Garde van Zaïrese president vecht voor Lubumbashi

Door onze correspondent KOERT LINDIJER

NAIROBI, 8 APRIL. Troepen van Zaïre's presidentiële garde hebben voor het eerst in de zes maanden oude oorlog serieuze tegenstand geboden aan de oprukkende rebellen. Afgelopen nacht probeerden zij hen bij Lubumbashi, de tweede stad van Zaïre, te verdrijven. Ten minste één eenheid van het reguliere leger gaf zich gisterochtend echter over, nog voor de rebellen de buitenwijken van de stad hadden bereikt.

Aan het begin van de avond klonk aan de zuidkant van de stad, bij de luchthaven, het doffe geluid van inslaande mortiergranaten. Volgens onbevestigde berichten zouden de soldaten van de presidentiële garde de rebellen hebben teruggedreven. Ook zouden zij het aan de Zambiaanse grens gelegen Kipushi hebben ontzet, waar de rebellen eerder op de dag waren binnengedrongen. Hoewel inwoners van Lubumbashi al weken wachten op de komst van de opstandelingen, die worden geleid door Laurent-Désiré Kabila, kwam het nieuws over de val van Kipushi gisteren geheel onverwachts. De rebellen rukken namelijk al dagen op vanuit het noordoosten en noordwesten, maar ten zuiden van de stad waren ze nog niet gesignaleerd. Toen het nieuws over Kipushi overal in de stad ging circuleren, legde een groep onderofficieren via het plaatselijke radiostation een verklaring af, waarin zij hun collega's opriepen de wapens neer te leggen. Later bleek dat de 21ste brigade zich had overgegeven; soldaten van deze eenheid liepen door de stad met witte hoofdbanden om. Inwoners van Lubumbashi juichten hen toe. Niet alle regeringssoldaten bleken zich echter bij dit initiatief tot overgave te hebben aangesloten. Aan het einde van de middag verklaarde een hoge militair voor de radio dat de eerdere uitzending die morgen ,,niet was goedgekeurd''. Volgens hem waren de rebellen vanaf Zambiaans grondgebied Zaïre binnengedrongen. Andere bronnen in de stad menen dat het geen reguliere strijders van het rebellenleger betreft, maar sympathisanten die zelf het initiatief hebben genomen. De situatie bleef verwarrend, maar vanochtend leken steeds meer regeringssoldaten hun kazernes te ontruimen. Zij gingen uiterst armoedig gekleed en waren blootsvoets. Ook de legerband pakte zijn biezen en vertrok met alle instrumenten. De soldaten zeiden niet te zullen vechten en naar huis te willen. Troepen van de presidentiële garde waren in de afgelopen dagen vanuit de hoofdstad Kinshasa overgevlogen naar Lumbumbashi.

Elitetroepen willen vechten voor Mobutu Onduidelijk was of hun opdracht is om plunderingen door regeringssoldaten te voorkomen of om de stad te verdedigen. De presidentiële garde bestaat uit Mobutu's elitetroepen. In tegenstelling tot de reguliere eenheden krijgen zij hun salaris betaald, ze dragen uniformen en ontvangen wapens. Een groot deel van deze soldaten is afkomstig uit Mobutu's geboorteregio Equateur. Zij zijn, zo blijkt, nog wel degelijk bereid te vechten voor hun president. De meeste medewerkers van Mobutu lieten hem al de afgelopen weken in de steek en zochten contact met Kabila.

(NRC Handelsblad / Voorpagina, 8 april 1997)