LEZERS

HOOFDREDACTEUREN

NIEUWSSITES

DE  KRANT ALS MERK

GRATIS NIEUWS

UITGEVERS

BEZORGING

Over de hele wereld worstelen uitgevers met hun krantensites. De investeringen zijn hoog en de inkomsten vallen tegen.

Marie-José Klaver

DE VOLKSKRANT HEEFT zojuist de enige betaalde abonnementsvorm van de digitale krant stopgezet. De e-mailkrant is niet meer. Na ongeveer twee jaar is de dagelijkse e-maileditie, die vijf gulden per week of 74 gulden per jaar kostte, opgeheven.

De e-mailkrant was een experiment om met de interneteditie van de Volkskrant geld te verdienen. Het product werd na een uitgebreid marktonderzoek onder 800 internetgebruikers gelanceerd. In de zomer van 1998 kregen zij dagelijks een proefversie van de e-maileditie.

In 1999 werd de e-maileditie door middel van een lezersonderzoek geëvalueerd. De tevredenheid was hoog. Ruim 93 procent van de deelnemers aan het onderzoek was redelijk tot zeer tevreden over de e-mailkrant. Toch spreekt Henk Blanken, chef van de internetredactie van de Volkskrant, van een ,,eclatante mislukking''. De editie leverde namelijk geen geld op en was al snel technisch achterhaald.

Geld verdienen met nieuws is niet alleen voor de Volkskrant moeilijk. Ook andere Nederlandse kranten maken geen winst op hun webuitgaven.

In de Verenigde Staten en Canada maakt ongeveer de helft van de krantensites winst of staat op het punt dat te gaan doen, zo blijkt uit een recent onderzoek van de Newspaper Association of America ( NAA ) en de World Association of Newspapers ( WAN ). Het gros van deze sites is al vijf jaar bezig. Hoe langer een krant on line is, des te groter de kans op winst, aldus het onderzoek, waar 550 kranten aan meededen (waarvan 242 uit Noord-Amerika). ,,Vaak willen kranten eerst wachten om te kijken wat werkt voor andere kranten voordat ze het web opgaan. Maar wat voor die andere kranten werkte is juist dat ze snel on line zijn gegaan en tot de eerste behoorden'', aldus een krantenmanager die aan het onderzoek meedeed.

Wereldwijd gezien maakt slechts 15 procent van de on line-kranten winst, stellen de onderzoekers van de NAA en de WAN . Van alle onderzochte krantensites speelt daarnaast nog eens 22 procent quitte. Dat gunstige resultaat heeft waarschijnlijk meer te maken met de beperkte grootte van de internetredacties (driekwart van de onderzochte sites wordt door minder dan vijf mensen geproduceerd) dan met het commercieel potentieel van de sites.

Zelfs het klassieke voorbeeld van de winstgevende Wall Street Journal Interactive Edition, die 59 dollar per jaar kost voor internetlezers en 29 dollar voor abonnees van de papieren krant, kan niet meer worden aangehaald. De site die volgens uitgever Dow Jones 461.000 betalende abonnees heeft, is sinds enige tijd verliesgevend. De reden: grote investeringen in techniek en dure reclamecampagnes. ,,We investeren het verdiende geld weer in nieuwe producten en marketing'', zegt woordvoerder Denise Collins van Dow Jones. De inkomsten van de site bedragen momenteel 49 miljoen dollar (ruim 121 miljoen gulden) op jaarbasis, zegt Collins. De ene helft van de inkomsten komt uit de abonnementsgelden en de andere helft uit advertentieopbrengsten. Hoeveel WSJ .com uitgeeft aan techniek en marketing mag Collins niet zeggen.

Internet is geen paradijs voor uitgevers. Een paar jaar geleden werd voorspeld dat het net alle problemen (hoge druk- en distributiekosten, onbereikbaarheid van lucratieve doelgroepen als jongeren) zou oplossen. Publiceren op internet blijkt, als je het goed wilt doen en lezers veel (interactieve) mogelijkheden wilt bieden, duur en arbeidsintensief. En de belangstelling van bezoekers is vaak gering. Uit het onderzoek van de NAA en de WAN blijkt dat 69 procent van de krantensites minder dan 50.000 bezoekers per week trekt, een fractie van het papieren abonneebestand.

In Nederland zijn de ervaringen dezelfde. Uitgever De Telegraaf heeft het afgelopen jaar 4 tot 7 miljoen gulden geïnvesteerd in de portaalsite Telegraafnet, die nieuws combineert met verstrooiing en e-commerce. Met de circa 2.500 bezoekers die de site volgens het webmagazine Planet Commerce per dag trekt, is die investering nooit terug te verdienen. De op 16 mei van dit jaar geopende site gaat dan ook binnenkort dicht.

Met de huidige site van de Volkskrant, die onlangs is vernieuwd, zal niet snel geld verdiend worden, denkt Henk Blanken. De site, die dagelijks een uitgebreide selectie uit het nieuws van de krant biedt en een aantal eigen rubrieken heeft, is niet geschikt om er geld voor te vragen, zegt hij. Nieuws zal volgens Blanken gratis moeten blijven. ,,Je concurreert met de televisie. Daar is het nieuws ook gratis. Niet echt natuurlijk, maar zo ervaren mensen het wel.'' Hoe kranten dan wel op korte termijn geld kunnen verdienen met hun websites weet Blanken ook niet. ,,We zijn er nog niet uit. De trend dat op het net alles gratis is, is niet te stoppen. Aan de andere kant betekent dat, dat uitgevers kansloos zijn op internet als mensen inderdaad niet willen betalen.'' Zo somber is hij echter niet. ,,We zijn slim genoeg om de krantensite winstgevend te maken. Ik zou me kunnen voorstellen dat de eerste betaalde dienst die we aanbieden financiële informatie is.'' Ook over de e-commercemogelijkheden van de nieuwe recensiewebsite van Trouw is Blanken enthousiast. ,,In de databank zijn die besprekingen bijna niets meer waard. Nu worden ze gebruikt om geld mee te verdienen. Door de oude informatie opnieuw te verpakken, kan Trouw nu boeken verkopen.''

Of Trouw ooit winst zal maken met de boekensite valt te bezien. Uit onderzoeken naar koopgedrag van websurfers blijkt dat slechts een fractie van de bezoekers van een website die producten aanbiedt ook daadwerkelijk iets koopt. Bij sites die geen expliciet winkelkarakter hebben, kopen bezoekers minder snel iets dan bij echte webwinkels.

Winst maken is niet altijd het doel van een website. Het Financieele Dagblad biedt sinds half april vrijwel de gehele krant online aan voor abonnees van de papieren uitgave. Van de circa 65.000 krantenabonnees hebben 24.000 zich al geregistreerd, vertelt Martijn Kole, die verantwoordelijk is voor de business unit internet bij het Financieele Dagblad. ,,Dat geeft aan dat we het goed doen online.''

De website is volgens Kole vooral bedoeld om oude abonnees vast te houden en te binden door extra diensten en nieuwe doelgroepen te bereiken. ,,Dat vertaalt zich op den duur ook in geld.'' Om jonge lezers te bereiken geeft het Financieele Dagblad gratis digitale abonnementen weg aan studenten. Elke Nederlandse student aan een hbo of universiteit die over een e-mailadres beschikt, kan zo'n gratis abonnement aanvragen. ,,Dat zijn er zo'n 200.000, van wie er 80.000 voor ons interessant zijn'', zegt Kole, die er aan toevoegt dat de service zeer wordt gewaardeerd door studenten.