Door JOB VAN DE SANDE
UTRECHT, 19 MAART. Minister Netelenbos (Verkeer) kreeg gisteren op een internationaal congres steun voor het rekeningrijden. Maar elders groeit het verzet tegen de komst van tolpoorten en slagbomen tegen sluipverkeer. Biedt de minister genoeg weerwerk?

Of dit nu het beroemde poldermodel is, wil het groepje Duitse verkeersdeskundigen weten. Ze kijken elkaar nog eens aan. De ingenieurs hebben veel goeds gehoord over de Nederlandse overlegcultuur. De manier waarop zojuist werkgeversvoorzitter, vakbondsleider en minister elkaar in beschaafde bewoordingen in de haren vlogen over de invoering van rekeningrijden, wekt daarom enige verwondering.

Bij de opening van een tweedaags internationaal congres over rekeningrijden in de Utrechtse jaarbeurs namen de voor- en tegenstanders van de plannen flink stelling. Minister Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) somde in haar toespraak wederom de voordelen op van road pricing: De tolheffing in de ochtendspits rond de vier grote steden in de Randstad moet de dagelijkse files fors verminderen. Immers, de verstopping van de wegen berokkent de Nederlandse economie jaarlijks een schade van 1,7 miljard gulden. Bovendien dreigt binnen enkele jaren een verkeersinfarct (totale opstopping) als er niet snel iets gebeurt.

De werkgevers zijn mordicus tegen het rekeningrijden. Zij willen zogeheten pay lanes, betaalstroken, zodat de automobilist kan kiezen: betalen en doorrijden of niet betalen en de eventuele file voor lief nemen. Voorzitter J. Blankert van werkgeversorganisatie VNO-NCW wees de minister op het toenemende verzet tegen haar plannen. Op de eerste dag van het congres publiceerde de ANWB een nieuwe opiniepeiling van bureau Inter/View waaruit blijkt dat ruim driekwart van de Nederlanders tegen rekeningrijden is.

FNV-voorzitter L. de Waal ergert zich aan wat hij noemde de ,,simplistische campagne' van ANWB en VNO-NCW. ,,Als je zoals zij alleen maar tegen mensen zegt dat ze meer moeten gaan betalen, dan valt me de tegenstand in de peilingen nog mee. Wij vinden de plannen ook niet ideaal, maar er is geen betere oplossing', aldus De Waal. Overigens stelt hij nog wel twee voorwaarden aan de plannen. Zo moet de opbrengst van rekeningrijden naar het openbaar vervoer en niet aangewend worden voor algemene lastenverlichtingen. Daarnaast willen de bonden dat mensen die voor hun werkgever in de ochtendspits staan, gecompenseerd worden door hun werkgever.

Hoewel Netelenbos in haar toespraak met geen woord repte over de nieuwe cijfers, deed ze tijdens de koffiepauze geen moeite haar ergernis te verhullen. ,,Er komt onder leiding van De Telegraaf steeds meer weerstand. Dat is jammer. Ik ben absoluut niet megalomaan bezig met rekeningrijden. De argumenten liggen er, maar ik moet wel de kans krijgen om het te bewijzen', zegt Netelenbos. De vraag rees of het ministerie van Verkeer en Waterstaat wel voldoende doet om het publiek te informeren. In Singapore, waar sinds vorig jaar rekeningrijden bestaat, ging de invoering vergezeld van een ,,agressieve mediacampagne', zo vertelde A. Menon, hoofd verkeersmanagement in Singapore. Ook kreeg elke weggebruiker een folder thuisgestuurd, waarin de voor- en nadelen waren opgesomd. Volgens Menon verliep de invoering ten slotte zonder noemenswaardige problemen.

Ook Netelenbos ziet ,,ruimte voor verbetering' in de manier waarop haar departement de argumenten voor rekeningrijden uitdraagt. Maar de minister is terughoudend als het gaat om een grote publiekscampagne, zolang de Tweede Kamer nog geen toestemming heeft gegeven voor de invoering van rekeningrijden. Naar verwachting zal de Kamer dit voorjaar een besluit nemen. De minister moet daar niet op wachten, vonden veel deelnemers aan het congres. ,,Daarnaast is de informatie vanuit de overheid nog veel te technisch', zei W. van Grondelle van de Stichting Natuur en Milieu. Ook het Tweede Kamerlid F. Giskes (D66) snapt niet waarom de minister treuzelt. ,,Het is toch kabinetsbeleid? Het staat immers in het regeerakkoord.' Maar de VVD heeft al aangegeven het project te willen terugdraaien zodra er ook maar het minste bewijs is dat rekeningrijden niet het gewenste resultaat oplevert.

Achter de schermen is Netelenbos al wel begonnen met een klein offensief om haar plannen te verdedigen. Begin deze week schreef ze een brief aan Blankert waarin ze nogmaals probeerde de werkgeversvoorman voor zich te winnen. Daarnaast beloofde ze dat ze ,,positief meewerkt aan de studie naar betaalstroken'. En na afloop van de bijeenkomst in Utrecht had Netelenbos een interview met een ANWB-blad.

In haar pleidooi voor rekeningrijden kreeg Netelenbos tijdens het congres ook steun van N. Kinnock - sinds deze week demissionair - Eurocommissaris voor transportzaken. Hij pleitte voor een snelle invoering. Volgens Kinnock worden de plannen vanuit de Europese Commissie en de andere Europese landen met grote belangstelling gevolgd.

Hoewel het kabinet in 2001 rekeningrijden hoopt te kunnen invoeren, bleek gisteren dat de tijdsdruk groot is. Volgens projectleider D. van Wijk van het ministerie van Verkeer en Waterstaat moet er nog stevig onderhandeld worden met de omliggende gemeenten in de Randstad, waar naast tolpoorten ook tal van maatregelen komen om het sluipverkeer te beperken. ,,Veel gemeenten zitten niet te wachten op allerlei verkeersremmende ingrepen zoals slagbomen en stoplichten', zegt Van Wijk. Volgens hem is nog niet zeker of ook die maatregelen in 2001 gereed zijn.

Wat is rekeningrijden