Affaire Srebrenica

Nieuws

Chronologische reconstructie

Commissie Bakker

Achtergrond

Opinie

Kok neemt afstand van oproep Pronk

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 12 JULI. Premier Kok heeft zich gedistantieerd van het pleidooi van minister Pronk om een parlementaire enquête te houden naar de val van de moslim-enclave Srebrenica op 11 juli 1995.

De premier toonde zich gisteren "verrast" over het pleidooi van de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu. "Hij heeft het nodig gevonden een eigen mening te geven. Maar dat is niet het kabinetsstandpunt", zei Kok na afloop van een informeel kabinetsberaad op vragen van journalisten.

Pronk pleitte gisteren in de Volkskrant voor een parlementaire enquête omdat er nog altijd te veel vragen onbeantwoord zijn over de val van de door het Nederlandse VN-bataljon beschermde moslim- enclave en de moord op duizenden moslims door het Bosnisch-Servische leger die daarop volgde. Premier Kok wees erop dat het instellen van een parlementaire enquête geen zaak is van het kabinet, maar een verantwoordelijkheid van het parlement. Hij benadrukte dat het vorige kabinet, waarvan Pronk deel uitmaakte als minister voor Ontwikkelingssamenwerking, met instemming van de Tweede Kamer besloot om het Nederlands instituut voor oorlogsdocumentatie (NIOD) onderzoek te laten verrichten naar de omstandigheden die vijf jaar geleden leidden tot de val van Srebrenica. De Kamer heeft een eigen commissie-Bakker (D66) ingesteld, die de besluitvorming over de uitzending van Nederlandse eenheden voor vredesmissies sinds 1945 onderzoekt en daarover in september zal rapporteren.

De fracties van VVD en PvdA, samen een Kamermeerderheid, wezen gisteren het pleidooi van Pronk af. De VVD is tegen een parlementaire enquête; de PvdA wil eerst de resultaten van het NIOD-onderzoek afwachten.

Het tv-programma NOVA meldde gisteravond dat toenmalig Dutchbat- commandant luitenant-kolonel Th. Karremans op 8 juni 1995, een maand voor Srebrenica viel dus, per fax de landmachttop in Den Haag waarschuwde voor een dreigende inneming van de moslim-enclave door het Bosnisch-Servische leger van generaal Mladic. Volgens NOVA negeerde de landmacht deze waarschuwing. Een woordvoerder van Defensie zei vanmorgen dat Dutchbat onder het commando van de VN stond en dat Karremans' waarschuwing, net als eerdere faxen van hem over Bosnisch-Servische militaire plannen, daarom steeds in de VN-commandolijn aan hogere bevelvoerders waren gericht. De landmacht in Den Haag kreeg kopieën van zulke faxen maar moest besluiten over mogelijke militaire tegenacties aan de VN overlaten, aldus deze woordvoerder. Dat gold onder meer ook voor de luchtsteun waarom Karremans de hoogste bevelhebber van de VN in het gebied, de Franse generaal Janvier, destijds enkele keren vergeefs vroeg.

Karremans maakte in zijn december 1998 verschenen boek "Srebrenica: Who Cares? " al melding van een reeks waarschuwingen die hij het VN-commando in mei en juni 1995 had gefaxt over een op handen zijnde aanval van de troepen van Mladic. In een interview met deze krant zei hij daarover op 11 december 1998 dat Janvier echter niet bereid bleek om de gevraagde luchtsteun te geven of anderszins tussenbeide te komen toen de val van Srebrenica aanstaande leek. " In juni (1995, red.) had ik al aanwijzingen dat er geen wil meer bestond om de enclave te behouden. Niet voor niets kreeg ik de opdracht (van de VN, red.) de observatieposten terug te trekken en het noodplan voor de evacuatie van Dutchbat aan te scherpen. Dat betekende: houd rekening met vertrek", zei hij in dat interview.