NIEUWS  | TEGENSPRAAK  | SUPPLEMENT  | AGENDA  | ARCHIEF  | ADVERTENTIES  | SERVICE 

Jan Nico Scholten

Onder vuur
Autocratisch
Koopman
Overbodig
Aanval
Twijfel
Voorbeeld

Door GEERT VAN ASBECK en TOM-JAN MEEUS

Een internationaal rapport is uiterst kritisch over de rol van PvdA-senator J.N. Scholten bij het besturen van twee hulporganisaties.

1994 - Als voorzitter van Vluchtelingenwerk geeft Scholten het startschot voor de actie 'Kies niet voor een Neederland'. (Foto AP.)

Het Eerste-Kamerlid J.N. Scholten (PvdA) heeft een 'autocratische', 'ouderwetse' en 'geheimzinnige' cultuur geschapen in hulporganisaties voor Afrika waarvan hij voorzitter is. De organisaties, die financieel met elkaar zijn verweven, kregen tussen 1985 en 1996 een kleine dertig miljoen gulden subsidie voor hulpprojecten in zuidelijk Afrika. Het grootste deel kwam van de Scandinavische landen en de Europese Commissie.

Dit staat in een uiterst kritisch evaluatie-onderzoek dat de donorlanden Ierland, Zweden, Denemarken, Noorwegen en Finland hebben laten verrichten naar het management van de organisaties. Het gaat om de stichtingen AWEPA (Europese parlementariers voor Afrika) en AEI (Afrika-Europa Instituut). Van deze stichtingen is Scholten oprichter en voorzitter. In de evaluatie staat ook dat AWEPA en AEI ,,kortzichtig (...) en inefficient'' werken en dat het management ,,gebrek aan professionaliteit'' heeft. Scholten heeft zelf ten minste 150.000 gulden inkomsten per jaar aan de organisaties, maar weigert zijn leden gedegen inzicht in de boekhouding te geven, zo blijkt uit het rapport. Ook geniet Scholten bijzondere privileges; hij krijgt ongeacht de bestemming een onkostenvergoeding van 440 gulden per reisdag.

Scholten was tot oktober eveneens voorzitter van Vluchtelingenwerk Nederland. Hij legde die functie neer in ruil voor een PvdA-zetel in de Eerste Kamer. In Vluchtelingenwerk weerklonk dit jaar kritiek op het feit dat Scholten als bestuurslid van een vrijwilligersorganisatie honorarium ontving. Het ging om ten minste 60.000 gulden per jaar.

Het evaluatierapport beveelt donoren aan geen nieuwe subsidies aan AWEPA en AEI te geven als de stichtingen niet grondig worden gereorganiseerd. Scholten zegt op dit punt vrijwel alle aanbevelingen van het onderzoek over te nemen. Hij verwerpt echter de onderliggende analyse als ,,niet uitgebalanceerd'' en wijst erop dat twee andere recente evaluaties wel gunstig voor hem uitpakten.

Enkele Scandinavische landen hebben wegens het rapport besloten de stichtingen van Scholten geen of minder geld te geven, in afwachting van de resultaten van een speciaal accountantsonderzoek dat Denemarken begint naar de organisaties. Ook Nederland wordt voorzichtiger met het subsidieren van AWEPA wegens de ,,institutionele zwakte'' van de organisatie, aldus een woordvoerder van Ontwikkelingssamenwerking. Scholtens stichtingen concentreerden zich tot 1990 op de strijd tegen apartheid en stapten over op reguliere ontwikkelingsprojecten.

Autocratisch