerd op het nieuwe ultimatum van de unionisten. "Dit is de verkeerde benadering, die de hoop van tegenstanders [van het akkoord] binnen en buiten de UUP levend houdt," aldus Adams met een verwijzing naar Ian Paisley's DUP, die vandaag mogelijk de vorming van een regering zal trachten te saboteren.

Eén prominente UUP'er, Willie Thompson, die tevens een zetel in het Britse Lagerhuis heeft, zegde uit protest zijn partijlidmaatschap op. "Ik kan niet accepteren dat we in een regering gaan zitten met degenen die onze naasten hebben vermoord", aldus Thompson. Van de 809 unionisten stemden er 329 met Thompson tegen het akkoord, een onverwacht hoge minderheid. Peter Mandelson wist sleutelfiguren in de partij, onder wie Trimble's rechterhand John Taylor, te bewegen vóór het akkoord te stemmen. Hij beloofde hen in een brief dat de deal geen valstrik was voor de unionisten. De IRA zal deze week naar verwachting een tussenpersoon benoemen die met de internationale ontwapeningscommissie overlegt over een tijdschema voor het ontmantelen van machinegeweren en springstof.

Om een regering te kunnen vormen, moet de Assemblee vandaag nog een politieke hobbel nemen. De post van vice-premier is formeel vacant sinds Seamus Mallon, vice-voorzitter van de SDLP, in juli aftrad uit protest tegen Trimble's weigering het toenmalige akkoord te tekenen. Het is onzeker of de unionisten Mallons terugkeer zullen bekrachtigen.

( a d v e r t e n t i e s )