Affaire Srebrenica

Nieuws

Chronologische reconstructie

Commissie Bakker

Achtergrond

Opinie

'Debat over Srebrenica veel te laat'

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 5 JUNI. De Tweede Kamer heeft in de zomer van 1995, na de val van de moslimenclave Srebrenica, "veel te lang" gewacht met het aanvragen van een debat met de regering.

,Er was geen animo voor een overleg", zei D66-Kamerlid Hoekema vanmorgen voor de commissie-Bakker, die de uitzendingen van Nederlandse militairen naar vredesmissies onderzoekt. "Achteraf gezien kun je zeggen dat iets te formalistisch is gewacht op het goede moment voor een overleg", zei Hoekema. In de zomer groeide de stroom van berichten over het lot van de moslimmannen na de val van de enclave en de rol van de Dutchbat-militairen. Volgens Hoekema wilde de Kamer "geen momentopname" en is het debat pas in september gevoerd.

Het was de tweede keer dat Hoekema voor de commissie verscheen. Zijn eerder optreden, waarbij hij werd gehoord als voormalig topambtenaar van Buitenlandse zaken, is omstreden. Hij zei toen dat Buitenlandse Zaken in september 1993 de toenmalige minister van Defensie R. ter Beek moest "afremmen" om een bataljon ter beschikking te stellen voor de VN- missie in Bosnië. Uit latere verhoren bleek juist dat Buitenlandse Zaken eerder geneigd was militaireN te leveren dan Defensie. "Een volstrekt valse voorstelling van zaken", oordeelde minister Ter Beek over het optreden van Hoekema. Ook heeft Buitenlandse Zaken een brief van Ter Beek met voorwaarden om deel te nemen aan een VN-missie niet doorgestuurd naar VN-secretaris-generaal Boutros Ghali. Vanmorgen kondigde Hoekema aan dat hij over deze kwestie een brief naar de commissie zal sturen. Voor de commissie zei topambtenaar B. van Eenennaam van Buitenlandse Zaken vannochtend dat Van Aartsen zijn fiat aan het zogenoemde Activation Request had gegeven na "zorgvuldig afgestemd overleg" met premier Kok en minister De Grave (Defensie). Op 1 oktober 1998 ging de Nederlandse regering akkoord met dit verzoek; op basis van zo'n besluit kan de NAVO-bevelhebber eenheden vorderen bij de lidstaten. Nederland gaf, zonder voorbehoud, toestemming voor de inzet van F-16 vliegtuigen voor latere bombardementen op Joegoslavië. Op 2 oktober legden de ministers van Buitenlandse zaken en Defensie de ministerraad de schriftelijke mededeling voor dat Nederland heeft ingestemd met de Activation Request. Bij de commissie-Bakker leeft de indruk dat veel van de bewindslieden niet doorhadden dat ze op dat moment toestemming gaven voor de luchtacties.

Het request en het begin van de bombardementen leidde pas in het voorjaar van 1999 tot een discussie in de Kamer over de legitimiteit van de luchtacties. Veel Kamerleden hebben de consequenties niet overzien, zei Hoekema vanmorgen. , ,Je hebt altijd de hoop dat het niet zo ver zal komen."