De overtreffende trap van vliegtuigspotten is satellietspotten. Veel satellieten zijn met het blote oog of met een verrekijker zichtbaar vanaf de aarde. Ze gedragen zich niet anders dan de maan: ze reflecteren zonlicht.

De zonnepanelen werken als spiegels, net als de vaak hoogglanzende carrosserieën, mits de kunstmaan niet in de schaduw van de aarde staat. Ook de hoogte van de baan is van belang. Deze kan per satelliet variëren van zo'n 150 tot 40.000 kilometer, en uiteraard zijn verre satellieten minder goed zichtbaar. Het Russische station Mir 'vliegt' op ongeveer 350 kilometer en is op aarde makkelijk waar te nemen.

De meeste satellieten bewegen vanaf de aarde gezien. Bovendien lijken ze te slingeren: ze maken een golfbeweging ten opzichte van de evenaar en bewegen van west naar oost in een zogeheten equatoriale of polaire baan. De uiterste breedtegraad die ze bereiken, wordt de inclinatie genoemd. Deze ligt bij equatoriale banen tussen 0 (de satelliet blijft boven de evenaar) en 70 graden (ter vergelijking: Amsterdam ligt op 52 graden noorderbreedte). Polaire banen hebben een inclinatie van 90 graden. De kunstmanen in deze banen bevinden zich doorgaans op enkele honderden kilometers van het aardoppervlak en zijn dus goed zichtbaar als ze zich boven Nederland bevinden.

Ook sommige geostationaire satellieten zijn zichtbaar. Deze hangen altijd boven hetzelfde punt, op zo'n 36.000 kilometer boven de evenaar. Maar daardoor zijn ze voor een ongeoefende satelliet-watcher moeilijk van een zwakke ster te onderscheiden. Een voordeel van deze satellieten is wel dat ze minder vaak last hebben van de aardschaduw.

De makkelijkst zichtbare kunstmanen 'knipperen'. Zulke satellieten heeft iedereen wel eens gezien. Het flitsende licht wordt veroorzaakt doordat de kunstmaan om zijn as tuimelt. Het zonlicht wordt daardoor steeds gereflecteerd naar een ander punt op aarde. Veel van de tuimelende satellieten zijn niet meer in gebruik. Ze hebben geen brandstof meer om koerscorrecties uit te voeren en leiden een leven als ongeleid ruimteafval. Ook trappen van raketten kunnen in een (tijdelijke) baan om de aarde belanden.

Sommige satellieten vallen terug in de dampkring. De kunstmaan wordt dan een meteoriet, met de bijbehorende lichteffecten. Ook het uiteenvallen van het apparaat is zichtbaar. De terugkeer in de dampkring van de Space Shuttle geeft eveneens een mooi zichtbaar spoor, maar om dat te zien is een reis naar Texas nodig.

Wat nu in Nederland te zien is, verschilt van dag tot dag en van uur tot uur. Vanavond verschijnt onder meer de Russische Cosmos-1908 boven Amsterdam.

Om 19.27 uur is hij aan de west-noordwestelijke hemel (in een hoek van 45 graden omhoog kijken). Twee minuten later is hij al in het westen (dan is de Cosmos het helderst en staat hij hoger) en om 19.31 uur verdwijnt de satelliet aan de zuidelijke hemel, op 23 graden boven de horizon.

Waar en wanneer zijn welke satellieten zichtbaar? Dat valt het beste uit te zoeken via Internet:

Het simpelst is een service van NASA, die de actuele banen van onder meer Mir, Hubble en de Space Shuttle op een wereldkaart toont.

De site van de Visual Satellite Observer geeft heel veel informatie over het spotten van kunstmanen en is onmisbaar voor wie serieus aan de slag wil.