NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

'Spoorwegen verdraaien de feiten'

Minister Netelenbos en de NS zijn gebrouilleerd over de gunning van de hogesnelheidslijn. Volgens adviseur Scheepbouwer geeft de NS een verkeerde voorstelling van zaken.

Door onze redacteur FLORIS VAN STRAATEN

SCHIPHOL, 19 NOV. Met toenemende ergernis heeft A. Scheepbouwer, voorzitter van de commissie die het kabinet adviseerde het bod van de Nederlandse Spoorwegen op de hogesnelheidslijn-zuid te verwerpen, de laatste dagen het optreden van de NS gevolgd. "Alle middelen zijn kennelijk toegestaan", zei hij vanmorgen. "De dingen die de NS zegt kloppen volstrekt niet met de feiten. De discussie heeft zo niet veel zin meer." Om uiting te geven aan zijn ergernis heeft Scheepbouwer minister Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) een brief gestuurd om de kritiek van de NS op het rapport van zijn commissie te weerleggen. Scheepbouwer zegt sterk de indruk te hebben dat de NS er vanuit is gegaan dat het bedrijf de situatie met dit bod wel naar zijn hand zou kunnen zetten. "Ze dachten op meerdere borden tegelijk te schaken", aldus Scheepbouwer kort voor vertrek naar Istanbul, waar hij namens werknemers van TNT-Postgroep (TPG) hulp zal aanbieden aan de slachtoffers van de aardbevingen. "Aan de ene kant brachten ze hun bod uit en aan de andere kant oefenden ze politieke druk uit via de Kamer."

Volgens Scheepbouwer had de commissie twee kernvragen gesteld bij de beoordeling van het bod van de NS op de exploitatie van de flitstreinen, die in 2005 moeten gaan rijden. Hoeveel extra passagiers denkt u te vervoeren? Tegen welke prijs? Scheepbouwer: "Op beide punten kwam de NS er niet uit." Geïrriteerd reageert Scheepbouwer op de mededeling van de NS dezer dagen dat het bedrijf na het binnenhalen van het hsl- contract acht miljoen meer passagiers zou kunnen vervoeren dan de minister had verwacht. Hetzelfde geldt voor de bewering van de NS dat er niet slechts vier hsl-stations maar vijftien zouden komen. Scheepbouwer: "In de stukken die ze ons hebben gestuurd gaat het gewoon om de bestaande intercitystations."

Tot ergernis van NS-topman Den Besten onthulde Netelenbos vorige week hoeveel zijn bedrijf had geboden voor het contract: 2,8 miljard. Door allerlei voorwaarden zou het bod echter neerkomen op slechts één miljard. De NS stelde echter dat zijn bod heel redelijk was, gezien de referentiewaarde van 1,8 miljard die de overheid had gehanteerd. Klopt niet, zegt Scheepbouwer. Het referentiebedrag ligt in werkelijkheid "beduidend hoger", al wil hij met het oog op een toekomstige aanbesteding niet zeggen hoe hoog precies. Behalve de NS hebben zich al dertien andere firma's gemeld voor het hsl-contract, onder andere het Amsterdamse GVB en het Britse concern Arriva.

'Bod van NS was voor te lange tijd'

Scheepbouwer legt ook het verwijt van NS-topman Den Besten dat de commissie van wijzen had kunnen praten over aanpassing van de duur van de concessie gedecideerd naast zich neer. In het bod mikte de NS op een contract tot 2035, wat de overheid veel te lang vond. "We hebben het wel even over een kortere periode gehad maar toen bleek al snel dat de NS bij een contract voor 15 tot 20 jaar de prijs van hun bod wilde halveren. Daar zagen wij geen heil in."

Eigenlijk ging het wat Scheepbouwer betreft al meteen mis met het bod van de NS. De bedoeling van de overheid was de NS een exclusief bod te laten uitbrengen op het binnenlandse vervoer van de hsl, dat wil zeggen treinen die niet naar het buitenland doorgaan. "De NS besloot bewust niet onze vraag te beantwoorden maar zelf een nieuwe vraag te stellen en die te beantwoorden", aldus de TPG-topman. Zo bood de NS ook op het internationale vervoer. Curieus is overigens volgens de commissie- voorzitter ook dat de NS zelf in de stukken onderstreept dat het bedrijf geen bindend bod uitbrengt. "De NS zelf schrijft dat hun voorstel slechts een uitnodiging is om onderhandelingen over het contract te beginnen."

Scheepbouwer, die de gebeurtenissen deze week op de voet heeft gevolgd, zegt zich te hebben verbaasd over een deel van de Kamer. Dat deed het volgens hem voorkomen alsof er sinds maart van dit jaar geen procedures en voorwaarden zijn afgesproken, waaraan de NS zich moest houden. "Ik begrijp best dat er grote belangen op het spel staan", aldus Scheepbouwer, "maar er komt nu een hoop emotie in de discussie. Je kunt je beter aan de feiten houden, anders raakt iedereen maar in verwarring."

Hoewel de NS volgens de commissie noch in de stukken, noch in een mondelinge toelichting heeft kunnen aantonen dat de samenleving er baat bij heeft om de binnenlandse hsl-treinen én het kernnet in één hand te houden, geeft ook Scheepbouwer toe dat dat op zichzelf een logische gedachte is. "De NS moet het alleen wel overtuigend aantonen en dat hebben ze nog steeds niet gedaan." Scheepbouwer, wiens eigen bedrijf TPG nog altijd profiteert van een concessie voor de brievenpost, is een overtuigd voorstander van het doorbreken van monopolies. "Het is heel goed als een bedrijf dat al zolang een monopolie heeft als de NS wordt gedwongen tot veranderingen", zegt hij. "Dat geeft een bedrijf belangrijke nieuwe impulsen. Wij hebben dat ook gemerkt. Je moet je dan meer op de klant richten. De NS zou dat eigenlijk zelf ook moeten willen."

Zie ook:

Worstelpartij over HSL-Zuid (18 november 1999)
Laatste kans voor aangeslagen NS (13 november 1999)
Het spoor bijster (7 september 1999)
Stagnatie op het Duitse spoor (2 september 1999)
Netelenbos: schrap noordtak Betuwelijn (1 september 1999)

( a d v e r t e n t i e s )