|
|
  afleveringen INNOVATIE BOONSTRA DESIGN AANDELEN MARKETING RECLAME VERHUIZING EINDHOVEN GESCHIEDENIS LOGO MISLUKT GESLAAGD PRESIDENTEN IN DE VS IN AZIË BOEKEN GRAFIEKEN PHILIPS WEBSITE  |
Design: De tepels van de waterkoker
Jannetje Koelewijn
De designers van Philips zijn nu net een paar weken gevestigd in het gebouw de Witte Dame. Het is nog niet af, maar het wordt prachtig, dat zie je zo: licht, lucht, robuust en fragiel. In de kamer van Stefano Marzano, sinds 1992 senior director corporate design, is het nog een zootje. Overal verhuisdozen en op iedere tafel, ieder bureau, iedere lege stoel roze broodroosters, groene waterkokers, paarse Philishaves, zwarte laptops, roomkleurige koffiezetmachines. Marzano zelf, Italiaan, is in het zachtgeel met oranje gekleed en hij praat, praat, praat (in het Nederlands). Over de noodzaak van hygiëne, waardoor keukens sinds 1900 steeds cleaner werden. Over de zucht naar efficiency, waardoor in de loop van deze eeuw het aantal stappen tussen aanrecht en fornuis steeds kleiner werd. Samen met de ,,enorme focus'' van Philips (én Braun én Tefal) op technologie leidde dat tot veel wit, strak en recht en vooral geen fantasie.
,,Maar nu'', zegt Marzano, ,,zijn keukens schoon en efficiënt. Daarbij hoeven we allang niet meer na te denken. We moeten andere kwaliteiten toevoegen. Plezier, affectie, poëzie: het prettige gevoel dat ik als kind kreeg wanneer mijn oma pasta maakte en kaas raspte.''
New tools, zo heette het project waarmee Marzano begon toen hij net naar Philips was gehaald. Hij was bevriend met de Italiaanse fabrikant Alessi en hij maakte een nieuwe ,,vormentaal'' voor Philips-producten, geinspireerd op de theorieën van de Italiaanse psycholoog Fornari. Die verdeelt de wereld in masculien en feminien. Waar die twee elkaar raken, ontstaat spanning, creativiteit. ,,De pen die schrijft, is mannelijk'', zegt Marzano. ,,Het papier dat ontvangt, is vrouwelijk.''
Zo kan de tijd ook worden ingedeeld. Het begin van deze eeuw was agressief mannelijk (futurisme) en dat leidde tot dynamische vormen, veel geometrie. De jaren vijftig waren vredig vrouwelijk en dat leverde zachte en ronde vormen op - ,,als borsten'', zegt Marzano. De jaren negentig zijn volgens Marzano ook vrouwelijk en kijk waartoe dat leidde: de waterkoker is niet alleen groen, maar ook dikbuikig en met donkerrode details - als tepels. ,,Zulke vormen stimuleren een fysieke relatie, als tussen een moeder en haar kind'', zegt Marzano. En als je zegt dat dat wat klef klinkt, antwoordt hij dat iedereen die spullen wél altijd meteen wil beetpakken en strelen. En dat is waar. Je komt zijn kamer binnen en je loopt er meteen op af. ,,De sinaasappelpers heeft een mond en een tongetje. De koffiezetmachine bestaat uit twee delen: één geeft, één ontvangt.'' Met dezelfde principes gaf Marzano opnieuw vorm aan medische apparatuur, bijvoorbeeld aan de scanners waarin mensen moeten om tumoren op te sporen. Nauwe tunnels die je bang maken, zelfs als je zeker weet dat je niets hebt. Ze hebben geen scherpe hoeken, ze worden gemaakt in kleuren ,,uit de kinderwereld'' en je kunt er een cd in stoppen - alles om het trauma te verminderen. Waarom zijn computers vaak nog zo lelijk? ,,En waarom'', valt Marzano bij, ,,zijn televisies zwarte boxen?'' Hij maakt een tekening van een steen, een krukje en een stoel. ,,Het duurde heel lang voordat mensen begrepen dat je op een plank met vier poten beter zit dan op een stuk rots. En daarna duurde het duizenden jaren voordat dat primitieve ding was ontwikkeld tot een Louis Seize-fauteuil.'' De televisie en de computer, bedoelt hij, verkeren nog in het stadium van het krukje: technisch in orde, maar meer ook niet. Marzano wil graag dat dat verandert. Vorig jaar hebben de designers van Philips drie voorbeelden bedacht van hoe het ook kan, geluid en beeld in één object. De voorbeelden heten Ironie en Tavoli en Parete. ,,De Ironie maakt grapjes over de hero die de televisie in het begin was. De hele buurt kwam kijken.'' Het is een brede, donkerrode en niet voorbij te lopen kast met daarboven een gele console waarin de geluidsboxen zitten. Er staat een vaasje op en een fotolijstje. Het voorbeeld Tavoli bestaat uit hoogpotige houten tafeltjes met daarin de apparatuur verwerkt. En Parete is een paneel dat hele kamer kan vullen, maar dan heb je ook alles: een enorm televisiescherm, video, audio.'' Welk ontwerp ziet Marzano het liefst? De designer houdt niet van zulke vragen. ,,Alledrie'', zegt hij afwerend. Vooruit dan: ,,De Ironie.'' Maar hij legt niet uit waarom, hij gaat meteen door over vormentaal die nu de ene betekenis uitdraagt, maar over een paar jaar misschien een heel andere. ,,Wat we nu cool noemen, vinden we straks oninteressant.'' En: ,,Nu associëren we een bepaalde vormentaal met zachtheid en warmte, maar dat zegt weinig over de kwaliteiten die we er over vijf jaar mee verbinden.'' In een Philips-boek Vision of the future valt te zien wat de designers nog meer in gedachten hebben. Het is een dikke catalogus vol nuttigs en onnuttigs: spiegels die je vertellen hoeveel je weegt en hoe hoog je bloeddruk is, spelletjescomputers waarvoor de energie met een soort handdynamo kan worden opgewekt, interactieve boeken, vuilnisbakken die zelf afval kunnen scheiden, meedenkende creditcards die reageren op je stem. Na een uitleg over ,,culturele en antropologische modellen'', over het feit dat we kleren aan hebben en dat die kleren 'relevant' zijn, komt Marzano bij de stap die daarop zou kunnen volgen: kleren waarin technologie wordt geïntegreerd. ,,Een pak met daarin een telefoon en een fax.'' Het blad van een tafel, ook relevant, zou net zo goed tegelijkertijd een scherm kunnen zijn waarop je het nieuws kunt lezen, of dat die berichten zelf voorleest. Wat Marzano zelf een erg grappig idee vindt: een pen die onthoudt wat je hebt geschreven en die je daarna inplugt in je laptop en de informatie kan downloaden. ,,Zoals je vroeger je kroontjespen in de inktpot doopte.'' In Vision of the future is het allemaal te zien: in oranje, donkerpaars, aubergine, mosterdgeel. Maar te koop is het niet en misschien wel nooit. Futurologen hebben ernaar gekeken, en trendanalisten. Maar wat zij er ook van vinden, voor al die producten wordt eerst eindeloos onderzocht of de klanten ze wel willen en hoeveel geld ze ervoor over hebben. Zo is Philips nu. Of in ieder geval wil Philips nu zo zijn.
|
NRC
Webpagina's
|
