Aan de grens tussen Libanon en Israel wordt flink gescholden. Maar verder is het er kalm. Libanon en Hezbollah willen nu geen escalatie. Wat blijft is het gevaar van een gek met een granaat.

Door onze correspondent JORIS LUYENDIJK

BEIROET, 11 OKT. "Hé Israel! Ga je moeder neuken!", roept de strijder van de fundamentalistisch-shi'itische Libanese guerrillabeweging Hezbollah in gebrekkig Hebreeuws. Hij steekt z'n middelvinger op. "Hé Hezbollah, lik m'n reet", antwoordt een halve meter verder de Israelische soldaat in krom Arabisch. Even is het stil, dan spugen twee andere Hezbollah-sympathisanten door het grenshek bij de heuvel van Abbad heen. "We gaan jullie ontvoeren, en dan slaan we jullie in elkaar en snijden jullie oren eraf! ", roept een vierde Hezbollah-strijder, "zoals we dat ook met jullie drie vriendjes hebben gedaan." De Israelische soldaat gebaart met zijn geweer naar de vingers van de Hezbollah-strijder, die door het hek heen steken. " Hezbollah come here? Hezbollah dead." Het was gisteren bijna overal kalm in Zuid- Libanon, vier dagen nadat Israelische soldaten twee demonstranten uit Palestijnse vluchtelingenkampen in Libanon bij het grensplaatsje Rami'a doodschoten, en Hezbollah drie Israelische soldaten ontvoerde. Het was het eerste grootscheepse geweld in Zuid-Libanon sinds de terugtrekking van Israel in mei dit jaar.

Een van de weinige plaatsen waar het tot een treffen kwam, althans verbaal, was de heuvel van Abbad. Israelische soldaten en leden van Hezbollah staan daar oog in oog en geen van beiden wil wijken. Volgens de Libanezen is de heuvel de begraafplaats van de vereerde sjeik Abbad, volgens de Israeliërs ligt er een rabbijn. De grens loopt nu dwars door het graf, aangegeven met zwarte inkt. Tot voor kort werden de Israelische soldaten en de sympathisanten van Hezbollah gescheiden door een kniehoog muurtje, nu staat er een getralied hek. "Het is net een dierentuin", zegt een lokale journaliste, "je moet de aanvechting onderdrukken voer door de tralies te gooien." Anders dan in de weekeinden waren er gisteren geen dagjesmensen op Abbad want die moesten naar werk of naar school. "Dit is ons werk", zegt een van de vier aanwezige Hezbollah-strijders trots als hij even is uitgescholden op de Israeliërs. "Wij zijn hier iedere dag om de joden in de gaten te houden." Hij weigert zijn naam te geven, en wijst naar de televisiecamera bovenop de Israelische wachtpost. "Ze weten al genoeg van ons. Maar zolang we die drie zionistische soldaten in handen hebben, durven ze niets." De strijders krijgen van Hezbollah een salaris van 500 dollar per maand, het dubbele van wat in Libanon een ongeschoolde arbeider in de bouw verdient. Het enige andere toneel van schermutselingen gisteren in het zuiden was het grensplaatsje Rami'a. Daar gingen opnieuw twee granaten over de schutting, zonder schade aan te richten. Circa vijftig demonstranten scandeerden: "O joden, denk aan Khaybar, het leger van Mohammed keert terug!" Khaybar verwijst naar het conflict tussen de profeet Mohammed en de joden in de eerste jaren van de islam, dat eindigde in het afslachten van alle joden door de moslims. Deze leus wordt momenteel ook in Egypte en andere Arabische landen gescandeerd, en illustreert hoe het Midden-Oosten-conflict meer en meer wordt begrepen in termen van moslims versus joden, in plaats van Arabieren versus Israeliërs.

Waarnemers en diplomaten noemen het geen toeval dat Hezbollah en het her en der postende Libanese leger demonstranten alleen bij Rami'a toestaat granaten en stenen te gooien. De Israelische soldaten bevinden zich hier op grote afstand, wat de kans op ongelukken minimaliseert. Anders dan afgelopen zaterdag worden bussen met Palestijnse demonstranten uit de vluchtelingenkampen nu ruim voor de grens door Libanese troepen tegengehouden. "Hezbollah noch de Libanese regering wil de indruk wekken dat zij de demonstraties tegen Israel verhinderen", zegt een Westerse diplomaat in Beiroet. "Maar ze willen evenmin escalaties." Timor Göksel, die namens de Verenigde Naties al meer dan twintig jaar de schermutselingen in het zuiden volgt, deelt deze analyse. Toch maakt hij zich grote zorgen. Nog steeds weigert het Libanese leger langs de grens met Israel te patrouilleren, en hebben individuele demonstranten de vrije hand: "Het gevaar blijft de gek met de granaat. Eén man met een raketwerper is op dit moment genoeg voor een geweldsexplosie in de hele regio."

Dit risico bestond al sinds de terugtrekking van Israel, weet Göksel, "maar met de huidige spanning in Israel, de Palestijnse gebieden en de Arabische wereld is de zaak kritiek."

Zie ook:

Israel verlengt ultimatum aan Palestijnen (10 oktober 2000)
Premier Israel stelt Arafat ultimatum (9 oktober 2000)
'Beperkte oorlog' dreigt in Israel (7 oktober 2000)
Politie in Jeruzalem uit zicht Palestijnen (6 oktober 2000)
Barak blijft weg bij nieuw overleg Arafat (5 oktober 2000)
Staakt-het-vuren Israel, Palestijnen (3 oktober 2000)
Weer oproep tot bestand in Israel (2 oktober 2000)

( a d v e r t e n t i e s )