NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Slechts 32 voormalige DDR- functionarissen zijn na 1990 in duitsland veroordeeld. Door de veroordeling van Krenz is het debat over amnestie opnieuw aangewakkerd.

Door onze correspondent Michèle de Waard

BERLIJN, 11 NOV. Het oordeel tegen Egon Krenz, de laatste communistische leider van de DDR, heeft in Duitsland een debat over amnestie losgemaakt. Tien jaar na de val van de Berlijnse Muur menen prominente Oost-Duitsers dat sommige daders genade moeten krijgen.

"Waarom kondigen we niet een algemene amnestie af in het jaar 2000? Dat zou een bevredigende uitwerking op de samenleving hebben", stelt Lothar de Maizière, die als advocaat in Berlijn werkt. De Maizière (CDU) werd bij de parlementsverkiezingen in maart 1990 tot eerste minister-president van de DDR gekozen, een functie die hij uitoefende tot de Duitse hereniging op 3 oktober in hetzelfde jaar. In de nieuwe regering werd De Maizière minister, maar hij moest aftreden na beschuldigingen over medewerking aan de Stasi, de staatsveiligheidsdienst in de DDR.

Ook de Berlijnse burgemeester Eberhard Diepgen (CDU) bepleitte deze week een soepeler omgang met sommige voormalige leden van de Stasi en de communistische partij (SED). Moord en folteringen moeten volgens De Maizière bestraft worden. Maar het zou al een begin zijn, zo meent de jurist, als de 'uitsluiting' ophoudt van vroegere partijleden en sommige Spitzel (spionnen van de staatsveiligheidsdienst).

Een vroeger SED-lidmaatschap zou volgens hem geen belemmering meer moeten zijn om tot de CDU toe te treden. "Ook een dader moet de kans krijgen dat hij om te veranderen", schrijft De Maizière in de Berlijnse Tagesspiegel.

De veroordeling van Egon Krenz tot 6,5 jaar gevangenisstraf is bij menigeen in Oost-Duitsland op onbegrip gestoten. Als er genoeg bewijzen zijn voor Krenz' verantwoordelijkheid voor de moorden bij de Muur, dan is 6,5 jaar straf zeer gering. Maar als de bewijslast gebrekkig is, hoort hij te worden vrijgesproken, meent De Maizière.

De voormalige Sovjet-leider Michail Gorbatsjov, die deze week in Berlijn was om de val van de Muur te herdenken, zei het "onbegrijpelijk" te vinden, dat degene die verantwoordelijk was voor het openen van de Muur wordt veroordeeld. Volgens Gorbatsjov moet er tien jaar na de val van de Muur geen "heksenjacht" worden begonnen.

Bij de regering, bij Justitie en bij dissidenten stuit de roep om amnestie op onbegrip. Bondskanselier Gerhard Schröder wijst een Schlussstrich onder de historische en justitiële verwerking van het DDR-verleden uitdrukkelijk van de hand. Oud-kanselier Helmut Kohl kan zich voorstellen dat in een enkel geval genade wordt verleend, maar dat "mag geen regel" worden. "Men mag het gewelddadige regime en Bautzen (waar dissidenten gevangen zaten, red.) niet vergeten".

Oud-dissidenten moeten al helemaal niets hebben van amnestie. Protestzanger Wolf Biermann, die in de DDR gevangen zat en in de jaren zeventig werd uitgewezen, ziet niets in amnestie. "De wereld moet weten dat het ongemakkelijk kan worden voor dictators", aldus Biermann. Ook Joachim Gauck, beheerder van de Stasi-archieven, meent dat amnestie het rechtvaardigheidsgevoel niet bevordert.

Tot een 'genadeloze afrekening' met de voormalige DDR-top is het de afgelopen jaren niet gekomen. De twee kopstukken van het DDR-regime zijn berecht. Erich Honecker, jarenlang partij- en staatsleider, is om gezondheidsredenen vrijgelaten. In 1994 stierf hij in Chili. Zijn vrouw Margot (Hexe Margot), minister van Onderwijs in de DDR, heeft zich in Santiago de Chile in haar huis achter een hoge muur verschanst. Maandelijks krijgt ze 2.500 mark pensioen uit Duitsland, waarvoor ze zich elke maand bij de Duitse ambassade moet melden. Het vermogen (117.000 mark) van haar overleden man heeft ze niet teruggekregen. De waarde van Honeckers bezittingen (auto's, huizen, jachtgebied) is op 44 miljoen mark geschat.

Erich Mielke (91), de meest gehate stalinist in de DDR die de leider was van de Stasi, leeft met zijn vrouw in een driekamerflat in het Berlijnse Hohenschönhausen. Op zijn verjaardag liggen er nog altijd bloemen voor de deur.

In totaal heeft de Berlijnse Justitie 22.854 gevallen van onrecht onderzocht; 1.065 mensen werden aangeklaagd, 335 van hen werden veroordeeld en slechts 32 veroordeelden belandden daadwerkelijk in de cel. Tijdens het DDR-bewind zijn 943 Oost-Duitsers tijdens vluchtpogingen doodgeschoten; dit cijfer zal vermoedelijk tot 1.000 stijgen aangezien er nog onderzoekingen lopen.

Waar zijn de leiders gebleven?

( a d v e r t e n t i e s )