Dossier IRT-affaire

Nieuws

Rapport

Kamercommissie

Achtergrond

Biografie

Opinie

Begrippen

Door onze redacteuren MARCEL HAENEN en TOM-JAN MEEUS
UTRECHT, 7 FEBR. Het openbaar ministerie wil dat minister Sorgdrager (Justitie) snel onderzoekt hoe effectief het is als de politie drugs op de markt brengt voordat zij een definitief besluit neemt over de toelaatbaarheid van deze opsporingsmethode.

Op een besloten bijeenkomst in Utrecht heeft de top van het OM - de 26 hoofdofficieren en de vijf procureurs-generaal - gisteren afgesproken dat Justitie zich niet zonder meer moet neerleggen bij het verbod dat de enquêtecommissie Van Traa heeft bepleit voor de zogeheten methode van het doorlaten van drugs.

Het openbaar ministerie is verdeeld over deze werkwijze. Sommige officieren van Justitie wezen er in het besloten overleg op dat er in enkele arrondissementen goede resultaten met deze infiltratiemethode zijn geboekt. Anderen vinden het onverantwoord dat Justitie drugs op de markt brengt en menen dat er geen goed toezicht op de methode kan worden gehouden.

De top van het openbaar ministerie heeft gisteren ook besloten dat de Haagse hoofdofficier van justitie Blok namens de hoofdofficieren bij Sorgdrager zal protesteren tegen het spreekverbod dat de bewindsvrouw heeft opgelegd aan de super-PG, Docters van Leeuwen. Sorgdrager schreef Docters dat hij haar eerst moet consulteren voordat hij zich uitlaat over onderwerpen die op het terrein van de minister liggen.

Het OM meent dat ,,de positie van een onafhankelijk magistraat zich niet verdraagt met censuur vooraf'', zoals een van de aanwezigen het noemt. ,,Bovendien sprak Docters over de kwaliteit van de recherche en dat onderwerp gaat justitie aan.'' Bij sommige leden van het OM zien ze het optreden tegen Docters vooral als een politieke aangelegenheid: Sorgdrager (D66) zou haar partijgenoot Docters op zijn nummer zetten omdat ze bang is dat hij uit is op haar positie.

Andere leden van het OM zeggen heel goed te begrijpen dat Sorgdrager ,,rust in de tent wil''. Zij zien het briefje van Sorgdrager ook niet zozeer als een spreekverbod, maar meer als een vriendelijke terechtwijzing aan het adres van hun baas. Binnen het OM is de positie van Docters omstreden geworden. Het heeft kwaad bloed gezet dat Docters vorig jaar de hoofdofficier in Dordrecht De Wit vroeg naar Haarlem te verkassen omdat hoofdofficier De Beaufort in die stad tekort zou hebben geschoten bij het toezicht op de politie.

Een woordvoerder van het openbaar ministerie zegt dat er pas een officieel standpunt van het OM naar buiten wordt gebracht als het kabinet inhoudelijk op het rapport van de enquêtecommissie heeft gereageerd.

In hun bespreking van het rapport-Van Traa heeft het veel kritiek geuit op de voorstellen over de rechter-commissaris. De commissie-Van Traa stelt voor dat de rechter-commissaris alle voorgestelde opsporingsmethoden op voorhand toetst en tijdens het gerechtelijk vooronderzoek overzicht houdt over alle opsporingshandelingen.

Justitie denkt dat de politiek de rechter een te zware rol toebedeelt bij het toezicht op het werk van politie en justitie. De rechter-comissaris is volgens het openbaar ministerie helemaal niet in staat zo nadrukkelijk ,,met zijn neus op het onderzoek te staan'' als de enquêtecommissie voorstelt. ,,Officieren van justitie zijn ook magistraten die heel goed kunnen bepalen hoe ver de politie mag gaan.''

Uit het rapport van de commissie-Van Traa blijkt niet welke specifieke resultaten politie en justitie met het doorleveren van drugs hebben geboekt. Hoofdofficier van justitie Blok wees er tijdens zijn verhoor op dat de Haagse politie met het doorlaten van partijen cocaïne in totaal 2.000 kilo cocaïne in beslag heeft genomen, waarmee volgens hem 65 mensen celstraffen van 10 tot 14 jaar kregen. Het ging volgens Blok om ,,belangrijke drugshandelaren''. De Haarlemse politie liet daarentegen 100.000 kilo softdrugs en 100 kilo cocaïne door zonder dat dit tot veroordelingen leidde, zo blijkt uit het rapport-Van Traa.

De verhoren maakten ook duidelijk dat de meeste leden van het openbaar ministerie in uitzonderlijke gevallen voorstander zijn van het doorlaten van kleine partijen harddrugs. Via zo'n "lijntester" kan de organisatie van een drugslijn in kaart worden gebracht. De commissie-Van Traa wijst die methode af, op het lid Koekkoek na. Tegenstanders van de methode wijzen erop dat de resultaten die werden geboekt in de meeste gevallen niet hebben geleid tot een zogenoemde "ontmanteling" van criminele organisaties. Ook stellen ze de vraag of de resultaten niet via uitlokking tot stand zijn gekomen.