NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

DANIELLE PINEDO
Kinderen zonder biologische verwanten, als product van een kunstmatige broedmachine. Een twee- klassenstelsel met het kinderloze deel der natie als beroepselite. Vrouwen die kinderen 'bestellen' aan de hand van hun ras, gewicht, haarkleur en persoonlijkheidskenmerken. Toekomstmuziek? Als we Bregtje van de Haak, de maakster van Gaat heen en vermenigvuldigt u mogen geloven niet. Over twintig jaar is het al zo ver.

Gaat heen en vermenigvuldigt u is het eerste deel van een drieluik voor VPRO's De Nieuwe Wereld. In de eerste twee uitzendingen gaan Van de Haak en Marije Meerman op zoek naar de Nieuwe Vrouw - mét pil, postemancipatiestrijd. Is die vrouw de vervolmaking van die 'slimme meid die op haar toekomst is voorbereid', vragen zij zich af. In de derde aflevering onderzoekt Hans Otten welke gevolgen de veranderende positie van vrouwen heeft voor kinderen.

Voor wie het nog niet wist: kinderen zijn veel minder gewild dan voorheen. Met name West-Europa ligt met een gemiddeld geboortecijfer van 1,3 ver onder het demografisch verantwoorde peil van 2,1. Maar ook Singapore kampt met een jaarlijks tekort van 14.000 baby's. Waarom dan toch die ontelbare kinderwagens op straat? Dat is slechts het gevolg van de voortplantingsdrift van het nageslacht van de babyboomers.

Het dalende geboortecijfer kan op termijn grote gevolgen hebben voor het mondiale welvaartspeil, de pensioenstelsels en arbeidsmarkten. Maar moeten goed opgeleide carrièrevrouwen als ik daarom baren, vraagt Van de Haak zich hardop af in haar film. Het antwoord volgt schoksgewijs, met bijna kinderlijke rebelsheid: nee. De documentairemaakster wil "een professionele carrière", geen parttime baan. Uit onderzoek zou bovendien blijken dat getrouwde stellen met kinderen ongelukkiger zijn dan kinderloze stellen. En wat te denken van die aanslag op het lichaam - de bevalling? "Kinderen zijn gewoon een alibi om nóg meer te kunnen shoppen", aldus de documentairemaakster.

Een wereldreis langs experts (een 'persoonlijke roadmovie' noemt Van de Haak het) om het laatste restje twijfel weg te nemen het lijkt een eigenaardig uitgangspunt. Toch levert Gaat heen en vermenigvuldigt u bij vlagen verrassende momenten op. Op audiëntie bij de Roomse kardinaal Lopes Trujillo: "Ik heb geen kinderen. Waarom zou ik wél volgens u?" Waarop de man geschrokken antwoordt dat er ook zoiets bestaat als "een natuurlijk proces", en de "essentie van man en vrouw". En tegen Carl Djerassi, de uitvinder van de pil: "Voelt u zich niet verantwoordelijk voor het lage geboortecijfer in het Westen?"

Macht en machteloosheid het zijn steeds terugkerende thema's. Dezelfde Djerassi beaamt dat hedendaagse vrouwen macht ontlenen aan hun voortplantingsvermogen. "Maar ze zijn niet de eersten. Tweeduizend jaar geleden deden Griekse vrouwen dat ook al. Die staakten tegen hun vechtende mannen." Volgens Catherine Hakim van de Londen school of economics (de audioregistratie van dit interview is overigens barslecht) is er maar één middel om vrouwen aan het baren te krijgen: geld. "Als mannen konden voortbrengen, was het de best betaalde baan van de wereld."

Haar gelijk volgt uit een bezoek aan het Zuid-Italiaanse dorpje Cergosimo. Daar stelde burgemeester Vitarelli begin dit jaar een 'fokpremie' in om het kindertal op te schroeven. Voor iedere pas geborene wordt een bedrag van 5000 gulden uitgekeerd - geen vetpot, wel "een signaal". Het leverde vooralsnog zeven zwangere vrouwen op. Vitarelli: "Zo voorkomen wij dat ons dorp uitsterft."

Belastingvoordelen, reclamecampagnes, immigratie de meningen verschillen over het oplossen van de mondiale geboortestaking. Slechts één visie, afkomstig van Harvard-demograaf Nicholas Eberstadt, snijdt hout: een radicale mentaliteitsverandering. "Het wachten is op een bewustwording, een soort religieuze beweging zeg maar." De kijker wacht op een interessante uiteenzetting, maar die blijft helaas achterwege.

Nee, neem dan de doortastende Singaporese politicus Lee Kuan Yew. "Onze economie is zowel qua spierkracht als hersenkracht afhankelijk van vrouwen. It's too late, Pandora's box has been opened."

De Nieuwe Wereld: Gaat heen en vermenigvuldigt u, zondag, Ned.3, 21.40-22.35u.

( a d v e r t e n t i e s )