Affaire Srebrenica

Nieuws

Chronologische reconstructie

Commissie Bakker

Achtergrond

Opinie

Links

Door onze politieke redactie
DEN HAAG, 29 AUG. De belangrijkste fracties in de Tweede Kamer, PvdA, CDA, VVD en D66, zijn niet tevreden over de brief die minister Voorhoeve van defensie gisteren aan de Kamer heeft gestuurd over de rol van Dutchbat bij de val van Srebrenica begin juli. Maar alleen het CDA dreigt nog steeds met een eventueel parlementair onderzoek.

De Tweede Kamer kon waardering opbrengen voor de uitgebreide en openhartige wijze waarop de minister terugblikt en aangeeft welke maatregelen hij in gedachten heeft om gemaakte fouten te voorkomen. Maar PvdA, CDA, VVD en D66 gaven aan niet op alle vragen antwoord te hebben gekregen.

PvdA-fractievoorzitter Wallage dreigde afgelopen weekeinde door een parlementair onderzoek “de onderste steen boven” te willen krijgen. Na nieuwe getuigenissen van Nederlandse VN-militairen over mogelijke Servische wandaden, vond hij dat Voorhoeve openheid van zaken moest geven. CDA, VVD en D66 sloten zich bij de PvdA'er aan, waarbij de VVD overigens niet dreigde met een parlementair onderzoek.

Voorhoeve erkent in zijn brief dat zowel Dutchbat als zijn departement fouten heeft gemaakt. Deze zijn volgens hem vooral te wijten aan slechte communicatie en verkeerde inschattingen. VVD-fractievoorzitter Bolkestein zegt vandaag in het Algemeen Dagblad dat de positie van minister Voorhoeve wat hem betreft niet in het geding is. Volgens de VVD-leider is Voorhoeve wel verantwoordelijk voor de gemaakte fouten, maar zijn deze niet zo groot dat aftreden noodzakelijk is.

Om soortgelijke onvolkomenheden in de toekomst te voorkomen, kondigt Voorhoeve in zijn brief aan de Kamer een reorganisatie aan op zijn departement. Zoals hij ook al eerder bekend maakte, wil de minister een 'kerndepartement' in het leven roepen dat de spil vormt in de communicatie met Voorhoeve en diens staatssecretaris Meijling.

Voorhoeve en Meijling brachten het plan afgelopen najaar naar buiten, als onderdeel van de zogeheten 'November-brief'. Gisteren schreef Voorhoeve dat hij hoopt dat hij op afzienbare termijn zijn plannen “in detail” bekend kan maken. Daarop vooruitlopend krijgt chef defensiestaf Van den Breemen “ruimere bevoegdheden” bij de planning, voorbereiding en begeleiding van vredesoperaties. Bijgevolg nemen de bevoegdheden van de bevelhebbers van de drie krijgsmachtdelen af. Vooruitlopend op de reorganisatie heeft Voorhoeve vorige week opdracht gegeven “vaste liaison-officieren” van de krijgsmachtdelen aan te stellen die de “dagelijkse communicatie moeten verbeteren tussen de crisiscentra van de krijgsmachtdelen en het Defensie crisis Beheersingscentrum” van het departement.

De minister somt in de brief een aantal inschattingsfouten op. Zoals de verklaring van de plaatsvervangend Dutchbat -commandant Franken waarmee Voorhoeve totaal onverwacht werd geconfronteerd.

Pagina 3: Defensie zou niets hebben verzwegen

Franken ondertekende na de val van de enclave Srebrenica een document waarin hij erkent dat de Serviërs de evacuatie van de moslims correct hadden uitgevoerd. De majoor maakte daarbij echter de aantekening dat dat alleen gold voor zover het Dutchbat daarvan getuige was.

Dutchbat -bevelhebber Karremans besteedde nauwelijks aandacht aan het papier. Hij was volledig in beslag genomen door een snel vertrek van de Nederlandse blauwhelmen uit Srebrenica , aldus Voorhoeve.

Met een registratielijst van 239 weerbare moslim-mannen ging volgens Voorhoeve de crisisstaf van de landmacht in de fout. Een verkeerde taxatie leidde ertoe dat de lijst verdween en waarna pas na veel zoekwerk uiteindelijk op het VN-hoofdkwartier in Zagreb een kopie kon worden verkregen.

De minister is het niet eens met de kritiek dat Defensie bewijzen voor Servische oorlogsmisdaden bewust zou achterhouden. Volgens hem hebben publikaties in de pers van Dutchbat -getuigenissen aan die valse indruk bijgedragen. Zo waren, volgens de minister, de getuigenverslagen van afgelopen weekeinde in NRC Handelsblad en NOVA bij Defensie grotendeels bekend. De minister verwijst daarbij naar zijn brief aan de Kamer van 3 augustus waarin melding wordt gemaakt van een militair die “een tractor met een kar waarop lijken lagen en een kipauto met lijken” heeft gezien.

Om een afgerond beeld te krijgen van wat de manschappen van Dutchbat nu werkelijk hebben gezien, start Defensie maandag met een uitgebreide “debriefing” (ondervraging) van alle militairen. Op 1 oktober moet een eindrapport op tafel liggen. De Kamer wil donderdag in het debat met de minister de resterende antwoorden te krijgen.

PvdA, VVD, D66 en CDA is het nog steeds niet duidelijk waarom Defensie niet eerder met de debriefing van de Nederlandse blauwhelmen uit Srebrenica is begonnen. Volgens Hoekema (D66) had dat Voorhoeve veel negatieve publiciteit kunnen besparen.

De Hoop Scheffer (CDA), Blaauw (VVD) en Hoekema constateren een gebrek aan communicatie tussen de minister, landmachtbevelhebber Couzy en de crisisstaf van de landmacht. “Ik denk dat bij een aantal mensen het schaamrood naar de kaken zal stijgen”, aldus Blaauw.

Terug naar overzicht