De ene allochtoon is de andere niet. Onderzoek van het European Research Center on Migration and Ethnic Relations in Utrecht wijst uit dat veel mensen een voorkeurslijstje in hun hoofd meedragen: met die etnische groep wil ik liever contact dan met die andere. Onderzoeker Louk Hagendoorn: ,,Het lijstje is al zo'n twintig jaar constant, kleine schommelingen daargelaten. Turken hebben bijvoorbeeld lange tijd lager gestaan dan Marokkanen. Nu is dat omgekeerd omdat Marokkanen in verband worden gebracht met criminaliteit.''

Hagendoorn vindt de volgorde op zichzelf niet zo bijzonder. Gekker is volgens hem dat het niet uitmaakt of mensen positieve of negatieve ideeën hebben over buitenlanders, iedereen komt met dezelfde volgorde. ,,Alleen zeggen mensen met weinig vooroordelen dat ze 'liever contact hebben met die groep dan met die', terwijl sterk bevooroordeelden zeggen dat ze 'geen contact willen met die groep en al helemaal niet met die'.''

Onze denkbeelden over etnische groepen worden in sterke mate bepaald door onze vatbaarheid voor vooroordelen. Volgens Ernestine Gordijn, als sociaal psycholoog verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, worden Marokkanen door racisten beschouwd als crimineel, onaangepast, lui en vrouwonvriendelijk. Mensen met een meer positieve houding tegenover buitenlanders zijn van mening dat Marokkanen hard werken en familiegericht zijn. En Surinamers worden door racisten ook weer als lui en crimineel gezien, zegt Gordijn, maar tolerante mensen zien deze groep vooral als vrolijk, gezellig en gastvrij.

Volgens Louk Hagendoorn wordt, los van eventuele vooroordelen, de volgorde bepaald door de vraag in hoeverre de verschillende groepen als aangepast aan de Nederlandse samenleving worden beschouwd. ,,Dat geeft het idee: ze doen leuk mee, je hebt er geen trammelant van. Nederlanders zijn toch een beetje bang voor andere culturen. We nemen de Nederlandse cultuur als uitgangspunt.''

De discussie richt zich volgens Hagendoorn momenteel op de vraag in hoeverre het beeld dat Nederlanders van specifieke groepen allochtonen hebben, gebaseerd is op vooroordelen, en in hoeverre bepaalde kenmerken objectief vast te stellen zijn. ,,Ouders die hun kinderen met een neef of nicht laten trouwen, of cliterectomie - dat vinden wij in strijd met onze normen en waarden. Sommige mensen wijzen traditionele Islamitische gezinswaarden af, maar zijn niet bevooroordeeld, niet racistisch.

Nederlanders zijn over het algemeen bang om te discrimineren, zegt Hagendoorn. ,,Ik ken een Iraniër die zegt dat mensen van verschillende afkomst in zijn land altijd grapjes over elkaar maken. Hier, zegt hij, weet elke asielzoeker binnen een halfjaar: als je 'racist' roept, krijg je alles gedaan.''

De etnische groepen top-tien:
1. Noord-Europeanen
2. Joden
3. Zuid-Europeanen
4. Chinezen
5. Zigeuners
6. Surinamers
7. Molukkers
8. Turken
9. Marokkanen
10. Asielzoekers