De Nationaal- Democratische Partij Duitsland (NPD) wordt steeds gewelddadiger. Er gaan in Duitsland dan ook steeds meer stemmen op om de partij te verbieden.

Door onze correspondent MICHÈLE DE WAARD

BERLIJN, 17 AUG. "We willen niet dat de rijken nog rijker worden. De winsten van het grootkapitaal moeten tot nul worden gereduceerd". Christian Worch schreeuwt in zijn korte zwarte jack de menigte toe. Worch is een neonazi. Een paar honderd aanhangers van de Nationaal- Democratische Partij Duitsland (NPD) hebben zich verzameld in de Berlijnse wijk Hellersdorf.

Wie de propaganda van neonazi's als Worch of NPD-partijvoorzitter Udo Voigt hoort, waant zich op een introductieseminar marxisme la DDR. "We willen geen internationaal turbo-kapitalisme", roept Worch. Jonge mannen met kort geschoren hoofden en jonge vrouwen met felblonde vlechten knikken instemmend.

'Buitenlanders naar huis in plaats van integratie', staat op de spandoeken die enkele robuuste mannen omhoog houden. BH op hun hemden. BH, Blood and Honour, is een van de invloedrijkste skinhead- organisaties in Duitsland. Ze staat in nauw contact met gewelddadige neonazi's in Engeland. Blood and Honour is "in oorlog met het systeem". Christian Worch hoort tot de militante neonazistische organisatie Hamburger Sturm, die vorige week is verboden om zijn "actieve strijdlustige, agressieve houding tegenover de maatschappelijke orde".

Vandaag worden bij demonstraties ter herdenking van de dood van Hitlers plaatsvervanger Rudolf Hess opnieuw ongeregeldheden verwacht. Hess is een martelaar van rechts-radicalen geworden en de dag waarop hij in de gevangenis zelfmoord pleegde, 17 augustus 1987, wordt jaarlijks door neonazistische organisaties herdacht. In Berlijn heeft de nazisympathisant Oliver Schweigert, die nauwe banden heeft met de NPD, protest aangetekend tegen het verbod van de demonstratie die zaterdag had moeten plaatsvinden.

Nu in Duitsland het geweld van extreem-rechts tegen buitenlanders, joodse instellingen en andere minderheden toeneemt (vorig jaar met vijf procent), worden de stemmen luider om ook de NPD te verbieden. De NPD, naast de Republikaner en de Duitse Volksunie (DVU) een van de drie toegelaten rechts-radicale partijen, wordt medeverantwoordelijk gehouden voor de groeiende gewelddadigheden tegen buitenlanders en 'andersdenkenden'.

De NPD zou zich steeds meer inlaten met gewelddadige skinheads en neonazi's met een strafblad. Officieel duldt de NPD geen geweld, maar in de diverse deelstaten stapelen de bewijzen van het tegendeel zich op. Te vaak blijkt dat NPD-leden betrokken zijn bij overvallen op buitenlanders of bij brandstichtingen op joodse instellingen.

Zo waren twee NPD-functionarissen uit Wuppertal de aanstichters van een overval op een groep mensen, die vorige maand een herdenking hield bij een Holocaust-monument in Kemna in Noordrijn-Westfalen. De groep werd aangevallen door vijftien gemaskerde mannen, die hen met stenen, stokken en traangas te lijf gingen. Drie overvallers zijn inmiddels tot zeven maanden celstraf veroordeeld. Voor de verandering verliep het proces nu eens heel snel.

Een aanslag op een leegstaand huis eerder deze maand in het Oost-Duitse Wismar, waarvan de daders dachten dat er daklozen huisden, werd gepleegd door de penningmeester van de NPD uit die stad. Eind juni werd de 22- jarige NPD-organisator Jörg Krautheim uit Thüringen, gearresteerd omdat hij een aanslag op een moskee in Gera zou hebben gepleegd. Ook van de recente aanslag op een Turkse snackbar in Eisenach wordt een NPD-lid verdacht.

De nieuwe partijvoorzitter Udo Voigt, een politicoloog uit Beieren, sloeg bij zijn aantreden in 1996 een agressievere toon aan dan zijn voorgangers. Hij wilde de vergrijsde partij van oud-nazi's vernieuwen en zocht aansluiting bij rechtse subculturen, Kameradschaften van militante neonazi's en internationale skinheadsorganisaties als Blood and Honour, die niet voor geweld terugschrikken.

