NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

MARK DUURSMA
Lof en prijzen kreeg Sandrine Veysset drie jaar geleden voor haar debuutfilm Y aura-t-il de la neige Noël? (Wordt het een witte kerst?). Terecht, ze maakte iets bijzonders. Haar rauwe plattelandsdrama was een van de eerste films over de Franse provincie die een einde maakte aan het relatiegezever uit Parijs dat de Franse film domineerde. Tegelijk rekende ze af met een ander cliché, namelijk dat van het idyllische Franse platteland.

Bij Veysset is de idylle ver te zoeken. Peterselie uitwieden, radijs wassen, uien sorteren, dat is de realiteit van het boerenbedrijf. In de zomer is het te warm, in de winter te koud, wassen doe je buiten en verwarming is er niet. Een moeder met zeven kinderen wordt misbruikt door een schoft die elders een tweede gezin heeft. De kinderen moeten altijd werken, de vrouw dient als voetveeg en bijslaap. Ze moppert en scheldt, maar blijft bij de schoft uit economische noodzaak.

Het realisme is ongekend. Fictie is zeer overtuigend verpakt als documentaire. Natuurlijk licht, geen muziek, een terloops registrerende camera, zichtbaar verloop van de seizoenen. Alleen de moeder wordt gespeeld door een professionele actrice, de rest door amateurs. Maandenlang bracht Veysset door met de kinderen, om ze laten wennen aan de camera. Het resultaat is verbluffend, de associatie met fictie is ver weg.

Toch is het dat wel, en dat maakt de relatie van de film met de werkelijkheid ongemakkelijk. Ook al zet Veysset alle middelen in om te doen alsof het wel zo is, het is geen documentaire. De oermoeder, haar lijden en haar offer zijn verzonnen. Net als de vrouwen die zich om onnavolgbare redenen opofferen in Breaking the Waves en Dancer in the Dark van Lars von Trier. Zijn fictie is openlijk en barok, en veel mensen hebben moeite met zijn moraal. De moraal van Veysset is precies dezelfde - lijdzame opoffering is het lot van de vrouw - maar door de schijn van realisme wordt het gepikt. Alsof Von Trier het allemaal zelf verzonnen heeft, en Veysset niet. Daar klopt iets niet. Als Von Trier niet deugt vanwege de vermeend vrouwonvriendelijke strekking van zijn films, dan deugt Veysset net zo min.

Y aura-t-il de la neige Noël? (Sandrine Veysset, 1996, Frankrijk), Ned.3, 23.37-1.07u.

( a d v e r t e n t i e s )