Een ontvoering op het Leidseplein

Sportjournalist Kick Geudeker speelde in 1957 een hoofdrol in de soap rond Ajax, Amsterdam en de transfer van Vladimir 'Bobo' Sal.

Robèrt Misset

TWEE JAAR GELEDEN streden Ajax-voorzitter Michael van Praag en zijn Feyenoord-collega Jorien van den Herik om de gunsten van de inmiddels weer naar Costa Rica teruggekeerde voetballer Ledezma. Veertig jaar eerder leidde een vergelijkbare twist tussen Ajax en de toenmalige club Amsterdam over de komst van de Joegoslaaf Vladimir 'Bobo' Sal tot een vermakelijke soap, waarin journalist Kick Geudeker de hoofdrol voor zich opeiste. Al in 1929 had Geudeker met succes twee verdachten in een moordzaak vrijgepleit. In 1957 geselde de oud-Ajacied het toenmalige KNVB-bestuur net zo lang in de kolommen van zijn weekblad Sport en Sportwereld tot de voorwaardelijke schorsingen voor drie bestuursleden van Ajax ongedaan werden gemaakt.

Oorzaak van alle commotie was de komst van 'Bobo' Sal naar Ajax. In februari 1957 tekende de speler van Dynamo Zagreb, die als amateur in Zweden had gevoetbald, een zogeheten voorcontract bij Ajax. Een nog jonge Dé Stoop, later voorzitter van DWS, FC Amsterdam en FC Den Haag, claimde echter dat Sal al een overeenkomst had gesloten met zijn club Amsterdam. Om aan zijn verbintenis met Ajax te ontsnappen, kwam Sal met het verhaal dat hij door het Ajax-bestuur was gekidnapt en in het Amsterdamse hotel Americain onder dwang een contract had getekend. Geudeker geloofde er niets van. Als een ware Sherlock Holmes stortte de hoofdredacteur van Sport en Sportwereld zich op de affaire.

In april 1957 berichtte Geudeker dat de Commissie van Onderzoek van de KNVB ,,feiten en fantasieën'' te horen had gekregen. Sal was voorlopig onbereikbaar voor commentaar, ondervond Geudeker. ,,Nog sterker: als de heer Sal naar het toilet moet - zoals wij persoonlijk constateerden na de wedstrijd Amsterdam-Fortuna '54 in het restaurant van het Olympisch Stadion - gaat de heer Stoop met hem mee'', schreef hij. Zijn conclusie: ,,Zo bewaakt Amsterdam de Yougoslavische voetbalcrack, die zij - uiteraard slechts tijdelijk - Ajax op zo weinig fraaie wijze heeft ontfutseld, maar die nochtans nog steeds in voor hem door Ajax gekochte kleren en op door Ajax gekochte schoenen rondloopt.''

Hoewel Geudeker de KNVB opriep ,,de meest vulgaire spelershandel- en ronseling'' aan te pakken, liep het even anders. Vrijwel op dezelfde dag dat Ajax onder leiding van de Engelse trainer Jack Reynolds - met Rinus Michels in de basis - de eerste landskampioen werd in het betaalde voetbal, ontving het Ajax-bestuur een verpletterende mededeling van de KNVB. Voorzitter Volkers, secretaris Elzinga en penningmeester Dukker werden voorwaardelijk voor twee jaar geschorst en vier andere bestuursleden kregen een berisping, omdat zij Sal onder valse voorwendsels naar De Meer hadden gelokt. De kampioensreceptie van Ajax werd onmiddellijk uitgesteld.

Hoe kon oud-Ajacied Geudeker zijn objectiviteit waarborgen in deze affaire? In een 'persoonlijk woord van onze hoofdredacteur' beet hij fel van zich af. ,,Men zal ons kunnen voorhouden dat wij als oud-speler van Ajax niet onbevooroordeeld zijn en deze zaak door een Ajax-bril bekijken. Daarom deze verklaring: dat wij Ajax, als deze vereniging zich zozeer zou hebben misdragen als thans anderen doen, even ongenadig en meedogenloos zouden hebben gegeseld als wij thans die anderen zullen doen.'' Geudeker had niet overdreven. Pagina's vol besteedde hij aan zijn heilige missie, waarin hij geen enkel detail over het hoofd zag.

Sal ontvoerd door bestuursleden van Ajax en meegenomen naar hotel Americain op het Leidseplein? Fijntjes wees Geudeker erop dat Sal in de Linnaeusstraat in een auto was gestapt, vlakbij het vroegere Ajax-stadion en op een steenworp afstand van de sigarenzaak van het toenmalige bestuurslid Vunderink. 'Klinkklare nonsens voor zoete koek opgegeten' kopte Sport en Sportwereld.

En wie hadden eigenlijk zitting in de Commissie van Onderzoek van de KNVB?Mr. P.J. Blauwhoff, volgens Geudeker ,,een strijdmakker van Amsterdam in de NBVB-tijd (de 'wilde' profbond, red.) en die dus in een min of meer intieme relatie tot de partij stond.'' Het tweede lid van de onderzoekscommissie, Burgwal, had ook de schijn tegen. Samen met Amsterdam-voorzitter Stoop toog hij naar één van de kroongetuigen van Ajax én Geudeker, een collega van Ajax-bestuurslid Dukker, die een - nog ouderwetse - fotokopie van het contract van Sal met Ajax had gemaakt. Burgwal en Stoop ontfutselden de man het negatief van de kopie.

Op 24 juni 1957 meldde Sport en Sportwereld triomfantelijk dat Sal in een persoonlijk onderhoud met Geudeker had opgebiecht de ontvoering door Ajax te hebben verzonnen. ,,Ik heb op 23 februari voor Ajax getekend en ik ben niet door Ajax ontvoerd'', verklaarde Sal, die al eerder had gelogen over zijn antecedenten.

De zogenaamde kidnapping zou door mr. Hüffer, de advocaat van Amsterdam, in scène zijn gezet, in samenwerking met voorzitter Stoop. Geudeker vond nog een getuige, het vriendinnetje van Sal. ,,Wij hebben bewijzen dat de heer Stoop niet heeft geschroomd te trachten getuigen valse verklaringen te laten afleggen'', meldde Geudeker in zijn blad. Want wat vroeg Stoop aan Nettie Lambermon, het liefje van Sal? ,,Nettie, het is beter dat je zegt dat je met de tram naar Americain bent gegaan. Toen Nettie dat niet wilde zeggen, antwoordde Stoop: O, ben jij misschien ook al voor Ajax? Heb je misschien geld van Ajax gehad?''

Op 8 juli 1957 gelastte de KNVB - onder druk van een door Ajax aangespannen rechtszaak - een nieuw onderzoek. Het Ajax-bestuur werd volledig gerehabiliteerd en - hoe pijnlijk voor de voetbalbond - sectiebestuurder Stoop mocht jarenlang geen functie uitoefenen in het betaalde voetbal. Ajax-voorzitter Volkers bedankte zijn voormalige ploeggenoot Geudeker in een open brief aan Sport en Sportwereld en bood hem het erelidmaatschap aan. Sal vluchtte naar Duitsland en dook na zijn schorsing tot 1960 nog op bij Novi Sad en Linzer ASK. Daarna werd niets meer van hem vernomen.