"De mensen willen goedkope en malse kip"

Door onze correspondent BIRGIT DONKER

THUIN, 3 JUNI 1999. De kippencrisis heeft grote gevolgen voor de Belgische pluimveesector. Hoe groot, valt niet te overzien. ,,De consument zal wel wantrouwig blijven.""

Voordat hij tussen zijn negentienduizend kakelende kippen stapt, drapeert boer Jean Marlier een plastic bescherming om zijn schoenen. ,,Voor de hygiëne"", licht hij toe. Vreemden mogen zijn schuur vol pluimvee al helemaal niet betreden. ,,Wij houden ons aan strikte normen. De kippen worden ook geregeld gecontroleerd, op salmonella en antibiotica."" Hij pakt een hand voer. ,,Kijk, meer dan de helft is graan. We geven hier niet alleen fabrieksvoer, want ook wij willen kwaliteit.""

De 24-jarige Marlier runt met zijn ouders een boerenbedrijf in het Waalse Thuin, ten zuiden van Charleroi. Op de glooiende velden verbouwen ze aardappelen, bieten en graan en in de stallen houden ze varkens. Sinds september zijn daar de kippen bij gekomen. ,,We hebben grote investeringen gedaan voor de komende vijftien jaar"", wijst Marlier op de nieuwe kippenschuur. De financiële gevolgen van de crisis kan hij nog niet overzien. ,,De prijs zal wel drastisch dalen, omdat de consument wantrouwig blijft en minder kip zal eten.""

De Belgische consument is nu al uitgeweken naar Noord-Frankrijk, waar in winkels en op markten opvallend veel kip en eieren worden verkocht. Restaurants sturen zelfs koeriers om in Frankrijk in te kopen. De gevolgen voor de Belgische pluimveesector zijn niet te overzien. Een bedrijf in Aalst heeft al veertig mensen naar huis moeten sturen. Ook een bedrijf dat kalkoenen kweekt heeft zijn tweehonderd werknemers tijdelijk ontslagen, want het slachtverbod dat maandag werd ingesteld geldt ook kalkoenen. Winkeliers zijn eveneens de klos. Zij moeten kippen, eieren en ongeveer 1.500 afgeleide producten uit de schappen halen. ,,De totale schade zal in de tientallen miljarden lopen"", voorspelde Kris Morris van de Federatie van Landbouw- en Voedingbedrijven.

De kippen van boer Marlier zijn dioxinenvrij, zo heeft zijn leverancier van veevoeder gegarandeerd. Toch mocht ook zijn pluimvee niet worden geslacht zolang het algemene slachtverbod van kracht was. Vanaf vandaag mogen de bedrijven die niet op een zwarte lijst staan, hun kippen weer laten slachten. Normaal zouden Marliers kippen volgende week naar de slachterij moeten, maar alle afspraken zijn opgeschort. In de broeierig warme schuur zitten de kippen nu al dicht op elkaar. Als dat te lang duurt, komt de veehouder in grote problemen. ,,De maatregel om de slacht van alle kippen te blokkeren was overdreven"", vindt hij. ,,Onze kippen zijn niet met dioxinen besmet. Wij eten ze zelf gerust op."" Ook het ontslag dinsdag van de twee verantwoordelijke politici vindt hij een overtrokken maatregel. ,,In België nemen politici sinds kort snel hun politieke verantwoordelijkheid. Maar dat verandert niets aan het probleem. Het echte probleem zit bij de vetsmelter. Die moet worden aangepakt.""

Ronduit belachelijk vindt hij de reactie van Franstalige politici als PS-voorzitter Philippe Busquin, die het nu doen voorkomen alsof kleine Waalse pluimveeboeren het slachtoffer zijn geworden van geknoei aan Vlaamse kant. ,,In Wallonië zijn ongeveer honderd pluimveehouders en die houden echt geen scharrelkippen. Dat zijn industriële bedrijven, zoals het mijne. Die reactie van Franstalige politici was ingegeven door de verkiezingen die op komst zijn."" Ook de felle reactie van de lidstaten van de Europese Unie hangt volgens hem samen met de naderende Europese verkiezingen. ,,Ieder land wil nu doen alsof het strikter is dan België.""

Over de informatievoorziening van de overheid is Marlier al helemaal niet te spreken. ,,We moeten alles via de pers vernemen. Maar wat er precies aan de hand is, om hoeveel kippen het bijvoorbeeld gaat, weten we nog steeds niet."" Wat dioxinen precies zijn, heeft hij opgezocht op de website van Greenpeace. ,,In het woordenboek kwam het niet voor."" Dat er in het fabrieksvoer voor pluimvee dierlijke vetten als gebruikt frituurvet worden verwerkt, zoals nu is gebleken, was nieuw voor hem. ,,Wij geven gelukkig expres veel graan aan onze kippen. Dat komt de kwaliteit ten goede."" Voordat hij met pluimvee begon, heeft hij overwogen scharrelkippen te nemen. ,,Maar dat bleek veel te duur. De mensen willen nu eenmaal goedkope en malse kip.""

In de woonkamer van de boerderij, met uitzicht over de velden, vertelt Marliers moeder dat ze zojuist op de radio heeft gehoord dat ook varkens met dioxinen besmet voer hebben gegeten. Maar ze is ervan overtuigd dat dit niet geldt voor hun exportvarkens. ,,Het dierenmeel dat wij gebruiken is goed.""