LEZERS

HOOFDREDACTEUREN

NIEUWSSITES

DE  KRANT ALS MERK

GRATIS NIEUWS

UITGEVERS

BEZORGING

Wie een abonnement op een krant te duur vindt, kan zich tegoed doen aan liefst drie gratis tabloids. Wat de lezers daarvoor krijgen, is wel veel van hetzelfde.

Jochen van Barschot

EEN ABONNEMENT OP een krant kost ten minste 375 gulden per jaar. Dat is de prijs van een jaarabonnement op de goedkoopste krant van Nederland, De Telegraaf. Een regionale krant kost gemiddeld ongeveer 400 gulden, net als het Algemeen Dagblad en het Reformatorisch Dagblad. Trouw, de Volkskrant en NRC Handelsblad vragen hun abonnees ongeveer 475 gulden per jaar. Het Financieele Dagblad is de duurste krant en kost jaarlijks 570 gulden.

Wie de krant alleen leest om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws, kan zich zo'n duur abonnement besparen. Liefst drie titels Metro, Spits en News.nl bieden het nieuws vijf dagen per week gratis aan bij treinstations en metrohaltes. Metro en Spits, die nu ruim een jaar bestaan, verschijnen 'sochtends in een oplage van elk 300.000. Van het onlangs gelanceerde News.nl verschijnen elke middag 100.000 exemplaren.

Die schaalgrootte is een van de belangrijkste redenen dat de gratis kranten op tabloidformaat lucratief zijn. Metro en Spits halen een hogere oplage dan bijvoorbeeld NRC Handelsblad, waarvan dagelijks ruim 275.000 exemplaren verschijnen. Bovendien kennen de gratis kranten een hoge omloopsnelheid. Doordat ze de hele dag in de trein slingeren, worden ze door meer dan één persoon gelezen. Het bereik van de tabloids is dus hoog. Metro en Spits bereiken elk zo'n half miljoen lezers per dag.

Daar komt bij dat het lezersprofiel van de gratis kranten voor adverteerders interessant is. Metro en Spits worden vooral gelezen in de ochtendspits door werkende mensen dus. Diezelfde werkende mensen, een lastig te bereiken doelgroep, lezen 'smiddags News.nl. Verder zijn de gratis tabloids mateloos populair onder jongeren, een groep die gewoonlijk nauwelijks kranten leest en waar adverteerders voor in de rij staan.

De tabloids zijn niet alleen in Nederland een doorslaand succes. Ook in de rest van Europa slaat de formule aan. Metro verschijnt inmiddels in twaalf landen. Het succes van de gratis kranten blijkt ook uit de cijfers van hun uitgevers. Modern Times Group, de eigenaar van Metro, kon onlangs melden dat de Nederlandse Metro sinds mei, dus nog geen jaar na zijn introductie, winstgevend is. De Telegraaf, moederbedrijf van Spits en News.nl, maakt nog geen winst met de gratis kranten, maar rapporteerde over de eerste helft van dit jaar wel een ,,aanmerkelijk lager verlies'' voor Spits.

De Telegraaf is zelfs zeer tevreden over Spits, zo bleek op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering in mei. En dat terwijl het concern aanvankelijk alleen uit defensieve overwegingen is begonnen met een gratis krant, als tegenwicht voor de introductie van Metro. ,,De ontwikkeling van het advertentievolume in Spits heeft een zodanige vlucht genomen dat in de eerste maanden van 2000 reeds in een enkele week het break-even-point is overschreden. Daarmee is het aanloopverlies niet geneutraliseerd, maar de vooruitzichten zijn wel gunstig'', meldde de Telegraafdirectie voor de zomer aan de aandeelhouders. Over de introductie van News.nl: ,,Succes smaakt naar meer. Spits heeft bewezen dat er een markt in de ochtend is, dus zal hij er ook in de middag zijn.''

Inmiddels ziet het er naar uit dat er een vierde gratis krant op komst is. Uitgever Intro Media, die ook betrokken was bij het naar Nederland halen van het van oorsprong Zweedse Metro, werkt aan de introductie van een gratis financiële ochtendkrant onder de naam Business Today. De krant zou, à la de Britse Financial Times, op roze papier gedrukt worden. Een begindatum is overigens nog niet bekend.

Hoe verdien je geld met gratis kranten? Door hoge advertentie-inkomsten en lage kosten. Kranten als Metro en Spits zijn voor hun inkomsten volledig afhankelijk van advertenties. In tijden van economische voorspoed is dat niet erg, maar als het economisch tij tegen zit, kan het geen kwaad om een vaste inkomstenbron in de vorm van abonnementsgelden te hebben. Bij de reguliere dagbladen vormen die ongeveer eenderde van de inkomsten.

De gratis tabloids hebben op hun beurt het voordeel dat ze veel goedkoper te maken zijn dan de andere kranten. Zo hebben ze geen last van het tekort aan krantenbezorgers, doordat ze alleen via trein- en metrostations gedistribueerd worden. De gratis kranten hebben ook geen volledige landelijke dekking, maar beperken zich tot knooppunten van het openbaar vervoer. News.nl verschijnt zelfs alleen in de vier grote steden.

De gratis kranten besparen veruit het meest op journalisten. Terwijl de redactie van bijvoorbeeld NRC Handelsblad uit 200 mensen bestaat, zetten 15 redacteuren Metro in elkaar. De belangrijkste leverancier van informatie is persbureau ANP. Metro schrijft slechts zo'n 10 procent van de artikelen zelf. De overige 90 procent van de berichten in Metro zijn dan ook letterlijk dezelfde als het merendeel van de stukken in Spits. En ook News.nl haalt zijn artikelen voor een deel uit de stroom ANP- berichten, zij het minder dan Metro en Spits. Metro heeft ook al aangekondigd ernaar te streven uiteindelijk ongeveer de helft van de stukken door eigen redacteuren te laten schrijven. Maar het is de vraag of de uitgever van Metro de kostenstijging die daarmee gepaard gaat wel verantwoord vindt. Het ligt daardoor eerder voor de hand dat de gratis kranten vooral meer van hetzelfde blijven bieden.

BIJ EEN SIGARENMAN Stanley Shukrula (65) is cultureel antropoloog. Hij staat in een drukke metro en leest Spits. Normaal leest hij echter NRC Handelsblad en het Algemeen Dagblad. Shukrula koopt deze kranten elke dag bij een sigarenman, die beide dagbladen voor hem vasthoudt. Hij leest alles behalve sport en de magazines. Shukrula vindt de krant belangrijk. Televisie kijkt hij zelden. GEEN SPORT Ugur Sutcu (13) leest Spits, terwijl hij op de metro wacht. Sutcu leest altijd Spits in de metro op weg naar zijn school in Amsterdam. Hij leest alles, behalve de sportpagina's. Sutcu leest graag de krant, omdat hij artikelen soms verscheidene malen wil lezen. ,,Televisie is eens en weg.'' IN DE TRAM Mevrouw Dirkzwagen (49) leest meestal Metro of Spits in de tram. Ze zit op een bankje met Metro op haar schoot. Dirkzwagen leest geen andere kranten. Zij vindt de krant niet onmisbaar.