NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Tien minuten euthanasietelevisie waren genoeg voor het ondergraven van een wetsvoorstel. Heilig Vuur, een programma over ethische en religieuze kwesties, bracht een reportage over een man die is getrouwd met een demente vrouw. Zij kan nauwelijks praten maar herkent hem nog en geniet ervan als hij haar in het verpleegtehuis bezoekt.

"Dag meissie", verwelkomt hij haar, terwijl hij haar een kus geeft. "Een lenig mens, ze lacht en doet altijd maar", zegt hij later. Toch is haar hele bestaan in strijd met een wilsverklaring die ze vijf jaar geleden heeft opgesteld. Als ze dement was, moesten anderen haar leven beëindigen, had ze samen met haar man bepaald. De VVD en D66 willen van dementie een rechtsgeldige reden tot euthanasie maken. Maar hoe weet je van tevoren precies wat je op zo'n moment zult denken, zeker bij zo'n geheimzinnige ziekte als dementie? "Ik heb geen contact met haar. Ik kan niet voelen hoe mijn vrouw zich voelt. Ik kan moeilijk vragen 'Ans, wil je dood of wil je nog verder zo?' Dat kon nog wel toen we samen goed waren waren", zegt de man. "Dus we vergeten het maar." Hij vertelde hoe hij met haar en zijn dochter bij de arts had gezeten. "Mevrouw Langezaal, u krijgt nu een kopje koffie en als ik daar een tablet in doe, dan gaat u slapen maar dan wordt u nooit meer wakker", zei de arts. Ze keek hem verbaasd en met grote ogen aan. "Dan ga ik dood?", vroeg ze. "Ja", zei de arts. "Dat wil u toch?" "Nee, neeneenee", antwoordde de demente vrouw.

Haar man haalt achteraf voor de camera de schouders op. "Einde verhaal", zegt hij. "Daar zit je". Tot ze ernstig ziek wordt "en moet gaan lijden, ja dan gaat het door", vond hij. "Maar wanneer lijdt nu iemand?" vraagt de interviewer. "Ja, dat weet je niet", zei hij. Tegenover deze man was een jongere vrouw van, schat ik, begin vijftig gezet die na de dood van haar moeder had besloten om zo'n euthanasieverklaring te tekenen. Ze was heel zelfverzekerd - als ze dement zou worden, wilde ze dood. Ook als ze het op dat moment niet meer kon beslissen. Als de arts niet wilde, dan zou haar man het wel doen. Die knikte ijverig in het roefje van hun woonboot. Maar tegen de achtergrond van wat ik eerder had gezien, geloofde ik het niet meer. Hoe kunnen ze het allemaal zo zeker weten? Durft de man die nu nog zo zelfverzekerd doet, de last later wel te dragen?

De oude man was achteraf helemaal opgelucht dat de euthanasie niet door was gegaan: "Pff, hè hè. Euthanasie toedienen is een zware daad hoor. Er rust wat op je geweten." Op deze reportage volgde een gesprek met een verpleeghuisarts die zei dat hij zo'n wilsverklaring van iemand die hij helemaal niet kent niet graag uitvoert. Ik kan me oneigenlijke redenen voorstellen die de besluitvorming vergemakkelijken: wachtlijsten, slechte zorg, overvolle verpleegtehuizen. Het lijkt me niet gemakkelijk om daar een wet over op te stellen. Zo'n welgekozen reportage zet alles weer op scherp. De oude man was welsprekend en drong snel door tot de kern van de zaak. In korte tijd ben je als kijker veel wijzer. De reportage was in strijd met alle dogmatiek van de hedendaagse, artistieke televisiemaker: een geïnformeerde voice- over bakende het onderwerp af, het duurde geen anderhalf uur. Met dit soort tv-verslagen doet een NCRV-programma als Heilig Vuur zinvol werk. Dat geldt ook voor dat andere geestelijk-levenprogramma van de KRO-RKK, Kruispunt. Omdat ze het algemeen houden, zouden ze best meer kunnen samenwerken. Vroeger kon ik niet naar dit soort uitzendingen kijken, maar ze zijn actueler geworden en ze reflecteren de groeiende belangstelling voor morele en religieuze thema's. Soms dwaalt Heilig Vuur af in wezensvreemde items en wat de bisschoppen bij Kruispunt vertellen, interesseert me vaak niet. Maar ik kijk altijd wat ze hebben, want er zitten voltreffers bij.

( a d v e r t e n t i e s )