Gelovig president voor alle Israeli's

TEL AVIV, 1 AUG. Een foto van de charismatische Menahem Begin, de leider van de fel nationalistische Heruth (Vrijheid)-partij, in een Israelische krant in de jaren vijftig, jaren weerspiegelt voor Israels nieuwe president, Moshe Katsav (55), een belangrijk emotioneel moment in zijn politieke loopbaan.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

Begin, die in Polen werd geboren, had de bijzondere gave om de grote stroom van sefardische immigranten uit de Arabische wereld na de stichting van de staat Israel aan zich te binden. Op deze onderklasse bouwde hij zijn politieke machtsbasis. In 1977 was die al zo breed dat hij mede als gevolg van de schok van de oorlog van 1973 de algemene verkiezingen won en de overwegend askenazische socialisten (joden uit Oost-Europa) in de oppositie wierp.

Met de historische zege van Begin won Katsav een zetel in de Knesset, het Israelische parlement, die hij sinsdien onafgebroken heeft behouden. Al heel jong begreep Katsav, die in Iran het levenslicht zag en in 1951 met zijn familie naar Israel kwam, dat zijn politieke toekomst bij de partij van Begin lag omdat de regerende elite, de socialisten, zich niet openstelde voor de nieuwkomers uit de Derde Wereld.

De overwinning van Begin in 1977 opende de poorten van macht en invloed voor Israeli's van sefardische afkomst. Katsav was toen al Israels jongste burgemeester, van het ontwikkelingstadje Kyriat Malchi in het zuiden van het land. Voordien was enige tijd journalist bij Yediot Achronot, nu Israels grootste krant, en leider van de studentbeweging van de partij van Menahem Begin. Hij behaalde een graad in geschiedenis en economie aan de Universiteit van Jeruzalem. Keer op keer heeft deze minzame, bedachtzaam sprekende doch fel nationalistische politicus interne partijverkiezingen gewonnen. Katsav zat in alle regeringen waaraan de partij van Begin onder verschillende benamingen en ten slotte onder de naam Likud deelnam. Hij was onderminister, minister en zelfs vice-premier onder premier Benjamin Netanyahu. Hij was minister van Sociale Zaken en Vervoer en daarvoor onderminister van Bouwnijverheid. Katsav verkeek zich op zijn populariteit in Likud toen hij zich tegen Benjamin Netanyahu kandidaat stelde voor het leiderschap over de partij. Hij leed een denderende nederlaag waarna zijn politieke ster leek te verbleken. Het vroegtijdig aftreden van president Ezer Weizman als gevolg van juridische verwikkelingen greep hij aan om zich als underdog tegen Shimon Peres in de strijd om het presidentschap te werpen. In dit titanengevecht heeft Katsav de etnische kaart sterk en ook nogal cynisch uitgespeeld. Voor de overwegend religieus en traditioneel sefardische parlementariërs was de gelovige Katsav een ideale kandidaat. Uiteindelijk stemde niet alleen de sefardische Shas- partij als één man (17 stemmen) voor 'broeder' Katsav, maar ook de askenazische Thora-partij. Zij verkozen Katsav als een man met diepe joodse wortels boven de seculiere Peres. Vanaf vandaag wordt er in de presidentiële residentie in Jeruzalem uitsluitend kosher (bereid volgens strenge joodse eetregels) gegeten. Voor de stemming in de Knesset smeekte Katsav bij de Klaagmuur in Jeruzalem de zege van God af. Nadat zijn gebed was verhoord, reed hij in de presidentiële auto weer naar de Klaagmuur om een dankgebed te zeggen. Katsav heeft gezegd de president van alle Israeli's te willen zijn, ook van de Arabieren. Hij zal zich toeleggen op het wegnemen van de grote spanningen in de Israelische samenleving tussen de verschillende groepen en zich niet bezighouden met zaken als het vredesproces, alhoewel hij vanaf het begin gekant was tegen het akkoord van Oslo met de Palestijnen.

Zie ook:

Onderhandelingen Israel en Palestijnen gaan door (27 juli 2000)
Camp David faalt, hoop blijft(26 juli 2000)
Witte Huis: geen akkoord Camp David (25 juli 2000)
Cruciale fase vredesberaad Camp David (24 juli 2000)
Het gevecht om een heilige stad (24 juli 2000)
'Voor Egypte dreigt irrelevantie' (22 juli 2000)
Israelische krant meldt Amerikaans vredesplan (21 juli 2000)
Top Camp David mislukt en herleeft (20 juli 2000)
Arafat en Barak wilden gered worden van de afgrond (20 juli 2000)
'Arafat zal ons vermoorden' (17 juli 2000)
Clinton meldt beetje vooruitgang (17 juli 2000)
Israel wil voor vrede land ruilen met Palestijnen (13 juli 2000)
Definitieve deling Palestina op 't spel (11 juli 2000)

( a d v e r t e n t i e s )