Rebellie en chaos nemen toe in Zare

Diamantstad 'is gevallen'

KINSHASA, 5 APRIL. Zarese opstandelingen zijn gisteren Mbuji-Mayi binnengetrokken, een belangrijke stad in het diamantgebied Kasa. In de hoofdstad Kinshasa neemt de politieke chaos toe. Rebellen zijn intussen verder opgerukt in de richting van Lubumbashi, de tweede stad van het land. De vredesonderhandelingen zijn onder druk komen te staan.

,,De rebellen zenden uit op de lokale radio van Mbuji-Mayi, met de mededeling dat ze de stad hebben bevrijd'', aldus een mijnbouwingenieur die gisteren radiocontact had met bewoners van de stad. Andere bronnen maakten melding van plunderende regeringssoldaten, die vanuit Mbuji-Mayi voor de troepen van rebellenleider Laurent-Désiré Kabila op de vlucht sloegen. Mbuji-Mayi is voor de economie van Zare belangrijk. De stad is het centrum van de Zarese diamantwinning. De politieke chaos in Kinshasa neemt met de dag toe. Bondgenoten van president Mobutu Sese Seko pogen de nieuwe premier Etienne Tshisekedi, net enkele dagen in functie, af te zetten. Tshisekedi heeft het overgangsparlement ontbonden en wil geen Mobutu-aanhangers in zijn nieuwe regering. Wel reserveerde hij zes ministersposten voor de rebellen van Kabila, maar die weigerden onmiddellijk. ,,Ons doel is een radicale verandering in dit land'', aldus een woordvoerder van de rebellen. President Mobutu, die wegens behandeling voor prostaatkanker maandenlang in het buitenland verbleef, keerde eind vorige maand naar zijn land terug. Hij riep de strijdende partijen op tot een staakt-het-vuren. De rebellen onder leiding van Kabila wijzen dit af zolang Mobutu niet bereid is te praten over zijn aftreden. Vandaag zouden in Pretoria in Zuid-Afrika de eerste rechtstreekse vredesonderhandelingen beginnen. Aanwezig namens de regering van Zare zou zijn een delegatie onder leiding van Mobutu's veiligheidsadviseur Honoré Ngbanda. Kabila zou zijn gezant Bizima Karaha sturen. Het vredesoverleg is door de jongste ontwikkelingen onder druk komen te staan. Diplomatieke bronnen in Zuid-Afrika melden dat niet voor morgen met de gesprekken wordt begonnen, als er al gesproken wordt. Voor het eerst hebben de grootste hulporganisaties van de wereld in een gezamenlijke noodkreet opgeroepen tot hulp aan de honderdduizenden vluchtelingen in Oost-Zare. Zij drongen er gisteren bij de strijdende partijen op aan humanitaire bijstand voor de ontheemden toe te laten. De oproep is afkomstig van de VN-organisaties voor vluchtelingen (UNHCR) en kinderen (UNICEF), het VN-wereldvoedselprogramma en de Europese commissaris voor humanitaire zaken. Het Amerikaanse vliegdekschip Nassau is inmiddels aangekomen in de Afrikaanse wateren op ongeveer 350 kilometer ten westen van Zare. (Reuter, AP)

(NRC Handelsblad / Voorpagina, 5 april 1997)