Voigt propageert de strijd tegen het internationale grootkapitaal en tegen de globalisering. Een socialisme in een nationale verpakking, waarbij alle buitenlanders naar huis moeten worden teruggestuurd omdat ze werk van Duitsers afpakken en het sociale stelsel misbruiken. Voigt richtte zich vooral op de voormalige DDR, waar hij jonge Oost-Duitsers aanspreekt die teleurgesteld zijn in de markteconomie en verlangen naar de tucht, orde en autoritaire structuren van vroeger. De partijcentrale werd van Stuttgart verlegd naar de 'Reichshauptstadt Berlin'.

Het was niet toevallig dat de NPD uitgerekend in de Berlijnse wijk Hellersdorf een manifestatie hield, waar nog de meeste PDS-aanhangers (oud-communisten) zitten en de frustratie over het 'koude kapitalisme' in het herenigde Duitsland groot is. Daarmee slaat Voigt de brug tussen nationalisme en socialisme zoals Hitler ook al deed.

De NPD-leider heeft honderden skinheads, die niet voor geweld terugschrikken, voor de ordediensten gerecruteerd. Een aantal van de huidige NPD-bestuurders was vroeger lid van neonazistische verenigingen, die intussen verboden zijn. Anderen hadden banden met de SED, de vroegere communistische regeringspartij in de DDR. De inlichtingendienst schat dat er in heel Duitsland zeker 150 van dergelijke Kameradschaften bestaan - in het Oosten, maar ook in Nedersaksen, Rijnland-Palts en Hamburg. Het aantal skinheads in heel Duitsland wordt geschat op 9.000, waarvan de helft in het oosten.

Voigt stelde de 71-jarige rechtse terrorist Manfred Roeder op als kandidaat. Eerder werd Roeder tot hoge celstraf veroordeeld vanwege aanslagen op asielzoekerswoningen, waarbij twee Vietnamezen werden gedood. Tijdens een NPD-bijeenkomst in het Beierse Passau noemde Roeder "de Bondsrepubliek een bezettingsregime onder Amerikaanse knoet. De grondwet is geen grondwet, alleen een nieuw Duits Reich kan helpen". Voigt zelf heeft herhaaldelijk gezegd de 5.000 "overbodige Holocaust-monumenten" te zullen afbreken.

Voigt, die zijn partij als "sociaal revolutionaire vernieuwingsbeweging" ziet, roept zijn aanhangers op de "wapens ter hand te nemen" zodat de doorbraak van de NPD in drie fasen kan worden bereikt. Eerst komt de "strijd om de straat", dan komt het "gevecht om de hoofden" gevolgd door de strijd om de parlementen. "Das Reich is ons doel", zei hij tijdens het NPD-partijcongres afgelopen maart.

Volgens de Binnenlandse Veiligheidsdienst is er intussen genoeg bewijsmateriaal voorhanden om de NPD te verbieden. Ook minister van Justitie Herta Dubler-Gmelin vindt dat nu snel getoetst moet worden of een verbod van de partij haalbaar is bij het Constitutionele Hof in Karlsruhe.

Toch is een verbod van de NPD omstreden, net als een beroepsverbod van rechts-radicalen. "Politieke dwazen kun je niet verbieden", zei de CDU- minister-president van Hessen, Roland Koch. De NPD slaat volgens Bondsdagpresident Wolfgang Thierse munt uit de alom vijandige houding, die er tot zijn ontsteltenis in Oost-Duitsland tegenover buitenlandsers bestaat. Zo blijkt alleen al 20 procent van de Brandenburgers en een op de acht Berlijners een extreem-rechts wereldbeeld te hebben, blijkt uit een Berlijnse studie. Maar liefst 18 procent zegt het eens te zijn met aanslagen op asielzoekerscentra.

Het neonazistische kwaad moet bij de wortels worden aanpakt - thuis, op school, in jeugdcentra - menen jeugdwerkers, psychologen en ook parlementariërs. "Beslissend is dat we iets in de maatschappij tot stand brengen", vindt Frank-Walter Steinmeier, chef van Schröders bondskanselarij. De zwijgende meerderheid moet niet langer zwijgen, meent minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer, maar Zivilcourage tonen.

Zie ook:

Een 'normale' week in Duitsland (7 augustus 2000)
Bedrijven willen neonazi's weren (4 augustus 2000)
Duitsland treedt op tegen neonazi's (2 augustus 2000)
In het oosten van Duitsland regeert de angst (28 juli 2000)

( a d v e r t e n t i e s )